جوان آنلاین: فرزانه صادق وزیر راه و شهرسازی عصر امروز (شنبه، ۱۹ مهر) در نشست مشترک با سید رضا صالحی امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ضمن قدردانی از برگزاری این نشست مشترک، بر ضرورت همکاری و هم‌افزایی میان دو وزارتخانه تأکید کرد.
به گزارش مهر، وی افزود: گویی برای من این جلسه گویی در خانه خودم برگزار شده است، چراکه سال‌هاست همکاری وزارت راه و شهرسازی با میراث فرهنگی در فعالیت‌های مختلف عجین بوده است. به جرأت می‌توانم بگویم اگر در مسیر وزارت قرار گرفتم و شورای مرکزی بررسی سوابق بنده را مورد توجه قرار داد، دو ویژگی مهم و پررنگ در تصمیم‌گیری‌ها اثرگذار بود. یکی از این ویژگی‌ها، سوابق مرتبط با توجه ویژه به بافت‌های تاریخی کشور بود که همواره مورد تأکید من بوده است.
صادق بیان کرد: بدون هیچ تعارفی و با افتخار می‌گویم میراث فرهنگی متعلق به یک وزارتخانه، یک اداره کل یا حتی دولت نیست؛ وقتی می‌گوئیم «ثبت ملی»، یعنی متعلق به تک‌تک مردم این سرزمین است و وقتی می‌گوئیم «ثبت جهانی»، یعنی میراث همه مردم دنیاست. میراث فرهنگی، بدون تردید، هویت و اصالت هر ایرانی است؛ همانند شناسنامه‌ای که نشانگر ریشه‌ها و پیوند‌های ماست.
وی ادامه داد: بار‌ها گفته‌ام، مگر می‌توان برگ یا نامی از شناسنامه خود را جدا کرد؟ همان‌گونه که نمی‌توان نام پدر یا مادر را از آن حذف کرد، میراث فرهنگی نیز جزئی جدایی‌ناپذیر از هویت ماست و در تار و پود زندگی ایرانیان ریشه دارد.
وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: این سرزمین در طول تاریخ پستی و بلندی‌های فراوانی را پشت سر گذاشته و همین تجربه‌ها موجب شده است که به تعبیر آقای مهندس بهشتی، «ایران سرزمینی بی‌قرار» باشد و به‌خوبی نشان داده‌اند آنچه ایران را ایران می‌کند، اهلیت مردم آن است؛ اصالتی که در روح و جان ایرانیان جاری است.
وی افزود: هر یک از ما با این مفهوم از نزدیک مواجه بوده‌ایم؛ به‌ویژه در حوادث اخیر مانند جنگ ۱۲ روزه که تفاوت میان ایران و رژیم صهیونیستی کاملاً آشکار شد. اگر من از تهران خارج شدم، به زادگاه خودم، به زادگاه پدر و مادرم رفتم، این همان مفهوم «اهلیت» است که حضرت آقا نیز در بیانات خود به آن اشاره کردند و به «وقت‌شناسی مردم» تعبیر فرمودند.
وزیر راه و شهرسازی تأکید کرد: این همان مفهوم سرزمین و هویت ملی است که باید خردمندانه‌تر و مسئولانه‌تر از گذشته با آن مواجه شد و مدیریت آن با نگاهی عمیق‌تر، منسجم‌تر و مبتنی بر فهم فرهنگی و تاریخی دنبال شود.
نگاه موزه‌ای به بافت‌های تاریخی آسیب‌زاست
عضو کابینه دولت چهاردهم با اشاره به ضرورت تسریع در اجرای طرح‌های مرتبط با بافت‌های تاریخی کشور، بر لزوم تفکیک دقیق میان مفهوم «بافت تاریخی» و «بافت فرسوده» تأکید کرد و گفت: در این حوزه، نکاتی وجود دارد که با وجود آشنایی با آنها، همچنان از سوی مدیران کل استانی مورد تأکید قرار می‌گیرد و این نشان می‌دهد که برخی مسائل هنوز به‌طور کامل حل نشده و نیازمند کار و پیگیری بیشتری است.
وی افزود: در خصوص بافت‌های تاریخی، واقعیت این است که درصد مساحت آنها در شهر‌های کشور، اعم از کلانشهرها، شهر‌های میانی، کوچک و حتی روستا‌های تاریخی، در مجموع به پنج درصد هم نمی‌رسد؛ اما وقتی صحبت از مشکلات شهری می‌شود، بسیاری می‌گویند معضل اصلی شهر، بافت تاریخی آن است، در حالی‌که این نگاه صحیح نیست.
صادق تصریح کرد: طی سال‌ها تلاش کردیم تا مفهوم بافت تاریخی را از بافت فرسوده جدا کنیم، چرا که این دو کاملاً متفاوت‌اند. بافت تاریخی اصالتی است که باید از آن گرته‌برداری فرهنگی و کالبدی شود و با حفظ هویت و حیات درونی آن، به بازآفرینی شهری کمک کرد.
حفظ کالبد بدون حیات اجتماعی در بافت تاریخی بی‌ثمر است
وی گفت: اگر قرار باشد سرزندگی در بافت‌های تاریخی جاری شود، با نگاه صرفاً موزه‌ای و ساختمانی به نتیجه نمی‌رسیم. همان‌طور که در برخی از شهر‌های تاریخی مشاهده کرده‌ایم، رویکردی که صرفاً به حفظ فیزیکی بنا‌ها محدود می‌شود و به تداوم حیات اجتماعی در آن توجه ندارد، در نهایت منجر به فرسودگی مجدد و حتی از دست رفتن تک‌به‌تک بنا‌های ارزشمند شده است.
وزیر راه و شهرسازی افزود: تهیه طرح‌های ویژه بافت تاریخی از موضوعات بسیار مهمی است که از سال‌ها پیش در دستور کار قرار داشت. امروز نیز مجموعه دستگاه‌ها باید هم‌افزایی داشته باشند تا این گام‌ها سریع‌تر و بلندتر برداشته شود.
وی تأکید کرد: در تدوین ضوابط و مقرراتی که مبنای عمل طرح‌های ویژه بافت تاریخی قرار می‌گیرند، لازم است تسریع جدی در وزارت میراث فرهنگی صورت گیرد، چراکه تدوین این ضوابط نقش اساسی در اجرای هماهنگ طرح‌ها دارد.
صادق گفت: در کنار این موضوع، تأمین منابع مالی که بر عهده وزارت راه و شهرسازی گذاشته شده نیز در دستور کار قرار دارد و تلاش ما این است که این منابع هرچه سریع‌تر تأمین شود.
فاصله زیاد تا تحقق اهداف احیای بافت‌های تاریخی کشور
وی خاطرنشان کرد: تاکنون دو طرح ویژه بافت تاریخی موفق به اخذ مصوبه شورای‌عالی شهرسازی و معماری شده‌اند، اما با توجه به وجود ۱۶۸ شهر دارای محدوده مصوب بافت تاریخی، هنوز فاصله زیادی تا تحقق کامل اهداف این حوزه وجود دارد و باید با هم‌افزایی و هماهنگی میان دستگاه‌ها، این مسیر با سرعت بیشتری ادامه یابد.
وزیر راه و شهرسازی بر ضرورت توجه جدی به ابعاد پشتیبان اقتصادی در طرح‌های ویژه بافت‌های تاریخی کشور تأکید کرد و گفت: تسریع در اجرای این طرح‌ها امری ضروری است.
وی افزود: وقتی محدوده‌های بافت تاریخی برای آنها طرح‌های ویژه تهیه می‌شود، باید یکی از مهم‌ترین موضوعات، یعنی اقتصاد پشتیبان بافت‌های تاریخی در جهت حفظ سرزندگی، به‌صورت جدی مورد توجه قرار گیرد. این مسئله تعارف‌بردار نیست، زیرا پایداری و حیات دوباره بافت‌های تاریخی بدون پشتوانه اقتصادی ممکن نخواهد بود.
صادق بیان کرد: اگر گردشگران از اقصی نقاط کشور یا دنیا وارد ایران شوند و بخواهند از جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی بهره ببرند، محل اقامت و انتخاب ماندگاری آنها اغلب در بافت‌های تاریخی هر شهر است. چه بسا در کشور‌های خودشان هتل‌های پنج‌ستاره متعددی وجود داشته باشد، اما در ایران، تجربه اقامت در بوم‌گردی‌ها و خانه‌های تاریخی برای آنان اولویت دارد.
وی تصریح کرد: بنابراین توجه به بافت‌های تاریخی بدون پیوست اقتصادی، تاکنون مشکلاتی را در مسیر حفاظت و احیای این مناطق ایجاد کرده است. باید در تمامی طرح‌ها، جنبه‌های اقتصادی به‌صورت نظام‌مند دیده شود تا امکان تداوم حیات در این بافت‌ها فراهم شود.
وزیر راه و شهرسازی گفت: همین‌جا اعلام می‌کنم که تمام قد، در وزارت راه و شهرسازی آماده همکاری کامل با وزارت میراث فرهنگی هستیم. همان‌گونه که در حوزه گردشگری اقدامات خوبی انجام شده و امیدواری‌های فراوانی وجود دارد، باید این هم‌افزایی در حوزه بافت‌های تاریخی نیز ادامه یابد.
بافت‌های تاریخی ایران نیازمند منابع مالی و حمایت بخش خصوصی‌اند
وی افزود: اگر برای تحقق این هدف، مصوبه هیئت وزیران یا مصوبه قانونی نیاز است، باید همانند آنچه در توسعه هتل‌ها و صنایع گردشگری اتفاق افتاد، توجه ویژه‌ای به تأمین منابع مالی، جلب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و ایجاد پشتوانه اقتصادی برای بافت‌های تاریخی صورت گیرد.
تجربه ثبت جهانی یزد الگویی برای دیگر شهر‌های تاریخی کشور است
وی اظهار کرد: امروز دشمنان با هدف ایجاد ناامیدی و نگرانی در میان مردم، سایه شومی بر جغرافیای ایران افکنده‌اند، اما مردم همچنان پای کار ایستاده‌اند و با همدلی و همکاری می‌توانیم مسیر احیای اقتصادی و فرهنگی بافت‌های تاریخی را هموار سازیم.
صادق با اشاره به تجربه موفق شهر یزد در ثبت جهانی، گفت: شهرداری بافت تاریخی یزد از قانون برنامه سوم توسعه شکل گرفت و همین موضوع سرآغاز توجه نظام‌مند به اقتصاد و حفاظت از سایت‌های تاریخی شد. اقدامات مرمتی در محله بهادران و سایر نقاط شهر، زمینه ثبت جهانی یزد را فراهم کرد و اکنون نیز باید همان مسیر در دیگر شهر‌های تاریخی کشور ادامه یابد.
افزایش گردشگران نتیجه مدیریت وزیر میراث فرهنگی است
وی با تقدیر از نقش وزارت میراث فرهنگی در توسعه گردشگری کشور تصریح کرد: تدبیر و توجه وزیر میراث و گردشگری به توسعه گردشگری در کشور بسیار مؤثر بوده است و در همین مدت کوتاه، یعنی حدود یک سال و نیم از آغاز به کار دولت چهاردهم، تحولات چشمگیری در این حوزه رقم خورده است.
وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: با وجود شرایط خاص این دوره و رخداد‌هایی که در ماه‌های ابتدایی دولت، از جمله جنگ ۱۲ روزه و تبعات ناشی از آن اتفاق افتاد، که به‌طور مستقیم بر حوزه گردشگری تأثیرگذار بود، امروز شاهد چشمگیر ورود گردشگران به کشور هستیم و این موضوع نتیجه مدیریت دقیق و نگاه توسعه‌محور وزیر میراث فرهنگی است.
صادق تصریح کرد: اگر همین نگاه حمایتی و برنامه‌ریزی منسجم در جهت تقویت و احیای بافت‌های تاریخی نیز دنبال شود، بی‌تردید آثار و برکات گسترده‌تری در سطح ملی به همراه خواهد داشت.
مرمت بافت تاریخی و نوسازی بافت فرسوده باید توأمان انجام شود
عضو کابینه دولت چهاردهم با اشاره به نقش وزارت راه و شهرسازی در طرح‌های توسعه و عمران کشور گفت: در حوزه مسکن با چالش‌های عمیقی روبه‌رو هستیم، به‌ویژه در کلانشهرها و مراکز استان‌ها. یکی از رویکرد‌های اصلی ما توسعه درونی شهر‌ها و میان‌افزایی شهری است.
صادق تصریح کرد: بسیاری از ساکنان بافت‌های تاریخی به دلیل محدودیت‌ها و فشردگی این مناطق، امکان ادامه زندگی در آنجا را نداشتند. بنابراین، در صورت انجام الحاقات شهری، تأکید داریم که این الحاقات به‌گونه‌ای طراحی شود که پشتیبان همدیگر باشند و ضمن حفظ هویت تاریخی، زمینه جابجایی و بازآفرینی نیز فراهم شود.
وی ادامه داد: بخشی از این الحاقات به شرکت بازآفرینی شهری و روستایی مرتبط است تا بتواند فرآیند جابجایی ساکنان و اجرای طرح‌های حق توسعه و دیگر برنامه‌های نوسازی را مدیریت کند.
وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: اگرچه هنوز به تمامی اهداف دست نیافته‌ایم و گام‌های بلندی پیش رو داریم، اما این اقدامات تمرین و تجربه‌ای است که سال‌ها مغفول مانده بود و اکنون به‌صورت همزمان در حال پیشبرد هر دو حوزه بافت تاریخی و بافت فرسوده هستیم.
صادق افزود: در صورتی که نتوانیم الحاقات شهری را به درستی مدیریت کنیم، با شهر‌هایی از درون پوک و گسترش غیرمنطقی زیرساخت‌ها مواجه خواهیم شد؛ بنابراین لازم است مرمت بافت تاریخی و نوسازی بافت فرسوده توأمان و با هماهنگی کامل پیش برود تا مثال‌های موفق و مصداقی قابل ارائه در آینده ایجاد شود.
استفاده صحیح از حق وتو مانع تخریب بافت‌های تاریخی می‌شود
وی با اشاره به اهمیت تعامل و هماهنگی میان وزارت راه و شهرسازی و وزارت میراث فرهنگی در حوزه بافت‌های تاریخی گفت: واقعیت این است که حق وتو و نقش تصمیم‌گیری مدیران استانی، به‌ویژه در حوزه بافت‌های تاریخی، بسیار حائز اهمیت است و باید به‌طور جدی اعمال شود.
عضو کابینه دولت چهاردهم بیان کرد: سال‌هاست که دفتر معماری و طراحی شهری بافت‌های واجد ارزش در ساختار وزارت راه و شهرسازی ایجاد شده است و این نشان می‌دهد که دو وزارتخانه به‌شدت به یکدیگر نزدیک و نیازمند همکاری مستمر برای پیشبرد اهداف حفاظت و توسعه بافت‌های تاریخی هستند.
صادق تصریح کرد: در تمام اقدامات مرتبط با مکان‌یابی پروژه‌های مسکن، از جمله جهش تولید مسکن، همواره حق وتو و نظرات کارشناسی با دقت مورد توجه قرار گرفته است.
وی یادآور شد: حتی در مواردی که بخش‌هایی از شهر باستانی «دقیانوس» در معرض تخریب زیرساختی قرار گرفت، همکاران وزارت راه و شهرسازی با همراهی معاونت شهرسازی و مدیریت بافت تاریخی، با پیگیری مستمر، زمین‌های جایگزین را فراهم کردند تا حق ساکنان و حفاظت از میراث تاریخی رعایت شود.
وزیر راه و شهرسازی تأکید کرد: حق وتو قابلیت مهمی است که مدیران استانی در اختیار دارند و استفاده صحیح از آن می‌تواند از بروز تخریب و تغییرات نامناسب در محدوده‌های تاریخی جلوگیری کند.
وی افزود: در صورت جلسات کمیسیون ماده ۵، این حق وتو باید به‌طور دقیق اعمال شود تا پروژه‌ها و الحاقات شهری در محدوده‌های تاریخی با هماهنگی کامل و رعایت ضوابط انجام گیرد.
افزایش پرواز‌های ایران به ارمنستان، آذربایجان و پاکستان طی ماه‌های اخیر
وی یادآور شد: سال‌ها بود که در برخی کشور‌های همسایه، از جمله پاکستان، ترکمنستان، آذربایجان، ارمنستان و ترکیه، جلسات کمیسیون مشترک اقتصادی تشکیل نشده بود. در طول یک سال گذشته، تمامی کمیسیون‌های مشترک که سال‌ها برگزار نمی‌شدند، دوباره فعال شدند و این اقدامات مستقیماً به هدف اصلی ما یعنی جذب گردشگر مرتبط است.
صادق افزود: پیگیری‌های ما در حوزه دیپلماسی حمل و نقل، چه در صنعت هوایی، چه در مسیر‌های ترانزیتی جاده‌ای و همچنین در گردشگری دریایی، به‌طور مستقیم بر افزایش ورود گردشگر به کشور اثرگذار است و زمینه توسعه پایدار این بخش را فراهم می‌کند.
وزیر راه و شهرسازی بیان کرد: پرواز‌ها به این کشور‌ها افزایش یافته و در برخی مسیرها، مانند پاکستان، پرواز‌ها برای نخستین بار برقرار شده و رایزنی‌ها برای توسعه بیشتر ادامه دارد. پرواز‌ها به ارمنستان، آذربایجان و پاکستان طی سه تا چهار ماه گذشته افزایش یافته است.
عضو کابینه دولت چهاردهم تاکید کرد: بلافاصله پس از سفر رئیس‌جمهور به برخی از این کشور‌ها و با توجه به تشکیل کمیسیون‌های مشترک اقتصادی، دستورات ویژه‌ای صادر شد و اکنون تعداد پرواز‌ها به این مقاصد نسبت به گذشته رشد چشمگیری داشته است.
وی تصریح کرد: پاکستان پیش‌تر هیچ پروازی نداشت و اکنون پرواز‌ها آغاز شده است. رایزنی‌ها ادامه دارد تا این تعداد بیشتر شود و ایرلاین‌های داخلی و آن کشور‌ها بتوانند حضور مؤثرتر و گسترده‌تری در مسیر‌های پروازی ایران داشته باشند.
صادق با اشاره به قانون برنامه هفتم گفت: آیین‌نامه این قانون به‌صورت مشترک توسط وزارت میراث فرهنگی، وزارت راه و وزارت صمت تهیه شده است. من شخصاً با اصرار و پیگیری فراوان از وزیر میراث فرهنگی و همکارانشان خواستم که بیشترین توجه قانون به توسعه ناوگان گردشگری معطوف شود و خوشبختانه همراهی جدی در این زمینه مشاهده شد.
راه‌اندازی خط کشتیرانی چابهار - مسقط
وی افزود: به‌عنوان نمونه، راه‌اندازی خط کشتیرانی مسافری مسقط به چابهار طی یکی دو هفته اخیر به‌صورت آزمایشی راه‌اندازی شد که بازخورد بسیار مثبتی از سوی گردشگران داشته و استقبال چشمگیری از آن صورت گرفته است.
وزیر راه و شهرسازی در خصوص ظرفیت‌های گردشگری و جابجایی مسافر گفت: امسال در ایام اربعین، تعداد سفر‌ها نسبت به سال گذشته دو برابر شده است. همچنین تعداد سفر‌هایی که از طریق بندر خرمشهر به بصره انجام شد، نسبت به سال گذشته دو برابر بوده است، حتی برای افرادی که مقصدشان کربلا بود.
وی افزود: از همکاران حوزه اقتصادی و گردشگری و مدیران کل می‌خواهم توجه داشته باشند که ظرفیت‌های آیین‌نامه و قانون برنامه هفتم بسیار گسترده است. در زمینه ناوگان جاده‌ای که با کمبود و ناترازی مواجه است، این قانون امکان می‌دهد که اتوبوس‌های گردشگری مجهز بدون عوارض و مالیات وارد کشور شوند.
صادق ادامه داد: در حوزه گردشگری دریایی و کروز، به ویژه پیرامون دریای خزر که با پنج کشور تفاهمنامه امضا شده است، پیگیری‌های شما اهمیت بیشتری دارد. این اقدامات موجب جابجایی بهتر گردشگران بین کشور‌ها و استان‌ها می‌شود و بخش عمده‌ای از گردشگری شمال کشور که بار ترافیکی آن بر جاده است، می‌تواند به دریا منتقل شود.
وی تأکید کرد: اگر لازم باشد، سازمان بنادر باید تمام‌قد پای کار باشد، چرا که این ظرفیت برای بخش خصوصی نیز جذابیت اقتصادی و سرمایه‌گذاری قابل توجهی ایجاد می‌کند.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به افتتاح هتلی با ظرفیت ۶۰۰ اتاق گفت: با وجود تمام محدودیت‌ها، ممنوعیت‌ها و ناترازی‌ها، این اقدام نشان‌دهنده اعتماد و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و حتی سرمایه‌گذاران خارجی به جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و مذهبی ایران است. سرمایه‌گذاران می‌دانند که سرمایه بازمی‌گردد و این اقدامات به ارائه خدمات بهتر به مردم کشور منجر خواهد شد.
وی افزود: در خصوص هماهنگی‌های لازم، چه در صنعت هوایی و چه در سازمان حمل‌ونقل جاده‌ای، به ویژه در بخش خدمات بین‌راهی، تلاش می‌کنیم همکاری‌های مؤثری انجام شود تا بهره‌وری و کیفیت خدمات گردشگری ارتقا یابد.
صادق بر ضرورت تشکیل کارگروه مشترک حمل‌ونقل و گردشگری تأکید کرد و گفت: با تشکیل این کارگروه و برگزاری نشست‌های مشترک میان حوزه‌های جاده، ریل و صنعت هوایی، می‌توان گام‌های مؤثر و پایدار در مسیر توسعه گردشگری، رونق اقتصادی و تقویت دیپلماسی فرهنگی کشور برداشت.
وزیر راه و شهرسازی در پایان با اشاره به تأثیر تحریم‌ها گفت: با وجود همه محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها، تحریم‌ها نتوانسته‌اند اراده و عشق مردم ایران به سرزمین خود را کاهش دهند. در حوزه هوایی و صنعت گردشگری، اثرات تحریم ملموس است، اما اگر مسیر ورود سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و اتاق‌ها تسهیل شود، آنها تمام قد پای کار خواهند آمد و اتفاقات مثبت و پویایی در حوزه گردشگری و زیرساخت‌های کشور رقم خواهد خورد.
