جوان آنلاین: فیلم «شهر آرزوها» (بامبولک۲) به کارگردانی محمدمتین اوجانی و تهیهکنندگی بهروز مفید از جمله فیلمهای پذیرفته شده در بخش ملی سی و هفتمین جشنواره بینالمللی فیلمهای کودکان و نوجوانان است. اثری که در ادامه «بامبولک» به کارگردانی آرش معیریان ساخته شدهاست. سری قبلی این فیلم در جشنواره فیلمهای کودکان و نوجوانان سال گذشته حاضر بود و با استقبال مخاطبان همراه شد و در مراسم اختتامیه نیز جوایزی را به خود اختصاص داد. به انگیزه حضور این اثر در جشنواره امسال با محمدمتین اوجانی، کارگردان اثر به گفتوگو نشستیم.
ایده «بامبولک۲» چگونه شکل گرفت؟
همواره ساخت فیلمی که دارای ایده اورجینال است، کار راحتتری محسوب میشود. در خصوص این پروژه، پیش از این دو فیلمساز خوب و حرفهای کشور، نسخههای قبلی این اثر را کارگردانی کردهبودند. قسمت اول این سری فیلم با عنوان «بامبالا» تولید شدهبود. این اثر کودکانه بر مبنای یک شخصیت عروسکی ساخته شدهاست که در لحظات حساسی که آرزویی در دل بچهها به وجود میآید، حاضر شده و آرزوهای آنها را برآورده میکند. مطابق با این موضوع اصلی، داستانهایی شکل میگیرد که ادامه ماجراهای فیلم را به وجود میآورد. نسخه اول این فیلم توسط سید جمال حاتمی و نسخه دوم نیز توسط آرش معیریان، کارگردانی شدهبود. از دفتر آقای بهروز مفید با بنده تماس گرفتهشد و در جریان فیلمنامه این اثر به قلم امیرمحمد عبدی قرار گرفتم. البته بر خلاف نسخههای پیشین، این بار عروسک نه به صورت جلوههای ویژه، بلکه در طول داستان و همچون یک شخصیت مستقل حضور دارد. این فیلم بهصورت رئال انیمیشن ساخته شدهاست و در آن عروسک نیز وجود دارد که دارای دنیای خاص خود است.
برای آنکه این قصه شکلی باورپذیر داشته باشد، چه راهکارهایی را در نظر گرفتید؟
عموماً گروه سنی بزرگسال به دلیل شرایط زیسته خود، ارتباط بهتری با فیلمهای اجتماعی برقرار میکنند، اما کار در فضای کودک بسیار سخت است و باید المانهای مختلف نظیر بازیگران کودک، جلوههای ویژه و نقشآفرینی بازیگران بزرگسال را بهگونهای دقیق سامان بخشید. ضمن اینکه باورپذیری شخصیتهای عروسکی نیز موضوعی بسیار مهم است که باید دقت زیادی نسبت به آن معطوف شود. با وجود این، کار برای کودکان بسیار شیرین و لذتبخش است، چراکه هنگام کار با این گروه سنی باید احساسات فیلمساز در نابترین سطح خود قرار گیرد و این موضوع برای من بسیار جالب بود، چراکه باعث شد تا اندکی از فضای روزمرگی حاصل از زندگی شهری فاصله بگیرم و به شکلی متفاوت زیست کنم. من تلاش کردم تا یک فیلم سینمایی قصهگو برای کودکان کارگردانی کنم و امیدوارم این اتفاق رخ دادهباشد.
در انتخاب بازیگران چه رویکردی را در پیش گرفتید؟
مهمترین دلیلی که باعث شد تا نسبت به ساختهشدن این فیلم رغبت پیدا کنم، روایت قصهگوی موجود در فیلمنامه بود. خوشبختانه از همان ابتدا مشخص بود که این اثر تنها به دنبال سرگرمکردن مخاطبان خود نیست و با مختصات یک اثر کاملاً سینمایی مواجه هستیم. من معتقدم در زمانه فعلی نباید با کودکان برخوردی سطحی را صورت داد، برای مثال در هنگام ساخت فیلم برای این گروه سنی باید با دید و از زاویه نگاه یک مخاطب بزرگسال با تماشاگران مواجه شویم. نسل جدید به دلیل حجم بمباران اطلاعاتی که از دوران کودکی با آن مواجه هستند، به شکلی پیچیدهتر فکر کرده و زیست میکنند. در انتخاب بازیگران نیز تلاش کردیم جزئیات زیادی را رعایت کنیم و در انتها نوعی تعادل میان بازیگرانی از نسلهای مختلف برقرار شد.
به نظر شما جشنواره فیلمهای کودکان و نوجوانان در پویایی و گسترش اینگونه سینمایی چه نقشی دارد؟
قطعاً این رویداد نقشی بسیار مؤثر برعهده دارد. حضور این جشنواره باعث میشود تا فضای فیلمسازی برای این مخاطبان از نگاهی سطحیانگارانه فاصله گرفته و ارزشی ویژه پیدا کند. بسیار خوشحالم که مسئولان به برگزاری هر ساله و مداوم این جشنواره اصرار دارند. در این جشنواره وجود هیئت داوران باعث میشود رویکردی در خصوص آثار کودکان شکل بگیرد که مطابق آن از سطحینگری عوامل در بخشهای مختلف تولید اثر جلوگیری شود. امیدوارم این جشنواره هر ساله پرشورتر از سالهای قبل و به شکلی گستردهتر در سراسر کشور برگزار شود. از سوی دیگر تخصیص بودجههای مناسب به اینگونه از سینما باعث میشود تا کیفیت تولید فیلمهای مربوط به گروه سنی کودکان و نوجوانان افزایش پیدا کنند و با آثار بهتری مواجه شویم. کودکان آیندهسازان این کشور هستند و در نتیجه لازم است تا خوراک فرهنگی مناسبی در اختیار آنان قرار بگیرد.
در شرایطی که اغلب فیلمسازان ساخت فیلمهایی در ژانر کمدی و اجتماعی را ترجیح میدهند، چرا فیلمی در گونه کودک ساختید؟
نگاه هر فرد به زندگی متفاوت است و برخی ترجیح میدهند در شرایط فعلی و باوجود تمام دشواریها، زندگی شادی را تجربه کنند. من در برههای تصمیم گرفتم با توجه به موقعیت فعلی، زندگی بانشاطی را در پیش بگیرم و از موقعیتها استفاده کنم. دوستان زیادی وجود دارند که مدتها است منتقد وضعیت موجود هستند و در عین حال هیچ کاری را صورت نمیدهند. هر فرد هنرمندی نیاز دارد خود را با شرایط تطبیق دهد و در مسیر خلق آثار تازه قدم بردارد. در فضای ساخت آثار کودک من حال بسیار خوبی را تجربه میکنم. البته مسائل مالی باعث ایجاد دردسرهایی میشود. از سوی دیگر تولید کار برای کودکان بسیار دشوار است و باید مراحل خلاقانهای طی شود تا یک اثر مورد توجه روحیه متغیر کودکان قرار بگیرد. ضمن اینکه برای من ورود به سینمای کودک اتفاقی چالشبرانگیز بود و میخواستم خود را در نسبت با اقبال مخاطبان محک بزنم. امیدوارم خروجی نهایی این فیلم موردتوجه مخاطب قرار بگیرد.
به عقیده من برگزاری جشنواره فیلمهای کودکان و نوجوانان به فیلمسازان تلنگری را وارد میکند تا آثاری مختص گروه سنی کودک و نوجوان تولید شود. خوشبختانه هنوز تهیهکنندههایی همچون بهروز مفید دغدغه ساخت آثار برای این طیف از مخاطبان را دارند و به همین دلیل باید امثال او مورد حمایت قرار بگیرند. امیدوارم تعداد فیلمهای قصهگو در این زمینه افزایش پیدا کند و این آثار بعدها به بخشی از خاطرهجمعی نسل جدید تبدیل شوند.