جوان آنلاین: هفته دفاع مقدس تنها یک یادبود تقویمی نیست؛ فرصتی است برای بازخوانی تجربه‌ای تاریخی که ریشه‌های هویت امروز ما را شکل داده‌است. این روز‌ها که شکل تازه‌ای از تهدید‌ها و جنگ‌های نرم در کمین مرز‌های فکری و فرهنگی کشور است، روایت‌های هشت سال مقاومت، بیش از گذشته الهام‌بخش و راهگشاست. نشستن پای خاطرات و درس‌های رزمندگان، صرفاً مرور گذشته نیست، بلکه بازشناسی الگو‌های ایستادگی، همدلی و خلاقیتی است که در آن سال‌ها زاده شد.
در سال‌های اخیر، جریان مستندسازی با نگاهی پژوهشی‌تر و هنرمندانه‌تر به سراغ این گنجینه رفته و آثار متنوعی پدید آورده که فراتر از روایت خطی نبرد، ابعاد انسانی و اجتماعی و جنگ تحمیلی را برجسته می‌کند. این مستندها، چه با تمرکز بر زندگی روزمره در جبهه‌ها و پشت جبهه، چه با واکاوی پیامد‌های بلندمدت جنگ، توانسته‌اند نسل‌های جدید را با لایه‌های کمتر دیده‌شده دفاع مقدس پیوند بزنند. با این همه، ظرفیت این گنج بی‌پایان است؛ هر گوشه از آن هشت سال، از خاطرات خانواده‌های منتظر تا ابتکار‌های مهندسی و رزمی در دل میدان، هنوز می‌تواند سوژه‌پژوهش، سینما و هنر باشد. هفته دفاع مقدس، یادآور این حقیقت است که تاریخ مقاومت تنها متعلق به گذشته نیست، بلکه سرمایه‌ای زنده برای امروز و فرداست.
مستند «گردان تخریب» به کارگردانی سامان مختاری، یکی از مستند‌های جدیدی است که به تازگی در شبکه نمایش خانگی پخش شده و روایتگر مجاهدت و شجاعت‌های یکی از رزمندگان تیپ ۲۷ محمد رسول‌الله است. مختاری در گفتوگو با «جوان» درباره موضوع این مستند گفت: مستند «گردان تخریب» روایت زندگی نظامی جعفر جهروتی، فرمانده گردان تخریب تیپ حضرت رسول (ص) است و این روز‌ها از پلتفرم فیلیمو پخش می‌شود. باید بگویم ما یک آشنایی قبلی با آقای جهروتی داشتیم و از آنجا که ایشان از بدو شروع جنگ و غائله کردستان همراه حاج احمد متوسلیان بودند و این حضور در جبهه‌ها استمرار داشت و در عملیات‌های بزرگ شرکت می‌کردند، شخصیت ایشان ظرفیت یک روایت کامل از اتفاقات دوران دفاع مقدس را داشت. حتی در زمان حضور داعش در سوریه نیز همراه شهید همدانی مشغول کار‌های تخریب و آموزش بودند. به همین خاطر برای ما جذاب شد که روایت زندگی ایشان را به تصویر بکشیم.
سخت‌گیر و متبحر در آموزش‌نیرو‌ها
مختاری درباره نحوه انتخاب سوژه این مستند توضیح داد: ابتدا من مصاحبه‌هایی درباره نیرو‌های عادی جبهه انجام می‌دادم. در آن مصاحبه‌ها چند نفر به طور متفق‌القول از آقای جهروتی نام بردند و تأکید داشتند که ایشان آدم خاصی بودند؛ در آموزش‌ها سخت‌گیری می‌کردند و تبحر ویژه‌ای داشتند. همین موضوع باعث شد برای ما جذابیت پیدا کند و به سمت ساخت مستند برویم.
این کارگردان در معرفی موضوع مستند «گردان‌تخریب» گفت: مستند روایت حضور آقای جهروتی از شروع جنگ در کردستان است. پس از آشنایی با حاج احمد متوسلیان همراه ایشان به خوزستان می‌آیند و در عملیات‌های آنجا نیز حاضرند. حتی به لبنان هم می‌روند و پس از اتفاقی که برای حاج احمد در لبنان رخ می‌دهد به کشور بازمی‌گردند و یگان ویژه شهادت را تشکیل می‌دهند. مأموریت این یگان عملیات‌های برون‌مرزی تا عمق ۳۰۰ کیلومتری خاک عراق بود. بعد از جنگ نیز همچنان فعالیت‌هایشان ادامه داشت تا در دوران مقابله با داعش در سوریه همراه شهید همدانی حضور یافتند. پس از شهادت حاج حسینی و حضور شهید سلیمانی و تیمشان در سوریه، آقای جهروتی به ایران بازگشتند و اکنون در قید حیات هستند.
گردآوری آرشیو
کارگردان مستند «گردان تخریب» درباره افرادی که مقابل دوربین با آنان مصاحبه شده‌است، توضیح داد: بیشتر افراد توسط خود آقای جهروتی معرفی شدند. ما به سراغ این افراد رفتیم و مصاحبه‌ها انجام شد. بخش مهمی از کار مربوط به گردآوری آرشیو بود. جالب است که خود آقای جهروتی پس از دیدن فیلم به ما گفتند حتی ایشان هم نمی‌دانستند چنین حجم گسترده‌ای از عکس‌ها و فیلم‌ها از ایشان وجود دارد. وی در ادامه درباره شیوه یافتن آرشیو گفت: ما از طریق معرفی دوستان و آشنایان، خانه به خانه به دنبال عکس‌ها و اسناد رفتیم. گاهی دست خالی برمی‌گشتیم، اما در مواردی به منابع ارزشمندی رسیدیم. یکی از همرزمان آقای جهروتی در تبریز واسطه شد و فیلم‌های مهمی را که از وقایع اخیر لبنان و عملیات‌ها داشت، در اختیار ما گذاشت. این آرشیو برای خود ما هم شگفت‌انگیز بود.
طولانی‌شدن تحقیقات
مختاری درباره روند تولید مستند مطرح کرد: تحقیق این پروژه حدود دو سال به طول انجامید و خود تولید نیز تقریباً یک سال زمان برد. بخشی از این زمان طولانی به خاطر معذوریت‌های شخصی آقای جهروتی بود. ایشان تمایلی نداشتند درباره زندگی شخصی‌شان صحبت شود. به همین دلیل در مستند هیچ اشاره‌ای به بخش خصوصی زندگی‌شان نشده‌است، هر چند ما اصرار کردیم، اما اجازه ندادند.
وی در ادامه به یکی از جذاب‌ترین بخش‌های تولید اشاره کرد و افزود: عملیات‌های برون‌مرزی که در خاک عراق انجام داده‌بودند برای ما تازگی داشت. پیش‌تر جایی به این شکل به آن پرداخته نشده‌بود. جذاب‌تر اینکه وقتی تصاویر آرشیوی مرتبط با گفته‌های ایشان پیدا شد، هماهنگی عجیبی میان روایت‌ها و تصاویر ایجاد شد و این برای ما ارزشمند بود.
مختاری درباره نقش مصطفی شوقی تهیه‌کننده این اثر در ساخته‌شدن آن نیز توضیح داد: حضور آقای شوقی به عنوان تهیه‌کننده بسیار کمک‌کننده بود. ایشان خودشان کارگردان هم هستند. وقتی موضوع را مطرح کردیم، گفتند جذاب است و حمایت کردند. ما حدود ۹ سال است در پروژه‌های مختلف با هم همکاری می‌کنیم و نتیجه این همکاری در این مستند هم دیده شد. وی در پایان درباره اهمیت پخش مستندها در پلتفرم‌ها گفت: مستندها معمولاً بستر مناسبی برای نمایش ندارند. اینکه پلتفرم‌های شبکه نمایش خانگی امروز مستندها را در اختیار مخاطبان قرار می‌دهند، اتفاق بسیار خوبی است. این امکان فراهم‌شده که همرزمان و علاقه‌مندان هر زمان بخواهند فیلم را ببینند. در گذشته چنین دسترسی وجود نداشت، اما امروز پلتفرم‌ها می‌توانند در دیده شدن آثار مستند بسیار مؤثر باشند.
