«استثنا، قاعده را نفی نمی‌کند»، این گزاره شاید تصویری از جلوه‌های مردمی دفاع از وطن در برابر جسارت رژیم موقت صهیونیستی به خاک پاک ایران اسلامی باشد. استثنا، همان معدود افرادی هستند که تلاش دارند از نمد شرایط فعلی کلاهی برای خود بدوزند و تا می‌توانند از شرایط ویژه این روز‌های کشور زخمی‌مان برای خودشان کاسبی کنند. اینها هم کاسبان جنگ هستند، مثلاً تاکسی‌های اینترنتی، مخصوصاً اسنپ که حتی در شرایط عادی هم بار‌ها به بهانه‌های برف و باران و شلوغی، گوش مردم را بریده بود، این روز‌ها هم تا می‌تواند کاسبی می‌کند، برای نمونه برای یک مسیر حدود ۱۸ کیلومتری، ۸۰۰ هزار تومان نسخه می‌پیچد، البته برخی رانندگان بین شهری هم از این قاعده مستثنی نیستند و ایضاً برخی هتل‌ها و معدود کسبه‌های دندان‌گرد، اما استثنا، قاعده را نفی نمی‌کند. قاعده همان جلوه‌های احترام‌برانگیز در جای‌جای ایران اسلامی و فرهنگ غنی مردمان این سرزمین کهن است که همیشه در شرایط سخت در کنار هم بوده‌اند و این بار هم که درگیر یک دفاع مقدس دیگر هستیم، بیش از گذشته هوای هم را دارند. شاید در هیچ‌کجای دنیا نظیر نداشته باشد که مردم با پلاکارد «منزل رایگان»، وسط ترافیک، مردم را به میهمانی دعوت کنند و خانه احتمالاً نه چندان بزرگ، اما باصفای خود را در خدمت هموطنان قرار دهند. اینها مشتی از خروار است، البته بزرگی مردمان این سرزمین صرفاً به نوع‌دوستی و کمک به یکدیگر در شرایط حساس محدود نمی‌شود بلکه حضور در میدان هم از جمله ویژگی‌هایی است که نباید آن را نادیده گرفت و نمی‌شود هم چنین شکوهی را ندید، البته طبیعی است که عمله‌های رسانه‌ای دشمن موضوع را وارونه جلوه دهند. همین چند روز پیش، رهبر حکیم انقلاب از رفتار ملت عزیزمان در قضیه‌ای که اخیراً دشمنان برای کشور پیش آورده‌اند، تمجید کردند و گفتند: «ملت ایران نشان داد که هم متین است، هم شجاع است، هم وقت‌شناس است.»
یکی دیگر از مهم‌ترین جلوه‌های مردمی، در نحوه مصرف و رفتار اقتصادی خانوار‌ها بروز یافته است. برخلاف برخی پیش‌بینی‌ها یا حتی تجربه کشور‌های دیگر در بحران‌های مشابه، ایران‌مان شاهد هیچ‌گونه کمبود گسترده، صف‌های طولانی یا ناآرامی ناشی از فشار اقتصادی عمومی نبوده است. دلیل این ثبات نسبی، نه صرفاً سیاست‌های رسمی، بلکه فرهنگ مصرفی آگاهانه و رفتار مدنی مردم در لحظات حساس است. در چنین شرایطی که تقاضا می‌تواند به شکل ناگهانی افزایش یابد، برخی کشور‌ها تجربه تلخ «هجوم به فروشگاه‌ها» یا «احتکار خانگی» را دارند، اما مردم ایران اسلامی، با وجود تمام فشار‌های اقتصادی سال‌های اخیر، نشان داده‌اند در مواقع بحران، اول مصرف مسئولانه را انتخاب، بعد تقاضا برای سهم خود را مطرح می‌کنند. این رفتار اقتصادی، به‌ویژه در طبقات متوسط و پایین جامعه، نوعی «ایثار مدنی» تلقی می‌شود. به‌عنوان مثال، در روز‌های نخست جسارت رژیم موقت صهیونیستی به خاک کشورمان، از سوی عمله‌های رسانه‌های این رژیم ناپاک، خط کمبود اقلامی مثل نان، دارو، بنزین یا مواد کنسروی پیگیری می‌شد تا شاید با افزایش تقاضای هیجانی مواجه شویم، اما عملاً چنین چیزی رخ نداد. شبکه توزیع با فشار غیرمنتظره‌ای مواجه نشد و فروشگاه‌ها و نانوایی‌ها، روز‌های نسبتاً عادی را پشت سر گذاشتند. دلیل روشن است: مردم، باهم هماهنگ شدند، نه با شعار، بلکه در عمل. این نشان می‌دهد مردم ایران عزیزمان به یک بلوغ اقتصادی رسیده‌اند که در آن، بحران به‌جای شکستن نظام توزیع، تبدیل به فرصتی برای بازتعریف مشارکت اجتماعی در حوزه اقتصاد می‌شود. نه‌تنها شاهد هجوم به منابع نبودیم، بلکه برعکس، شاهد تقسیم منابع بودیم. فرهنگ مصرف منطقی، استفاده حداکثری از منابع در دسترس، پرهیز از تجمل و تمرکز بر اولویت نیاز دیگران، عواملی است که باعث شد در بحرانی‌ترین شرایط، کشور با کمبود چشمگیری مواجه نشود. اینجاست که روشن می‌شود پایداری یک ملت، تنها به قدرت نظامی یا سیاست خارجی وابسته نیست. رفتار اقتصادی آگاهانه مردم، تضمین امنیت درونی و انسجام ملی است.
یکی دیگر از موضوعاتی که بیش از همه اهمیت دارد، آرامش روانی مردم و تداوم روند خدمات‌رسانی است. خوشبختانه گزارش‌ها و اظهارات رسمی از سوی مسئولان دستگاه‌های اجرایی نشان می‌دهد دولت با تمام ظرفیت در میدان حضور دارد و هیچ‌گونه کمبود یا اخلالی در تأمین کالا‌های اساسی، خدمات عمومی یا زیرساخت‌های حیاتی گزارش نشده است. از جمله اقدامات قابل توجه، پرداخت مطالبات گندمکاران است که تاکنون بیش از ۴۳هزارمیلیارد تومان به کشاورزان و زارعان پرداخت شده و این موضوع نشان می‌دهد زنجیره تولید غذا در کشور به درستی و با حمایت جدی دولت در حال حرکت است. اختصاص یک میلیارد دلار ارز برای واردات کالا‌های اساسی و کارسازی ۴۰۰میلیون دلار آن نیز بیانگر عزم جدی دولت در جلوگیری از کوچک‌ترین خلل در بازار مصرف است. در حوزه توزیع نیز وزیر جهاد کشاورزی به صراحت از آرامش بازار خبر داده و تصریح کرده است: هیچ نیازی به خرید هیجانی یا ذخیره‌سازی خانگی نیست، چراکه کالا‌ها به وفور در بازار وجود دارند و سازوکار توزیع به خوبی مدیریت می‌شود. واگذاری اختیارات تنظیم بازار به استانداران و تأمین «سهمیه ویژه» برای استان‌های پرمسافر نیز اقدامی هوشمندانه در راستای پیشگیری از کمبود‌های موضعی است.
در بخش نانوایی‌ها، با وجود حمله سایبری به سامانه بانکی، مسئولان سامانه هوشمندسازی آرد و نان در کمتر از ۲۴ساعت، تمهیدات جایگزین را عملیاتی و امکان برداشت مبالغ فروش نان برای نانوایان را فراهم کرده‌اند. همین اقدام، نشان‌دهنده چابکی مدیریتی و حمایت فوری از صنوف حیاتی کشور است. در حوزه حمل‌ونقل، وزیر راه و شهرسازی از افزایش ظرفیت اتوبوس‌ها و قطار‌ها خبر داده و به مردم اطمینان داده که ناوگان حمل‌ونقل عمومی بدون وقفه در حال خدمت‌رسانی است. همچنین نظارت بر نرخ بلیت‌ها و توصیه به استفاده از سایت‌های رسمی خرید بلیت، اقدامی است برای جلوگیری از سوءاستفاده و تضمین دسترسی عادلانه مردم به خدمات سفر. در بخش بهداشت و درمان نیز ترخیص شبانه‌روزی دارو و تجهیزات پزشکی از گمرک فرودگاه امام و اضافه شدن گمرک بازرگان برای واردات دارو، بیانگر تمرکز مسئولان بر استمرار خدمات درمانی و دارویی است. همراهی وزارت بهداشت، گمرک و بخش خصوصی در این زمینه تحسین‌برانگیز است، حتی شرکت پست نیز با برنامه‌ریزی‌های جدید و نگهداری طولانی‌تر مرسولات، تلاش دارد خللی در خدمات‌رسانی پستی به مردم پیش نیاید. شرکت‌های توزیع برق، آب و گاز نیز با اطلاعیه‌های رسمی تأکید کرده‌اند که هیچ مراجعه‌ای در این روز‌ها انجام نمی‌شود و مردم می‌توانند با خیال راحت در خانه بمانند و با اطمینان از صحت عملکرد دستگاه‌ها، آرامش خود را حفظ کنند. در نهایت، آنچه این گزارش‌ها نشان می‌دهد، این است که کشور نه تنها در برابر تهدید‌ها مقاوم باقی مانده، بلکه با همدلی مردم، انسجام مسئولان و توان زیرساخت‌های اجرایی، هیچ‌گونه کمبود یا نگرانی جدی وجود ندارد. این اطمینان‌بخشی باید در جامعه تقویت شود تا در سایه آرامش، مسیر پیش‌رو بدون وقفه ادامه پیدا کند، ان‌شاءالله.
