جوان آنلاین: همزمان با هفته بسیج در آذرماه سالجاری پانزدهمین دوره جشنواره تئاتر بسیج با عنوان «سودای عشق» در دو سطح استانی و کشوری برگزار میگردد. به همین انگیزه «جوان» در گفتگو با سعید نجفیان، دبیر این رویداد به چگونگی شکلگیری و ابعاد مختلف این رویداد پرداخته است.
جشنواره تئاتر بسیج از چه سالی شکل گرفت و در چه سطحی برگزار میشود؟
اولین دوره جشنواره تئاتر بسیج سال ۸۰ برگزار شد که در واقع شکلگیری اولیه جشنواره به حساب میآید. در دورههای بعدی جشنواره به صورت دو سالانه برگزار میشد. متأسفانه این روند در سال ۹۵ متوقف شد و جشنواره تا سال ۱۴۰۰ برگزار نگردید. بخشی از این تعویق به خاطر شیوع ویروس کرونا و تعطیلی مراکز و بخشهای مختلف بود. خوشبختانه از سال ۱۴۰۰ به بعد به صورت سالانه در دو سطح استانی و کشوری جشنواره برگزار میشود، به این ترتیب که ما فراخوان را اعلام میکنیم و در استانها جشنواره را در بخشهای خیابانی و صحنهای برگزار میکنند. البته بخش مسابقه نمایشنامه نویسی را به صورت متمرکز و در سطح کشوری برگزار میکنیم. تیرماه امسال فراخوان پانزدهمین دوره جشنواره تئاتر بسیج را اعلام کردیم خوشبختانه تا اواخر شهریور ماه کار بازبینی آثار انجام شد. اولین استانی که جشنواره استانی را برگزار کرد استان تهران بود که همزمان با هفته دفاع مقدس آن را برگزار کردند الان هم جشنوارهها در کشور در حال انجام است و امروز (شنبه) و فردا همزمان در سه استان جشنواره برگزار میشود. قرار است تا هفته اول آبان ماه این جشنوارهها به اتمام برسند و آذر ماه همزمان با هفته بسیج مرحله کشوری را برگزار میکنیم.
وجه تمایز پانزدهمین دوره جشنواره تئاتر بسیج با دورههای قبل در چیست؟
اگرچه ما خیلی نسبت به ایجاد تفاوت در جشنواره مایل نبودیم، اما یکسری تفاوتها هست، از جمله استقبال بیشتر دوستان و عزیزان هنرمند.
علت تمایل نداشتن شما برای ایجاد تفاوت به چه دلیلی بود؟
برای اینکه اهداف جشنواره مستمر باشند ما سعی میکنیم تا چند سال فراخوان را تغییر ندهیم و وقتی که به یک تثبیتی رسیدیم سعی میکنیم تغییرات را اعمال کنیم.
مهمترین رویکردهای این دوره جشنواره چیست؟
از ابتدای سال ۱۴۰۰ ما رویکرد نشاط آفرین، امیدبخش و نگاه طنز را به جشنواره اضافه کردیم و از دوستان هنرمند درخواست کردیم که به وجوه شادی آفرینی و امیدبخشی بسیج بپردازند. الان سه سال است که در حال تقویت این رویکرد هستیم. یکی از برنامههای ما در سال آینده ایجاد جشنواره دانشآموزی است که دامنه این تغییرات به بحث تغییر رویکردهای جشنواره هم میرسد.
راه اندازی جشنواره مستقل دانشآموزی تئاتر علت خاصی دارد، آیا نمیشد ذیل همین جشنواره برگزار شود؟
بعد از اتفاقاتی که در جریان اغتشاشات سال ۱۴۰۱ افتاد همه ملاحظه کردیم که دشمن روی طیف نوجوان و دانشآموزان کشورمان هدف گذاری کرده و سعی میکردند تا دامنه اغتشاشات را به هر شکلی هست، به داخل مدارس ما ببرند. در واقع من حس کردم که غفلتی در مورد این قشر از جامعه صورت گرفته است و طی صحبتهایی که با برخی مسئولان داشتم موافقت شد که با جدی گرفتن این حوزه جشنواره تئاتر دانشآموزی را ایجاد کنیم. البته ما برای این حوزه دو تا طرح در نظر داریم که یکی طرح اجرای نمایش دانشآموزی در مدارس است که امسال سعی میکنیم با همکاری بنیاد شهید و امور ایثارگران آن را با عنوان «یک جشنواره هزار اجرا» عملیاتی کنیم و امیدواریم که بتوانیم هزار اجرای میدانی و خیابانی در مدارس برای دانشآموزان داشته باشیم. برای سال آینده هم رئیس محترم سازمان بسیج سردار سلیمانی موافقت کردند که این جشنواره به صورت مستقل جشنواره تئاتر دانشآموزی بسیج را برگزار کنیم. این جشنواره مستقل از جشنواره بزرگسالان و در بخشهای تئاتر صحنهای و خیابانی ولی صرفاً با موضوعات دانشآموزی برگزار میگردد.
یکی از مشکلات مهم ما در حوزه سینما، تلویزیون و تئاتر بحث فیلمنامه و درام است از طرفی شما در فراخوان جشنواره برگونههای مختلف درام تأکید داشتید چه برنامهای در این زمینه دارید؟
از آنجایی که ما انجمن تئاتر هم داریم سعی میکنیم همزمان با برگزاری جشنواره برنامههای آموزشی و تکمیلی را نیز برگزار کنیم. به عنوان نمونه ما حدود دو هفته پیش ورکشاپ آقای شهرام کرمی (نویسنده، کارگردان و منتقد تئاتر) را در اصفهان داشتیم. در طول سال دوستان هنرمند ما به شهرستانهای مختلف میروند تا هم کمک کنند و هم آثار عزیزان را مطالعه میکنند. بخش نمایشنامه نویسی برای جشنواره خیلی جدی و مهم است این جدیت و اهمیت تا جایی است که مثلاً خانم لیلی عاج (کارگردان سینما) که دو سال قبل به عنوان داور در جشنواره حضور داشتند امسال خودشان در این بخش اثر ارسال کردند و به عنوان شرکت کننده در جشنوازه حضور دارند. بسیاری از دوستانی که امسال و سالهای گذشته در سالنهای بزرگ از جمله تئاتر شهر اجرا داشتند برای جشنواره ما کار فرستادند. اقدام عملی دیگر ما برای اهمیت دادن به این بخش بالا بردن رقم جایزه آن است. ما از سالهای گذشته یک برنامهای تحت عنوان «از ایده تا اجرا» ترتیب دادیم که بر اساس آن دوستان ابتدا ایدههای شان را از سراسر کشور برای ما میفرستادند تا تبدیل به نمایشنامه بشوند.
در همین خصوص ۱۰ نفر از استادهای برجسته کشور در حوزه نمایشنامه نویسی را دعوت میکردیم و چندین ماه با این بچهها در ارتباط بودند. در مرحله بعد چندین جلسه حضوری برای شان تدارک میدیدیم تا روی نمایشنامه هایشان بیشتر کار شود. البته با توجه به گستردگی و تنوع فعالیتهای بسیج و افراد بزرگ، اما گمنامی وجود دارند که تحت عنوان «چهره نمایی» به معرفی آنها میپردازیم.
برای حمایت و همچنین هدایت گروههای برگزیده شهرستانی در ایام بعد جشنواره چه برنامهها و تدابیری دارید؟
ما از معدود جشنوارههایی هستیم که از همان ابتدا کمکهایمان به گروهها را شروع میکنیم ما سعی میکنیم با دادن کمک هزینههای اجرا و تولید به گروههای شهرستانی زمینه اجرای نمایش را برای شان فراهم کنیم. علاوه بر اینها ما سعی میکنیم که در شهرستانهای خودشان و همچنین شهر تهران اجرا بروند تا بیشتر دیده بشوند تا مورد نقد و بررسی حرفهایتر قرار بگیرند. ضمن اینکه حضور در سالنهای بزرگ و مهم کشور از جمله تهران برای این گروهها زمینه استفاده از امکانات آنها را نیز مهیا میکند. الان در بین گروههای شهرستانی که در حوزه تئاتر خیابانی فعالیت میکنند گروههای خیلی خوبی داریم از جمله بچههای دهلران ایلام که چند گروه خوب هستند و اجراهای موفقی در تهران داشتند. هر چند بضاعت و توان ما محدود است، اما سعی میکنیم همه توانمان را برای این بچهها بگذاریم تا زمینه رشد و تعالی آنها فراهم بشود.