جلوی هر میوه‌فروش سطح شهر چند پیرزن و پیرمرد فقیر ایستاده‌اند تا مگر شهروند برخوردار دل‌رحمی برای آن‌ها میوه مجانی بخرد. آن‌ها یک عمر در روستا برخی میوه‌ها را حتی از پای درخت جمع نمی‌کردند و حالا باید برای خرید چند رقم میوه تابستانه شبیه همان پادرختی‌ها بالای ۲۰۰ هزارتومان پول بدهند. زنی جوان با لباس مرتب در مغازه میوه‌های نیمه‌گندیده و لکه‌دار را به قدر قوت یکی دو روز برداشته است. فروشنده وزن می‌کند و می‌گوید ۶۵ هزارتومان! می‌گویم خجالت نمی‌کشی که برای این میوه‌های گندیده این‌قدر پول مطالبه می‌کنی؟! خیلی‌ها میوه‌ها را تماشا می‌کنند و رد می‌شوند! گیلاس ۱۵۰ هزار، زردآلو ۶۵ هزار، خربزه و طالبی ۱۶ هزار، سیب‌زمینی و گوجه و خیار بالای ۱۲ هزار تومان است. این قیمت‌ها در مغازه‌هایی است که تابلو زده‌اند حاجی ارزونی! به نظر می‌رسد مغازه میوه فروشی حالا دیگر باغ تفرج است و بس! میوه نمی‌دهد به کس!
به رغم فراوانی میوه‌های بهاره و تابستانه، میوه با قیمت‌های گران به دست مصرف کننده می‌رسد. دلال بازی، کم فروشی، عدم ارائه فاکتور، گرفتن پول کارگر از خرده فروش و از همه مهم‌تر تعیین قیمت براساس عرضه و تقاضا که باعث «هرج و مرج» می‌شود، به صورت روزانه در میدان اصلی میوه از مشکلاتی است که به گرانی قیمت میوه در بازار خرده فروشی دامن می‌زند. گرانی قیمت میوه‌ها در حالی است که میادین میوه و تره‌بار و حاجی ارزونی‌ها که زمانی گران‌ترین میوه‌شان کیلویی ۱۵هزار تومان بود، دیگر نقش اصلی خود را از دست داده‌اند و قیمت‌شان با بازار خرده فروشی تفاوت چندانی ندارد.
در سال‌های گذشته شهرداری تهران و سایر شهر‌ها با راه‌اندازی میادین میوه و تره بار تلاش کردند تا دست واسطه‌ها را از عرضه میوه کم کنند و میوه و صیفی‌جات را با قیمت مناسب به دست مصرف‌کنندگان برسانند. بعد‌ها برخی از خرده‌فروشان با نصب تابلو‌های حاجی ارزونی به این میادین اضافه شدند و مردم با تصور خرید میوه ارزان به میادین و حاجی ارزونی‌ها مراجعه می‌کردند. به تدریج با افزایش هزینه دستمزد کارگر و حمل‌و نقل، قیمت میوه و صیفی روند صعودی پیداکرد و از سال گذشته در فصل بهار و اوایل پاییز به بهانه ورود نوبرانه‌ها قیمت‌ها به شدت گران شد. بهار امسال نیز به بهانه‌های مختلف ورود نوبرانه‌ها مرز ۱۰۰ و ۲۰۰ هزار تومان را شکست و گوجه سبز نوبرانه با قیمت کیلویی ۵۰۰هزار تومان وارد بازار شد. با ورود گوجه سبز گران به بازار، پای میوه‌های بهاره و تابستان با قیمت‌های بالا به بازار باز شد. اکنون که گوجه سبز دیگر نوبرانه نیست و شیرین شده هنوز با قیمت ۸۰ تا ۸۵ هزار تومان در بازار به فروش می‌رسد. سؤال اصلی اینست که چرا هیچ نظارتی بر قیمت میوه‌ها نیست؟ چرا خرده‌فروشان حاضرند میوه‌شان در مغازه فاسد شود، اما با قیمت ارزان نفروشند؟
قیمت میوه از نرخ دلار جلو زد
سال گذشته که قیمت میوه از آغاز سال به یکباره بیش از ۴۰ تا ۵۰هزار تومان رسید. برخی از فعالان بازار می‌گفتند که قیمت معادل نرخ دلار (۲۵هزار تومان) شده و با توجه به افزایش قیمت سم و کود این نرخ‌ها منطقی است. هرچند که این استدلال به هیچ وجه منطقی نبود، چراکه تولید محصولات کشاورزی از جمله میوه و سبزی با استفاده از آب و کارگر ارزان در کشور به ثمر می‌رسد و مقایسه آن با نرخ دلار به هیچ وجه قابل قبول نبود، اما امسال که نرخ دلار به ۳۰هزار تومان رسیده قیمت میوه از نرخ دلار بالاتر رفته و حتی از بازار‌های جهانی نیز جلو زده و بعضاً چهار تا پنج برابر نرخ دلار در بازار عرضه می‌شود و متأسفانه هیچ سازمان نظارتی نمی‌تواند قیمت‌ها را کنترل کند.
علاوه براین دلال بازی و دست به دست شدن بار میوه از ساعت ۳ نصف شب تا ۸ صبح (زمان ورود خرده‌فروشان به بازار میوه) باعث افزایش غیر‌طبیعی قیمت می‌شود، به طوری که به عنوان مثال در زمانی که بار زردآلو کمتر از حد متعارف است، چندین دست خرید و فروش می‌شود و با قیمت گران به خرده فروشان فروخته می‌شود یا دلالان تبانی و یک نوع میوه را کمتر عرضه می‌کنند تا قیمت‌ها مرز ۶۰ یا ۷۰ هزار تومانی خود را حفظ کنند. در گذشته هر از گاهی بازرسان تعزیرات با نیروی انتظامی و دوربین‌های رسانه ملی سری به بازار میوه تهران یا سایر مراکز استان‌ها می‌زدند و با بگیر و ببند و تهدید در مقطع دو تا سه روزه دست دلالان را از بازار کوتاه می‌کردند، اما دوباره روز از نو و روزی از نو.
براساس یک قانون نانوشته‌ای قیمت میوه در بازار عمده فروشی براساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. قانونی که هیچ نتیجه‌ای جز «هرج و مرج» به دنبال ندارد و در نهایت منجر به گرونی بار می‌شود. رئیس اتحادیه خرده فروشان میوه و تره‌بار در گفتگو با «جوان» دلیل گرانی قیمت میوه در سطح خرده فروشی را گرانی بار در عمده فروشی عنوان می‌کند و معتقد است: «همه ساله سه ماهه بهار به دلیل ورود میوه‌های نوبرانه قیمت‌ها گران است، اما امسال افزایش هزینه دستمزد، حمل و نقل وسایر فاکتور‌های اقتصادی مانند افزایش قیمت مواد غذایی و کالا‌ها ناخودآگاه بر قیمت میوه تأثیر داشته است، اما نکته مهم این است که خرده‌فروشان نه تولید کننده‌اند و نه نقشی در تعیین قیمت دارند. آن‌ها فقط باری که توسط عمده‌فروشان قیمتگذاری شده خریداری می‌کنند و با سود متعارف به مردم می‌فروشند.
وی از عدم صدور فاکتور از سوی عمده فروشان انتقاد می‌کند و می‌گوید: «همچنان عمده فروشان از ارائه فاکتور خودداری می‌کنند و همین اتفاق نظارت ما را بر خرده‌فروشان بسیار دشوار کرده‌است.» کارگر تعیین قیمت روزانه میوه را براساس عرضه و تقاضا غلط می‌داند و می‌افزاید: این نحوه قیمتگذاری بازار را دچار آشفتگی کرده و فعالیت دلالان را بیش از گذشته افزایش داده است. موضوعی که سال‌ها است وزارت صمت و جهاد کشاورزی سعی می‌کنند با آن مقابله کنند و متأسفانه موفق نشده‌اند.
وی با اشاره به نامنظمی ساعت کار، کم‌فروشی، دلال‌بازی، گرفتن پول کارگر از خرده‌فروشان به عنوان مشکلات موجود در بازار میوه می‌گوید: «متأسفانه پول کارگر از خرده فروش گرفته‌می‌شود. به عنوان مثال برای گذاشتن بار میوه روی باسکول نیز به ازای هرکیلو اجرت گرفته می‌شود، موضوعی که قبلاً از آن به عنوان انعام یاد می‌شد و اکنون به گرفتن پول زور تبدیل شده است.
با توجه به اظهارات رئیس اتحادیه خرده فروشان، دولت مردمی باید بار دیگر وارد میدان شود و با کنترل میزان بار ورودی و خروجی از میدان و قیمت‌های تعیین شده برای آن، بازار را به دست بگیرد تا شاید میوه به تمام اقشار جامعه اعم از فقیر و غنی برسد، چراکه میوه دیگر کالای لوکس یا وارداتی نیست که منحصراً به یک عده خاصی برسد و اقشار ضعیف و آسیب‌پذیر فقط تماشاگر باشند. قبلاً میوه‌فروشان میوه‌های لک دار و درجه ۲ و ۳ را در جلوی مغازه‌شان جمع می‌کردند و به اقشار آسیب پذیر می‌بخشیدند یا پول بسیار ناچیزی در قبال آن می‌گرفتند. اکنون گرانی‌قیمت‌ها به حدی رسیده که خرده فروش حاضر است، میوه خود را فاسد کند، اما قیمت آن را اندکی پایین نیاورد تا بارش به فروش برسد.
