سرویس اقتصادی جوان آنلاین: با افزایش قیمت دلار به مرز ۲۵هزار تومان، بار دیگر تجربه دو سال گذشته تکرار شد. شهریور سال ۹۷ اخباری مبنی بر افزایش ورود مسافر و توریست از مرزهای کشورمان، به ویژه مرزهای غربی منتشر شد. موضوع از این قرار بود که تعداد سفرها از مرزهای کردنشین و عربنشین عراق به داخل ایران در شهریورماه افزایش یافته بود. چالشی که ایجاد شده بود بر سر ورود مسافرانی بود که با هزینه اندک وارد شهرهای مرزی ایران میشدند و با خرید انواع موادخوراکی و کالاهای اساسی که با یارانه دولتی وارد و عرضه میشوند، فروشگاههای عرضه موادغذایی در این شهرها را خالی کرده و از مرز خارج میکردند. در آن زمان با کاهش ارزش پول ملی در مقابل دینار عراق و افزایش قیمت دلار، ورود عراقیان به شهرهای پیرانشهر، سردشت، کرمانشاه، ایلام و... افزایش یافت. این مسافران عراقی که به هیچ عنوان توریست نبودند، در گروههای سه نفره اغلب از مرز خسروی وارد شده و با خرید گاو و ذبح آن، گوشتها را بستهبندی کرده و مرغ، ماهی و حتی تخممرغ و سایر موادخوراکی را از مرز خارج میکردند.
اکنون با گذشت دو سال بار دیگر با گرانشدن قیمت دلار، قاچاق دام زنده نیز افزایش یافته است. برخی از فعالان بازار معتقدند به دلیل فراوانی دام زنده سبک و سنگین در کشور، باید دولت از این فرصت استفاده کرده و صادرات دام را آزاد کند تا از این محل ارز وارد کشور شود، اما برخی دیگر با صادرات دام زنده مخالفند، زیرا معتقدند وقتی گوشت گرم را صادر کنیم یعنی پوست، روده، استخوان، دل و جگر و کله و پاچه و دیگر قسمتهای دام، برای کشتارگاه باقی میماند و صنایع پاییندستی از آن نفع میبرند، اما وقتی دام زنده را کامل صادر میکنیم یعنی صنایع پاییندستی به شدت دچار آسیب میشوند؛ به طوری که در حال حاضر در چرمشهر تقریباً ۱۰ درصد از کارخانهها مشغول هستند و مهمترین علت هم کمبود مواد اولیه است.
به گفته تجار و بازرگانان در سالهای اخیر قاچاق دام زنده سبک و سنگین افزایش یافته است، اما هیچ درآمدی عاید دولت نمیشود. از این رو وزارت جهاد کشاورزی تلاش میکند مجوز صادرات ۲میلیون دام سنگین را از وزارت صمت بگیرد و تجار نیز در جلسات ستاد تسهیل استانها سعی میکنند مجوز صادرات را اخذ کنند. در این میان فعالان بازار که با صادرات دام زنده و حتی گوشت گرم مخالفند، اعتقاد دارند مازاد دامی که اکنون در کشور به وجود آمده به دلیل کاهش قدرت خرید مردم و گرانی قیمت آن است، اگر دولت به جای واردات گوشت منجمد، گوشت داخلی را به قیمت ارزان عرضه میکرد، قطعاً با این حجم بالا دام زنده مواجه نبودیم. این روزها از روستاهای مرزی ایران و عراق خبر میرسد که به دلیل تفاوت قیمت گوشت در دو کشور همه روستاهای مرزی ایران به منطقه آزاد تجاری تبدیل شدهاند، زیرا قیمت گوشت در ایران حدود ۵/۴ دلار است و در عراق ۱۲ دلار. از این رو روستانشینان مرزی از جنوب تا شمال به قاچاق دام مشغولند. همچنین رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی از افزایش قاچاق دام زنده به بازار عراق خبر داده و میگوید: هماکنون هر کیلوگرم شقه گوسفندی بدون دنبه با نرخ ۹۷ هزار تا ۹۸ هزار تومان به مغازهدار و با احتساب ۱۰درصد سود، ۱۱۰تا ۱۱۲هزار تومان به مصرفکننده عرضه میشود.
علیاصغر ملکی میافزاید: در حال حاضر قیمت هر کیلوگرم گوسفند زنده در بازار تهران ۴۵ هزار تومان است که اگر وارد بازار عراق شود به ۹۰ هزار تومان هم میرسد. این عامل باعثشده همه شاهد خروج غیرمجاز دام زنده از شهرهای اشنویه و پیرانشهر به بازار سلیمانیه عراق باشند. این دو شهر از حیث مسافت با مرز سلیمانیه عراق خیلی نزدیک هستند و افراد پیاده میتوانند دام زنده را به آن طرف مرز گسیل دهند. وی میافزاید: وقتی اختلاف ۵۰ هزار تومانی در دو بازار وجود داشته باشد، طبیعی است که دامدار با پذیرش ریسک آن اقدام به فروش دام در بازار عراق میکند. این اقدام باعث ایجاد کمبود عرضه دام زنده و به تبع گرانی گوشت قرمز در بازار داخلی شده که مراجع قانونی باید موضوع مدنظر را قاطعانه پیگیری کنند.
ملکی تصریح میکند: افراد تحت عنوان جابهجایی دام عشایر، شبانه یا با شگردهای دیگری دامها را به سر مرز میبرند و به طرفهای عراقی عرضه میکنند و پول خوبی هم به جیب میزنند.
رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی میگوید: به طور قطع قاچاق دامی که در شرایط کنونی در مرزهای غربی کشور انجام میشود، روی کمبود عرضه و گرانی گوشت قرمز تأثیر میگذارد از این رو باید جلوی قاچاق دام گرفته شود. قیمت دام در بازار عراق دو برابر قیمت داخلی است و همین عامل باعثشده عشایر دام را بهصورت غیرمجاز در آن بازار عرضه کنند. مرزهای غرب کشور بسیار گسترده و کنترل مرزها به دلیل گستردگی تا حد زیادی مشکل است.
وی میافزاید: موضوع دیگری که در این بازار مؤثر بوده اینکه دو هفته دیگر عیدقربان است، از اینرو برخی دامداران و افراد دیگر به سبب فروش دام با نرخ بالاتر در عید قربان مقداری دام را دپو میکنند تا بتوانند در بازار عید قربان زندهفروشی کنند و عایدی بیشتر نصیبشان شود.
رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی «قاچاق دام زنده» و «دپوی دام با هدف عرضه در بازار عید قربان» را دو عامل مؤثر در افزایش قیمت گوشت در بازار دانسته است و میگوید: اگر عرضه و تقاضا در بازار همخوانی نداشته باشد، افزایش قیمت در بازار خود را نشان میدهد. هماکنون هر کیلوگرم شقه گوسفندی بدون دنبه با نرخ ۹۷ هزار تا ۹۸ هزار تومان به مغازهدار و با احتساب ۱۰ درصد سود، ۱۱۰ تا ۱۱۲ هزار تومان به مصرفکننده عرضه میشود.