19 هزار سانتريفيوژ پشتوانه ديپلماسي ظريف

ظريف يا اوباما، كداميك سنا را مجبور به عقب نشيني كرد؟

خبرهاي تازه حكايت از آن دارد كه سنا از اعمال تحريم هاي جديد عليه جمهوري اسلامي ايران عقب نشيني كرده است. به هر حال تحريم هاي جديد به راحتي مي تواند بي اعتمادي جامعه سياسي و اجتماعي ايران را بيش از گذشته افزايش داده و نشان دهد كه نمي توان به تعامل هاي حداقلي خوش بين بود به اين علت كه آمريكا همانگونه كه در مواضع دولتمردان آن مشخص است همواره با زبان زور حرف مي زند.

پس از اينكه سنا كه اكثريت نسبي آن را دموكرات هاي حامي باراك اوباما تشكيل مي دهند، از تحرم هاي جديد صرف نظر كرد رسانه هاي غربي فشارهاي اوباما را دليل آن دانستند. همزمان محمد جواد ظريف نيز همچون مواضع پيشين خود‌، اين بار در گفت و گو با «تايم» به صراحت اعلام كرد كه هر تحريم جديد مي تواند توافقات ژنو را ناكارآمد و توافقات و تعهدات آن را از بين ببرد. حال سوال اين است كه اوباما يا ظريف كداميك عامل اصلي اين عقب نشيني بوده اند؟

قبل از پرداختن به اين بحث لازم است اشاره شود كه كنگره با توجه به اينكه اكثريت آن را جمهوريخواهان رقيب اوباما تشكيل مي دهند،‌ بدشان نمي آيد كه براي جلوگيري از موفقيت احتمالي رئيس جمهور،‌ تحريم هاي جديد را اعمال كنند. چون موفقيت اوباما و دموكرات ها، آنها را براي انتخابات رياست جمهوري سال 2014 با مشكل مواجه كند. اما در هر حال قدرت اجرايي در دست اوباما و دموكرات ها قرار دارد و حتي از امتياز وتو در برابر مصوبات كنگره برخوردار هستند. از اين رو سخنان برخي از تحليل گران كه مي گويند اوباما سال آخر دوره رياست جمهوري خود را مي گذراند و ديگر چشمداشتي براي دوره بعدي ندارد،‌ بنابراين هر گونه كه دوست دارد عمل مي كند، خطا است. به اين دليل كه حزب دموكرات به هر شكل علاقه مند است تا دوره بعدي رياست جمهوري نيز سهم همين حزب باشد.

به همين واسطه هيلاري كلينتون فعاليت هاي انتخاباتي خود را به شدت دنبال مي كند. بنابراين براي اوباما و حزب دموكرات بسيار مهم است كه به نتايج قابل تكيه در نظام بين الملل برسد كه تعامل با ايران يكي از آنها است. تاريخ هم نشان داده كه تنش يا تعامل با ايران چقدر در انتخابات رياست جمهوري آمريكا تاثيرگذار است. نمونه آن را مي توان در شكست جيمي كارتر از رونالد ريگان پس از انقلاب اسلامي ايران و مسئله گروگان ها بود.

از اين منظر اوباما و حزب دموكرات به هر شكل خواهان موفقيت در مسير تعامل با ايران هستند تا كارنامه حزب دموكرات در دوره دموكرات ها پربارتر شود. به همين منظور اوباما به سنا و حتي كنگره فشار مي آورد تا فعلا دست از تحريم هاي ايران بردارند تا دست آوردهاي حداقلي اين حزب با چالش مواجه نشود.

اما گذشته از اين مسئله نوع برخورد و موضع محمد جواد ظريف نيز نمي تواند بي تاثير باشد. به هر حال نظام بين الملل جداي از سياست هاي اعمالي،‌ از سياست هاي اعلامي هم به شدت تاثير پذير است و در اين ميان اگر دولتي مواضع مخالف خود را با جديت اعلام كند‌، تاثير خود را خواهد گذاشت.

سخنان ظريف در گفت و گو با تحريم كاملا بوي تهديد مي داد. به هم خوردن توافقات ژنو نه تنها براي تيم 1+5 در رابطه دو جانبه هزينه بر است بلكه از اين پتانسيل برخوردار است كه بار ديگر تحولات منطقه اي را با چالش مواجه كند. بر اساس همان نامه شش بندي باراك اوباما براي عقب نشيني از بحران سوريه،‌ آمريكا تازه در حال خروج از بحراني است كه در سوريه خود را گرفتار آن كرده است. نبايد فراموش كرد كه در اين مسئله آمريكا كل مقاومت خاورميانه و حتي كشورهاي فرامنطقه اي روسيه و چين را با خود ريارو كرده بود. حال كه راه گريزي براي برون رفت از آن پيدا كرده، علاقه مند نيست كه بار ديگر عقب گرد داشته باشد. دليل آن اين است كه در حال سبك كردن مشكلات خود در خاورميانه و كوچ امنيتي به شرق ‌آسيا است. واشنگتن حتي در اين زمينه با عربستان وارد چالش شده تا به خواسته هاي آينده خود برسد. كمرنگ شدن مواضع راديكال تركيه و قطر نيز در قبال سوريه مويد همين مسئله است.

در خصوص مواضع ظريف نيز بايد دقت كرد كه پشتوانه وزير امور خارجه كشورمان تنها به واسطه ديپلماسي نيست بلكه وي با پشتوانه 19 هزار سانتريفيوژي كه در اختيار ايران است و همچنين بر اساس برخي منابع رايزني هاي پشت پرده طي 3 سال گذشته بوده است كه البته مورد دوم نيز متكي به مورد اول است. چون اگر آن قدرت نبود آمريكا حاضر نمي شد به راحتي با ايران دور يك ميز بنشيند و به دنبال راه گريز باشد.

19 هزار سانتريفيوژ محصول همان دوره هايي است كه آمريكا سياست فشار «تحريم - مذاكره» را دنبال مي كرد كه تيم هسته اي ايران نيز رويكرد «فشار در برابر فشار» را انتخاب كرده بود...