پزشك خانواده از آن دست برنامه‌هايي است كه راهي پر فراز و نشيب را پشت سر گذاشته اما هنوز اجرايي نشده است. نسخه ۰۱، نسخه ۰۲، تغيير رئيس ستاد اجرايي و حالا تغيير در شيوه اجراي اين برنامه و گنجانده شدن فرانشيز ۱۰ درصدي در سطح يك و فرانشيز ۳۰ درصدي در سطح دو، حكايت از نسخه تازه‌تري از برنامه پزشك خانواده دارد. اين در حالي است كه پزشك خانواده در ذات تنها نقطه اشتراك ميان وزير بهداشت تازه كار و تيم همراهش با وزير بهداشت سابق و تيم كاري‌اش است، هر چند ظاهراً مسعود صالحي، رئيس جديد ستاد اجرايي برنامه پزشك خانواده، اجراي برنامه‌اي متفاوت را در سر دارد.
از ۱۰ تا ۳۰ درصد فرانشيز براي پزشك خانواده
روز گذشته رئيس جديد ستاد اجرايي برنامه پزشك خانواده به ميان خبرنگاران آمد تا از تازه‌ترين نسخه پيچيده شده براي اين برنامه خبر دهد. به گفته صالحي در برنامه جديد، بيماران در سطح يك برنامه پزشك خانواده ۱۰ درصد و در سطح دو و مراجعه به پزشك متخصص ۳۰ درصد تعرفه درماني را مي‌پردازند كه البته اين موضوع تا هفته آينده با هماهنگي بيمه‌ها نهايي مي‌شود. بنا به تأكيد وي اين طرح هنوز نهايي نشده و ممكن است طي جلساتي كه تا هفته آينده با بيمه‌ها برگزار مي‌شود، رقم فرانشيز تغيير كند اما نكته اساسي اين است كه ديگر مراجعه فرد به پزشك خانواده ۱۰۰درصد رايگان نخواهد بود.
خبر ديگر رئيس تازه كار ستاد اجرايي پزشك خانواده تغيير در تركيب تيم ۱۷ نفره پزشك خانواده بود. به گفته وي ممكن است تمام تخصص‌ها در تمام شهرها وجود نداشته باشند به عنوان مثال ممكن است كارشناس تغذيه، پرستار و ماما به ميزان كافي در تمام نقاط كشور موجود نباشد. اين در حالي است كه تمام اين افراد اكنون در مراكز دولتي وزارت بهداشت مستقر هستند و ارائه خدمت مي‌دهند. صالحي افزود: نمي‌توانيم منتظر بمانيم تا تمام شرايط ۱۰۰درصد مهيا شود و بعد برنامه پزشك خانواده را اجرا كنيم.
اعتراف به ناتواني در اجراي پزشك خانواده با دريافت فرانشيز
خبر دريافت فرانشيز در برنامه پزشك خانواده در حالي مطرح شد كه در طول سال‌هاي گذشته رايگان بودن خدمات اعم از ويزيت و حتي دارو در سطح يك نظام ارجاع، اصلي‌ترين نكته در اطلاع‌رساني و تبليغات براي اين برنامه بود. هم اكنون اما انگار تغييرات گسترده مديريتي كه در روزهاي پاياني دولت دهم در وزارتخانه متولي سلامت مردم رخ داده، دامن برنامه پزشك خانواده را نيز گرفته است و به گفته رئيس ستاد اجرايي اين طرح ديگر رايگان نيست.
حميد رضا عزيزي فارساني در گفت‌وگو با «جوان» درباره دريافت فرانشيز از بيماران در برنامه پزشك خانواده مي‌گويد: اين مسئله به معناي اجرايي نشدن و ناتواني مسئولان وزارت بهداشت براي اجراي برنامه پزشك خانواده است. اين عضو كميسيون بهداشت و درمان مجلس شوراي اسلامي فلسفه اجراي برنامه پزشك خانواده را در پيشگيري و غربالگري مي‌داند و مي‌افزايد: قرار بود با برقراري بيمه سلامت ايرانيان، پزشك خانواده و سطح بندي خدمات بهداشت و درمان اجرايي شود و پرداخت‌هاي پزشكان از طريق بيمه باشد تا با از بين رفتن ارتباط مالي ميان بيمار و پزشك، از رخ دادن پديده‌هاي ناخوشايندي همانند زير ميزي نيز جلوگيري شود. به باور وي اگر بنا بود مردم براي مراجعه به پزشك خانواده فرانشيز بدهند ديگر لزومي براي اجراي چنين برنامه‌اي وجود نداشت چراكه در حال حاضر هم بسياري از مردم دفترچه بيمه دارند و با مراجعه به پزشك فرانشيز مي‌دهند.
كاهش مراجعه غير ضرور با فرهنگ سازي
رئيس ستاد اجرايي پزشك خانواده گفته است رايگان بودن ارائه خدمات درماني مراجعات بي‌مورد را افزايش مي‌دهد. عضو كميسيون بهداشت مجلس اما در برابر ادله رئيس ستاد اجرايي پزشك خانواده پاسخ مي‌دهد: مراجعه‌هاي غيرضروري مردم به پزشك با رايگان بودن اين برنامه توجيه مناسبي براي دريافت فرانشيز نيست و در اين راستا بايد فرهنگسازي شود تا مردم بدانند در چه موقعي بايد به پزشك مراجعه كنند. ضمن آنكه برنامه پزشك خانواده روي پيشگيري متمركز است در غير اين صورت مراجعه افراد بعد از ابتلا به بيماري به پزشك مراجعه كند فايده‌اي ندارد. عزيزي مي‌افزايد: فلسفه برنامه پزشك خانواده اين است كه افراد زير مجموعه هر پزشك خانواده‌اي از نوزاد يك روزه تا افراد ۱۰۰ ساله با نگاه پيشگيري محور تحت نظر پزشك باشند و اين يعني هزينه كردن براي پيشگيري.
رئيس كميسيون بهداشت و درمان مجلس شوراي اسلامي اما با نگاه رئيس ستاد اجرايي پزشك خانواده موافق است. حسينعلي شهرياري در گفت‌وگو با «جوان»معتقد است رايگان بودن خدمات پزشك خانواده مي‌تواند مراجعات غيرضرور را افزايش دهد و با افزايش هزينه‌ها در مراجعات غير ضروري منابع اجراي طرح را هدر بدهد. وي اما تأكيد مي‌كند اين فرانشيز بايد بسيار ناچيز باشد چراكه طبق برنامه قرار است اجراي پزشك خانواده هزينه‌هاي درماني را به كمتر از ۳۰ درصد برساند در حالي كه هم اكنون بالاي ۷۰درصد است.
تغييرات برنامه پزشك خانواده با تغييرات مديريتي
يك مسئول وزارت بهداشت كه نمي‌خواهد نامش فاش شود، درباره تغييرات رخ داده در برنامه پزشك خانواده به خبرنگار اجتماعي «جوان» مي‌گويد: با جابه‌جايي يك مسئول، افراد تازه وارد تصور مي‌كنند اقدامات صورت گرفته درست نبوده است همچنانكه مسئولان قبلي نيز به اقدامات افراد تازه وارد خوشبين نيستند. وي ترجيح مي‌دهد در جو كنوني سكوت اختيار كند. هر چند باور دارد برنامه پزشك خانواده برنامه خوبي است ولي اگر با موانعي مواجه شود يا به رفتارهاي شخصي و سليقه‌اي گرفتار شده و نگاه‌هاي غيرتخصصي آن را از مسير خود خارج كند، سرانجام راه خود را پيدا مي‌كند.
