جوان آنلاین: روزنامه جوان که حالا بیست و پنجمین سالگرد انتشار خود را هم پشت سر می‌گذارد، در طول حیات ۲۵ ساله خود همواره یکی از تأثیرگذارترین رسانه‌هایی است که توانسته در سپهر رسانه‌ای کشور و در عرصه روشنگری و اطلاع‌رسانی جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص دهد و امسال کسب رتبه اول در رتبه‌بندی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نشان از پیشرفت کیفی و محتوایی قابل توجه این روزنامه دارد.
روزنامه جوان به واسطه مطالب تحلیلی و کارشناسانه خود همواره موردتوجه بوده‌است و تیتر‌ها و مطالب این رسانه در حوزه‌های گوناگون اعم از اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و بین‌الملل همیشه جزو شاخص‌ترین مطالبی است که در رسانه‌ها و مطبوعات کشور منتشر می‌شود و گزارش‌ها و مطالب آن تأثیرگذاری قابل‌توجهی داشته‌است.
شاهد این مدعا هم اینکه در بسیاری از موارد مطالب و گزارش‌ها و یادداشت‌های روزنامه جوان در سطح وسیعی بازتاب داشته و گزارش‌های تحلیلی و تحقیقی این روزنامه در موارد بسیاری توانسته به تغییر در رویه‌های معمول منتهی شود که همین مسئله از تأثیرگذاری و دیده شدن این رسانه حکایت دارد.
این رسانه به خصوص در بزنگاه‌های خاص سیاسی، اجتماعی و فرهنگی توانسته‌است نقش پررنگی در روشنگری و آگاه‌سازی افکار عمومی داشته‌باشد و بدون توجه به جناح‌بندی‌های معمول سیاسی، هر گاه و در هر مسئله‌ای که پای منافع مردم به میان بیاید، روزنامه جوان فقط و فقط بر اساس حقیقت و با رعایت تمامی اصول روزنامه‌نگاری و رسانه‌ای همچون صحت و دقت، موضع‌گیری‌های بجا و بموقع داشته‌باشد و منافع مردم و مصالح کشور را بر هر امر دیگری مقدم بدارد.
سرمقاله‌ها، یادداشت‌ها، تحلیل‌ها و گفت‌وگوها و گزارش‌های این روزنامه همگی به شکل اختصاصی و توسط نویسندگان شهیر و سرشناس و صد البته کارشناس و خبره در زمینه‌های تخصصی تهیه و منتشر می‌شود. مطالبی که بازتاب گسترده آن در سایر رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی بر کارشناسانه و تأثیرگذار بودن آن صحه می‌گذارد. ستون‌های ثابت و تعریف صفحات مناسب با محتوا‌های اختصاصی و بر مبنای نیاز و شرایط روز جامعه یکی دیگر از نقاط قوتی است که موجب شده روزنامه جوان در میان مطبوعات و در سپهر رسانه‌ای کشور برای خودش جایگاه ویژه‌ای باز کند.
این روزنامه در کنار توجه به حوزه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و بین‌الملل، صفحات تخصصی همچون صفحه زنان، صفحه حقوق، صفحه پایداری، صفحه تاریخ و ویژه‌نامه‌هایی همچون ویژه‌نامه سبک زندگی را در دستور کار خود قرار داده تا فراتر از یک روزنامه معمولی، سبد متنوعی از مطالب را به گروه‌های مختلف مخاطبان ارائه کند و نظر گروه‌های مختلف سنی و اجتماعی و سلایق گوناگون را پوشش دهد. علاوه بر این، روزنامه جوان از جمله مطبوعاتی است که در مناسبت‌های گوناگون همچون هفته دفاع مقدس، هفته بزرگداشت مقام زن، سالگرد شهادت شهید بزرگوار حاج قاسم سلیمانی و مناسبت‌هایی از این قبیل به تهیه مطالبی در قالب ویژه‌نامه‌های تخصصی اقدام می‌کند.
گفتگو‌های اختصاصی در زمینه‌های گوناگون با چهره‌ها و افراد متخصص هر حوزه یکی دیگر از نقاط قوت روزنامه جوان است که موجب‌شده با نگاهی موشکافانه و کارشناسی به موضوعات مختلف بپردازد و مطالب منتشر شده در این روزنامه را از دچار شدن به تکرار و همان‌گویی‌های معمول در میان رسانه‌ها، به مطالبی خواندنی و تخصصی و حتی راهگشا تبدیل کرده‌است.
به همین‌خاطر است که صفحه نخست و مطالب و گزارش‌های روزنامه جوان همواره یکی از اصلی‌ترین گزینه‌هایی است در برنامه‌های داخلی و خارجی بررسی مطبوعات و رسانه‌ها همواره مورد توجه و بحث قرار می‌گیرد و به عنوان یکی از اصلی‌ترین رسانه‌های تأثیرگذار در فضای مطبوعاتی داخلی و حتی در عرصه‌های بین‌المللی مورد توجه قرار می‌گیرد. تحلیل‌های درست و منطقی این رسانه موجب‌شده تا روزنامه جوان بتواند در تحلیل طرح‌ها، سیاست‌ها و موضوعات و چالش‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی قدرت پیشگویی پیدا کند و همین قدرت پیشگویی روزنامه جوان را به عنوان یکی از مطبوعات اصلی کشور مورد توجه چهره‌ها و سیاستمداران و مسئولان قرار داده‌است، به گونه‌ای که بسیاری از چهره‌ها در حوزه‌های گوناگون، تورق صفحات روزنامه جوان و خواندن تیتر‌ها و گزارش‌های این رسانه را در برنامه روزانه خود قرار می‌دهد و روزنامه جوان یکی از مطبوعاتی است که در اغلب نهاد‌ها و دستگاه‌ها روی میز مسئولان قرار می‌گیرد.
بر مبنای همین مسائل است که در دور جدید رتبه‌بندی مطبوعات و رسانه‌های کشور روزنامه جوان توانسته رتبه نخست را از آن خود کند.
طبق توضیحات روابط عمومی معاونت امور رسانه‌ای و تبلیغات، در گام نخست از دور جدید رتبه‌بندی روزنامه‌ها، طی فراخوانی از مدیران مسئول روزنامه‌ها خواسته شد برای شرکت در رتبه‌بندی، فرم‌های خوداظهاری موجود در حساب کاربری روزنامه در سامانه جامع رسانه‌ها را تکمیل نمایند.
براین اساس، ۲۶۰ روزنامه سراسری، منطقه‌ای، استانی و محلی، در پاسخ به این فراخوان، در این دور از رتبه‌بندی شرکت کردند.
در این رتبه‌بندی مستندات ارسالی مطابق شیوه‌نامه در دو مرحله کارشناسی و داوری، بر اساس عملکرد روزنامه‌ها در فصل تابستان ۱۴۰۲ مورد بررسی دقیق قرار گرفت.
ویژگی مهم در این دوره رتبه‌بندی تمرکز بر تولید محتوا و افزایش چشمگیر امتیازات کیفی بود. همچنین شاخص‌های روزنامه‌های سراسری، منطقه‌ای و استانی در مواردی متفاوت بوده و داوری آن‌ها با مشارکت فعالان رسانه‌ای هر استان انجام گرفت.
همه آنچه درباره روزنامه جوان گفته شد در مجموع موجب شده تا این رسانه که همواره در رده‌بندی‌ها در میان ۱۰ روزنامه نخست کشور جا داشت، در بیست و پنجمین سالگرد خود، پس از ربع قرن تلاش و کار رسانه‌ای صادقانه و حرفه‌ای جایگاه نخست روزنامه‌های کشور را از آن خود کند. جایگاهی که روزنامه جوان و کادر تخصصی، تحصیلکرده، معتقد و خدوم آن به راستی شایسته آن هستند.
رتبه‌بندی رسانه‌ها و روزنامه‌ها چه اهمیتی دارد؟
رسانه‌ها چه از نوع سنتی و مکتوب آن و چه از انواع نوین و مجازی در زندگی امروز بشر اهمیت ویژه‌ای یافته‌اند و یکی از پرمصرف‌ترین مصارف هر روز انسان تولیدات رسانه‌ای است. در این میان شناخت انواع رسانه‌ها و جایگاه کمی و کیفی آن‌ها در بهره‌برداری از محتوا‌های آن مؤثر است.
در کشور ما وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌عنوان نهاد تنظیم‌گر حوزه مطبوعات و رسانه‌ها حدود یک دهه است به ارزیابی و رتبه‌بندی روزنامه‌ها، خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های خبری می‌پردازد. این رتبه‌بندی در طول یک دهه گذشته چندین بار و در فاصله‌های گاه یک‌ساله و گاه با تأخیر چندساله توسط هیئت داوران و ارزیابانی از متخصصان و فعالان مجرب رسانه با گرایش‌های گوناگون انجام گرفته‌است.
ارائه این ارزیابی‌ها و به‌تبع آن رتبه‌بندی رسانه‌ها به مخاطبان کمک می‌کند تا اطلاع دقیق‌تری از اعتبار و کیفیت رسانه‌ها پیدا کنند و دانش سواد رسانه آنان نیز به‌روز شود. گاه برخی رسانه‌ها دارای قدمت قابل‌توجهی هستند، اما دچار نوسانات و بعضاً تنزل در کیفیت شده‌اند که جایگاه کنونی آنان نسبت چندانی با اعتبار گذشته آنان ندارد. همچنین برخی رسانه‌ها نیز گاه صرفاً به بخشی از حوزه‌ها می‌پردازند و کمتر به جامعیت محتوا در حوزه‌های گوناگون می‌پردازند و در مقابل برخی رسانه‌ها تلاش می‌کنند تا به حوزه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی بپردازند و بسته جامعی از محتوا را به مخاطب عرضه کنند.
در سال‌های اخیر نیز با رشد سریع فضای مجازی بخش قابل‌توجهی از انتشار اخبار در لحظه انجام می‌گیرد و رسانه‌های سنتی، چون روزنامه‌ها و مطبوعات کارکرد‌های سنتی خود را ازدست‌داده‌اند. در این میان مطبوعاتی که تولید محتوای تحقیقی و تحلیلی را در دستور کار قرار داده‌اند توانسته‌اند جایگاه جدید خود را در سپهر رسانه‌ای بازیابی کنند، اما برخی دیگر که همچنان در چارچوب‌های سنتی و پیشین خود باز مانده‌اند، عملاً مخاطبان خود را ازدست‌داده‌اند.
از سویی علاوه بر شاخص‌های محتوایی، شاخصی همچون شمارگان و گستره توزیع یک روزنامه نیز میزان فراگیری و اقبال مخاطبان به آن را نشان می‌دهد و با توجه به اینکه چنین اطلاعاتی عمدتاً محرمانه تلقی شده و تنها نهاد‌های تنظیم‌گری، چون معاونت رسانه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بدان دسترسی دارند، عملاً ارزیابی چنین نهاد‌هایی خود می‌تواند میزان اقبال عمومی مطبوعات و در دسترس بودن آن را برای عموم مردم تا حدی نشان دهد. در نهایت ارزیابی مکرر و متوالی رسانه‌ها همچنین می‌تواند تغییرات کیفی و محتوایی آن‌ها را در بازه زمانی مشخص نشان دهد و تحلیل روند تغییرات این شاخص‌ها می‌تواند بهبود یا افت جایگاه هر یک از رسانه‌ها را به اطلاع تحلیلگران و متولیان این حوزه برساند.
من‌حیث‌المجموع می‌توان گفت ارزیابی و رتبه‌بندی مطبوعات و رسانه‌ها داده‌های کافی در اختیار عموم مردم و صاحب‌نظران رسانه‌ها قرار می‌دهد تا بر اساس آخرین داده‌های به‌روز در این حوزه، سبد مصرفی خود را از رسانه‌ها تنظیم کنند و به اصحاب رسانه نیز قدرت تشخیص هرچه بیشتر نقاط ضعف و قوتشان را خواهد داد.
ارزیابی و رتبه‌بندی بر اساس چه شاخص‌هایی انجام می‌گیرد؟
در سال‌های اخیر و در هر مرحله از ارزیابی رسانه‌ها، شاخص‌های ارزیابی تکامل یافته و بر اساس تجربه‌ها و تحولات حوزه رسانه‌ها شاخص‌ها و سطح تأثیر آنان به‌روزرسانی شده است. در ارزیابی‌های اولیه عمدتاً شاخص‌های کمی و شکلی محوریت داشته و در سال‌های اخیر شاخص‌های محتوایی و کیفی جایگاه بالاتری پیدا کرده است.
بر این اساس در آخرین ارزیابی روزنامه‌ها که در سال گذشته از سوی معاونت رسانه و تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام گرفت، تمرکز ویژه‌ای روی کیفیت محتوایی روزنامه‌ها قرار گرفت و البته شاخص‌های کمی نیز تا حد کمتری در ارزیابی دخالت داشت. همچنین در زمانه‌ای که رسانه‌های دروغ‌پراکن و «فیک‌نیوزها» در حال رشد قارچ‌گونه هستند، نگاه مسئولانه و قانون‌مداری مطبوعات نیز محوریت ویژه‌ای در ارزیابی اخیر داشت.
بنا بر اعلام معاونت رسانه و تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یکی از شاخص‌های محتوایی ارزیابی روزنامه‌ها، جریان‌سازی نتیجه‌بخش، امیدآفرینی و نقد کارشناسی بوده‌است که نشان‌دهنده سطح کیفی محتوای آنهاست. علاوه بر این‌ها با توجه به اهمیت تولید محتوای تحقیقی- تحلیلی در روزنامه‌ها، شاخص‌هایی، چون تراز نویسندگان روزنامه، تیتر‌های اختصاصی صفحه اول، انتشار سرمقاله و یادداشت تولیدی، گزارش‌های تولیدی و اختصاصی، عکس تولیدی و اختصاصی، مصاحبه تولیدی و اختصاصی نیز مورد توجه و ارزیابی قرار گرفته است.
وجود شاخص «محتوای تولیدی منطقه‌ای و استانی» نشان از میزان توجه هر یک از روزنامه‌ها به مسائل کل کشور و نه صرفاً مرکز و شاخصی، چون «پاسداشت زبان فارسی» ارزیابی‌کننده میزان پایبندی و مسئولیت‌شناسی رسانه‌ها به حراست از زبان پارسی داشته است.
در کنار شاخص‌های محتوایی فوق، شاخص‌های بصری، چون گرافیک شامل کیفیت صفحه‌آرایی، رنگی بودن صفحات انتشار کاریکاتور، اینفوگرافیک یا طرح اختصاصی نیز مورد ارزیابی قرار گرفته است.
کیفیت و کمیت سرمایه انسانی روزنامه‌ها نیز در ارزیابی مؤثر بوده و تعداد همکاران و خبرنگاران برخوردار از بیمه لحاظ شده‌است. حجم محتوای روزنامه، شمارگان، گستره توزیع روزنامه و تعداد استان‌هایی که روزنامه‌ها در آن در دسترس مردم قرار می‌گیرد نیز در شاخصی دیگر مورد نظر بوده‌است. شایان ذکر است همان‌گونه که پیش‌تر اشاره شد، اطلاعات مربوط به شمارگان و توزیع مطبوعات عمدتاً محرمانه تلقی شده و در دسترس عموم قرار نمی‌گیرد، از این‌رو ارزیابی‌های وزارت ارشاد که بر اساس داده‌های متقن انجام می‌گیرد تا حدی می‌تواند واقعیت‌های مربوط به جایگاه و وضعیت روزنامه‌ها را نشان دهد.
هر چند روزنامه‌ها جزو رسانه‌های سنتی به‌حساب می‌آیند، اما در سال‌های اخیر مؤسسات مطبوعاتی به سمت رسانه‌های نوین نیز متمایل شده‌اند و تلاش کرده‌اند محصولات خود را در این بستر نیز عرضه کنند که این محور کارکردی نیز در ارزیابی اخیر موردتوجه بوده و حساب کاربری فعال در شبکه‌های اجتماعی بومی، سایت اینترنتی فعال (شامل آرشیو کامل روزنامه، گرافیک و امکان جست‌وجوی پیشرفته) و فروش نسخه الکترونیک روزنامه لحاظ شده‌است.
در کنار این‌ها انجام رسالت مطبوعات مطابق ماده ۲ قانون مطبوعات از جمله شاخص‌های محتوایی ارزیابی بود که این رسالت‌ها مطابق قانون عبارتند از:
۱- روشن ساختن افکار عمومی و بالا بردن سطح معلومات و دانش مردم (دانش‌افزایی و گردش اطلاعات و رشد سواد رسانه‌ای مخاطبان، صحت و به‌روز بودن اخبار)
۲- پیشبرد اهدافی که در قانون اساسی بیان‌شده همچون تقویت ارکان، جمهوریت و اسلامیت نظام، پیگیری مطالبات مردم، ترویج ارزش‌های انقلاب‌اسلامی، مبانی تفکر سیاسی امام راحل، دفاع مقدس و جبهه مقاومت
۳- تلاش برای نفی مرزبندی‌های کاذب و تفرقه‌انگیز و قرار ندادن اقشار مختلف جامعه مقابل یکدیگر، مانند دسته‌بندی مردم بر اساس نژاد، زبان، رسوم، سنن محلی (تقویت همبستگی ملی، میهن‌دوستی، توجه به اقوام و سنن ایرانی، همگرایی منطقه‌ای و قومیتی و مقابله با اخلال در وحدت و وفاق ملی)
۴- مبارزه با مظاهر فرهنگ استعماری (اسراف، تبذیر، لغو، تجمل‌پرستی و اشاعه فحشا) و ترویج و تبلیغ فرهنگ اصیل اسلامی و گسترش فضایل اخلاقی، ترویج سبک زندگی اسلامی و ایرانی، توجه به خانواده، حقوق شهروندی، حفظ محیط‌زیست و حقوق حیوانات.
۵- حفظ و تحکیم سیاست نه شرقی و نه غربی. عدم وابستگی به بیگانگان، دفاع از تمامیت ارضی و استقلال کشور
همچنین عملکرد مثبت روزنامه‌ها در جهت تحقق شعار سال گذشته یعنی «مهار تورم و رشد تولید» و نیز مقابله با اخبار جعلی و دروغین نیز موردتوجه قرار گرفته‌است.
نتیجه ارزیابی روزنامه‌ها
در تابستان سال ۱۴۰۲ شیوه‌نامه جدید رتبه‌بندی روزنامه‌ها از سوی معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر و اعلام شد که ارزیابی جدید در مهرماه انجام خواهد گرفت. بر این اساس، ۲۶۰ روزنامه سراسری، منطقه‌ای، استانی و محلی، در پاسخ به این فراخوان، در این دور از رتبه‌بندی شرکت کردند. نهایتاً در آخرین روز‌های سال گذشته نتیجه جدیدترین رتبه‌بندی روزنامه‌ها در سطوح مختلف سراسری، منطقه‌ای، استانی و محلی اعلام شد.
بر پایه اعلام روابط عمومی معاونت امور رسانه‌ای و تبلیغات ۱۲۴ روزنامه سراسری در این فراخوان مورد ارزیابی قرارگرفته‌اند که روزنامه جوان با کسب ۲/۹۹ امتیاز از سقف ۱۰۵ امتیاز در جایگاه نخست قرار گرفت و روزنامه‌های دنیای اقتصاد، همشهری، فرهیختگان، خراسان، قدس، جام جم، شهروند، خبرورزشی، هم‌میهن، وطن امروز، اعتماد و شرق به‌ترتیب در جایگاه‌های بعدی قرار گرفتند. بررسی نتیجه ارزیابی اخیر و مقایسه آن با سالیان گذشته به خوبی نشان از تغییر سطح کیفی مطبوعات و ارتقای جایگاه روزنامه جوان طی دو سال گذشته در سپهر رسانه‌ای کشور و بهبود کیفیت بصری و محتوایی آن دارد.
من که فقط میام اینجا فحش. بدم بهتون 
