دومين مناظره كانديداهاي رياست جمهوري در حالي برگزار شد كه اين مناظره ذهنيت‌هاي از پيش ساخته شده، مخاطبان را با دگرگوني‌هاي فراواني روبه‌رو كرد، جايي كه همگان منتظر سخن گفتن حسن روحاني بودند تا همچون مناظره‌هاي سال 92 بتواند رأي خود را از دل اين برنامه استخراج كند، اما وي در مقابل انتقادات صريح و شفاف رقبايش تنها به سكوت اكتفا كرد و كوشيد بدون پاسخگويي به سوالات مطرح شده از خود، حرف ديگري را بزند. علاوه بر اين اسحاق جهانگيري نيز كه در مناظره اول اميدهاي زيادي را براي مخاطبانش زنده كرده بود، در مناظره دوم تنها به بيانيه‌خواني روي آورد و نشان داد كه بر خلاف مناظره اول دستي خالي دارد. در همين حال بايد ستاره بي چون و چراي مناظره جمعه گذشته را سيد مصطفي ميرسليم معرفي كرد كه با بهره‌گيري از كوله بار تجربيات خود دستاوردهاي عملكرد دولت را با چالشي جدي روبه‌رو كرد. اما با پايان يافتن مناظره ديدگاه‌هاي مختلفي در خصوص عملكرد كانديداها در اين برنامه منتشر شد.
دیگر چه نیاز به احمد شهید!بر اين اساس، احمد توكلي رئيس سازمان مردم نهاد ديده‌بان شفافيت و عدالت با بيان تحليل خود از دومين مناظره تلويزيوني نامزد‌هاي دوازدهمين دوره انتخابات رياست جمهوري اظهار داشت: نامزدها با آمادگي بيشتري در اين مناظره شركت كرده بودند، گاهي اوقات بدون توجه به سؤالات مجري، بحث‌هايي را كه آماده كرده بودند، مطرح مي‌كردند. آقاي روحاني در آخرين جمع‌بندي سخنان خود خطاب به كانديداها گفت «شما به خدمات دولت هيچ اشاره‌اي نكرديد» اين ايراد وارد بود، ولي ايراد بزرگ‌تر به خود وي برمي‌گشت. وي با بيان اينكه جهانگيري در اين مناظره اعلام كرد كه انتخاب مردم بين دو مسير «راه» و «بيراهه» است در حالي كه به جان هم انداختن مردم كار نادرستي است، افزود: اين نگاه از «خودشيفتگي» دولتي است كه خود را طرفدار آزادي و ميدان دادن به رقيبان مي‌داند. يعني معتقدند تمام بدي‌ها اعم از محدوديت، انزوا، تنش و جنگ در شماست (رقباست) و همه شما «بيراهه» هستيد و اگر ما برنده بشويم، آزادي، عزت، توسعه، راه حق و سلامت در پيش مردم است. نماينده سابق مردم در مجلس با بيان اينكه راهبرد آقايان دولت‌گرا ترساندن مردم بود، تصريح كرد: با اتكا به دشمن فرضي و «ديوي» كه ترسيم مي‌كردند، مي‌خواستند بگويند به ما رأي بدهيد و اين مسئله را به شكل موهني جلوه كردند كه هر آزاده‌اي را متأسف كرد. جاي تعجب است كساني كه خود را مدعي دفاع از آزادي مي‌دانند اينگونه و بي‌رحمانه نسبت به مخالفان خود قضاوت مي‌كنند. توكلي همچنین در توئیتر خود هم نوشت: پيشنهاد قاليباف در اعلام دارايي نامزدها بسيار اساسي است چون ميزان مردمي بودن نامزدها را شفاف مي‌كند. وي همچنين با انتشار سندي از صندوق بين‌المللي پول نوشت: آقاي روحاني! تحريم‌هاي برجام همه‌اش پايان نيافت. اين هم سند!
توكلي همچنين نوشت: وقتي رئيس‌جمهور مستقر مي‌گويد حقوق اقليت‌هاي مذهبي رعايت نمي‌شود و تفكيك جنسيتي داريم، ديگر غرب چه نيازي به احمد شهيد دارد؟!
مناظره دوم؛ ظهور ميرسليم و رئيسي
عبدالله گنجي، تحليلگر مسائل سياسي و مدير مسئول روزنامه جوان در كانال شخصي خود درباره دومين مناظره انتخاباتي كانديداهاي دوازدهمين دوره انتخابات رياست‌جمهوري نوشت: «مناظره دوم نيز مانند مناظره اول واقعي بود. افتخاري براي نظام جمهوري اسلامي است كه بخشي از عملكرد ساختارها و مديران خود را در ميدان چالش قرار داد تا مردم با شناخت بيشتري سكان اجرايي كشور را به امانت بسپارند. ارزيابي همه تحليلگران از مناظره اول 2-3 به نفع قاليباف بود كه البته سنجش‌هاي اجتماعي بعد از مناظره نيز اين را نشان داد. در اين مناظره دو طرف جبهه‌ها به ميدان آمدند كه البته نفر سوم جريان مستقر ضعيف‌تر بود و جهانگيري تلاش كرد روحاني كم‌رنگ نشود. ارزيابي من از مناظره دوم 2-4 نه به نفع فرد كه به نفع جبهه انقلاب است. ظهور ميرسليم و رئيسي فراتر از انتظار بود.
جريان مستقر تا آخر دو نكته را مدنظر داشت: «اول رقيب هراسي در حوزه آزادي و سياست خارجي و دوم عدم ورود به نقد گذشته رئيسي كه براين باورم درباره رئيسي دستشان خالي بود.»
«قاليباف» و «رئيسي» خوش درخشيدند
همچنين محمدمهدي زاهدي، نماينده مردم كرمان در مجلس شوراي اسلامي با اشاره به دومين مناظره كانديداها در صفحه شخصي خود نوشت: توجيهات و دفاعيات روحاني و جهانگيري از عملكرد دولت، ضرورت تغيير و تحول را صد چندان كرد. وي تأكيد كرد: قاليباف و رئيسي خوش درخشيدند.
عملاً وارد عصر «پساروحاني» شديم
مهدي محمدي، تحليلگر مسائل سياسي نيز در كانال شخصي خود درباره دومين مناظره انتخاباتي كانديداهاي دوازدهمين دوره انتخابات رياست‌جمهوري نوشت: امروز بخش بزرگي از راه پيروزي پيموده شد. تيم روحاني- جهانگيري به وضع فاجعه‌باري مناظره را باخت. روحاني، حتي وقتي نوبت به برجام رسيد، جز عصبانيت چيزي نداشت و تنها زماني مي‌خنديد كه مي‌خواست ديگران را مسخره كند.
در بيان عمق فاجعه همين بس كه وقتي مي‌خواست از موفقيت‌هايش در سياست خارجي بگويد دو بار به موضوع سوريه اشاره كرد. مسئله‌اي كه همه مي‌دانند به هركس مربوط باشد به آقاي روحاني هيچ ارتباطي ندارد.
تنها نقش ايشان و دوستانشان در موضوع سوريه اين بوده است كه چوب لاي چرخ مبارزان عليه داعش كنند يا عليه آنها -مثل آقاي كرباسچي- ناسزا بگويند.
جهانگيري هم در اين مناظره تمام شد. او نشان داد حتي براي ايفاي نقش كانديداي پوششي به اندازه كافي استعداد ندارد. كسي كه نمي‌تواند يك متن از پيش نوشته شده را به زبان مردم از رو بدون غلط بخواند معلوم است كه نبايد نقشي بيش از يار كمكي به او بدهند. من فكر مي‌كنم وارد عصر «پسا روحاني» شده‌ايم.
خداحافظي همين حالا!
لطف‌الله فروزنده، عضو شوراي مركزي جبهه مردمي نيروهاي انقلاب اسلامي هم تصريح كرد: متأسفانه آقاي روحاني به جاي اينكه پاسخگوي كارنامه چهار ساله خود باشد، چهار سالي كه تمامي امكانات و منابع آن در اختيار دولتش بوده، مدام كارنامه دولت قبل را آن هم بدون حضور آنها تخريب مي‌كند. مردم بايد بدانند كه ادامه دولت آقاي روحاني نتيجه‌اي جز ركود، بيكاري، رانت‌خواري، اشرافي‌گري، عدم توجه به توان داخلي و استفاده از مديران پير نخواهد داشت.
عضو شوراي مركزي جبهه مردمي با انتقاد از عملكرد جهانگيري در مناظره گفت: متأسفانه همه ديدند كه آقاي جهانگيري انشا مي‌خواند و از نوشته‌هايي كه براي او از قبل تنظيم شده بود، استفاده مي‌كرد. واقعاً آقايان مردم را چه فرض كرده‌اند، چرا براي شعور مردم ارزش قائل نيستند. فروزنده درباره بازنده مناظره هم اظهار داشت: دولت نه در مناظره امروز، بلكه به واسطه عملكرد چهار ساله خودش باخته، زيرا هيچ عملكرد قابل دفاعي ندارد كه ارائه دهد. علت اين گفته‌ام هم اين است كه در مناظره امروز آقاي روحاني به جاي دفاع از كارنامه خود، مدام از آينده حرف مي‌زد. اين در شرايطي است كه مردم در سال 92 به وعده‌هاي روحاني اعتماد كردند و اميد بستند كه او اقدامات مثبتي براي بهبود شرايط انجام دهد، ولي دولت روحاني چهار سال فرصت‌سوزي كرد و نتوانست جواب اعتماد مردم را بدهد.
هاشمي‌طبا از همه بهتر بود
عباس عبدي تحليلگر اصلاح‌طلب نيز در خصوص مناظره روز جمعه گفت: برخي از پاسخ‌ها كلي بود و ربطي به سؤال‌ها نداشت. جامعه در پايان كمتر متوجه شد كه چه برنامه‌اي دارند. در مجموع اين مسئله به دليل ضعف ساختار اين مناظره و جانبداري تاريخي صدا و سيما بود كه نمي‌تواند برنامه پويايي را شكل دهد. به نظرم استقبال از مناظره بعدي كمتر خواهد شد؛ اين مناظره برخي افراد را نسبت به آينده نااميد مي‌كند، آقاي قاليباف بايد در نگاه خود تغيير دهد، آقاي روحاني و جهانگيري يك‌بار براي هميشه از شنيدن و پاسخ دادن به مطالب او صرف‌نظر كنند.
اين تحليلگر اصلاح‌طلب تأكيد كرد: بهتر از همه هاشمي‌طبا بود كه توانست ايده‌هاي ايجابي‌تري بيان كند البته آقاي جهانگيري هم سعي كرد اميد به آينده را زنده كند ولي به نظرم هنوز مانده تا مردم را به آينده اميدوار كرد. آقاي رئيسي سعي كرد كمي وارد ميدان شود و از حاشيه بيرون آيد تا حدي اين كار را كرد ولي نكته ايجابي نداشت. اظهارات و جملات اين هماني وي كمكي به مردم و فهم مسائل نمي‌كند. در ابتدا گفت اگر درست عمل كند آثار مثبتي دارد و اگر درست عمل نكند آثار منفي دارد! آخر اين جمله چه چيزي دارد؟ آقاي ميرسليم هم خواست وارد ميدان شود ـ كه شد ـ ولي چون جدي نگرفته بودند كسي جواب او را نداد. به نظرم مناظره در نهايت 4 به 2 به نفع روحاني و جهانگيري بود.
بازتاب‌های توئیتری مناظره
كاربری در توئيتر نوشت: طرف نوشته سال 91 قبل از اينكه روحاني بياد، شيرخشك گيرم نمي‌آمد به بچه بدم، توئيت‌هاي قبلش را بررسي كردم، هشت سال است كه سوئد است و مجرد و از بچه هم متنفره!
كاربري با عنوان سيد كميل باقرزاده هم توئيت كرد: براي اولين بار اين را مي‌گويم. جناب روحاني از شخص بنده به خاطر نقل اين خاطره در فضاي مجازي شكايت كردند حالا دارند شعار تحمل مخالف مي‌دهند!
كاربر دیگری نیز در توئيتر نوشت: از روحاني و اطرافيانش عبارت «دوره احمدي‌نژاد» را بگيريد، چيزي براي گفتن ندارند.
كاربر ديگري نوشت: جوانمردي نيست كه اقتدار سپاه و حاج قاسم در سوريه را به نام خودت تمام كني، بعد اقتدار موشكي سپاه را عامل تخريب سياست خارجي بدوني.
كاربري هم نوشت: روحاني و جهانگيري در مناظره دوم براي رأي مردم التماس مي‌كردند و اين مشهود بود.
كاربري نوشت: شجريان هر چهار سال يك بارش خوبه.
كاربري هم نوشت: جهانگيري چه در پاسخ‌ها و چه در نوبت خودش، از روي متن مي‌خواند. آيا مي‌خواهد مملكت را هم از روي متن از پيش نوشته شده اداره كند؟!
***
احمد توکلی: وقتي رئيس‌جمهور مستقر مي‌گويد حقوق اقليت‌هاي مذهبي رعايت نمي‌شود و تفكيك جنسيتي داريم، ديگر غرب چه نيازي به احمد شهيد دارد؟!
عبدالله گنجی: در مناظره دوم، رقیب‌هراسی در آزادی‌های اجتماعی و سیاست خارجی راهبر اصلی جریان مستقر بود
محمدمهدی زاهدی: توجيهات و دفاعيات روحاني و جهانگيري از عملكرد دولت، ضرورت تغيير و تحول را صد‌چندان كرد. قاليباف و رئيسي خوش درخشيدند.
مهدی محمدی: بخش بزرگي از راه پيروزي پيموده شد. تيم روحاني- جهانگيري به وضع فاجعه‌باري مناظره را باخت. روحاني، جز عصبانيت چيزي نداشت.
عباس عبدی: بهتر از همه هاشمي‌طبا بود كه توانست ايده‌هاي ايجابي‌تري بيان كند البته آقاي جهانگيري هم سعي كرد اميد به آينده را زنده كند.
با سلام . بیناگذاان قانون کار در ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی و اقای توکلی . ودکتر کمالی و غیره بودند . وقتی اقای توکلی قانون کاری نوشته که کارگران نمی توانند به حق و حقوق خود برسند و دیگران با استفاده از قانون کار حقوق نجومی می توانند برداشت کنند . حالا طرفدار محرومان شده است ؟ 
