جوان آنلاین: ساعت ۱۶ و ۴۸ دقیقه دیروز، (۷ دی ۱۴۰۴ / ۲۸ دسامبر ۲۰۲۵)، ماهوارهبر روسی سایوز سه ماهواره ایرانی را با موفقیت به مدار نزدیک زمین (LEO) تزریق کرد. این پرتاب که از پایگاه فضایی وستوچنی در شرق روسیه انجام شد، یکی از بزرگترین و مهمترین مأموریتهای فضایی جمهوری اسلامی ایران به شمار میرود و افتخاری تازه برای برنامه فضایی کشور رقم زد.
مأموریت ماهوارهها
پایا یا همان طلوع ۳ بهعنوان یکی از اصلیترین ماهوارههای این مأموریت، برای تصویربرداری و پایش زمین طراحی شد. وضوح تصویر آن، حدود ۵ متر در حالت سیاهوسفید و ۱۰ متر در حالت رنگی است و میتواند در حوزههایی، چون کشاورزی دقیق، مدیریت منابع آب، پایش محیطزیست و نقشهبرداری شهری به کار گرفته شود. این ماهواره به دست متخصصان ایرانی ساخته شد و دادههای ارزشمندی را در اختیار کشور قرار خواهد داد.
همچنین نسخه جدید ماهواره سنجشی ظفر با الگوریتمها و سامانههای بهینهتر به فضا رفت. این ماهواره توانایی تولید دادههای دقیقتر را دارد و میتواند در نقشهبرداری، مدیریت منابع طبیعی و پایش تغییرات محیطی نقشآفرینی کند. حضور ظفر ۲ در کنار پایا پوشش تصویربرداری گستردهتری از سطح زمین فراهم میآورد.
ماهواره کوثر نیز در این مأموریت حضور داشت. نسخه جدید آن، علاوه بر سنجش از دور، قابلیت پشتیبانی از شبکههای اینترنت اشیاء (IoT) را دارد. این ویژگی امکان ارسال مستقیم دادههای حسگرها به دستگاههای زمینی را فراهم میکند و در مدیریت هوشمند منابع و تحلیل وضعیت زمین و پوشش گیاهی کاربرد دارد.
ارتقای جایگاه
مسئولان فضایی کشور، از چشمانداز تازهای برای آینده صنعت فضایی ایران سخن میگویند. دکتر حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران، در حاشیه مراسم پرتاب همزمان سه ماهواره ایرانی از پایگاه فضایی وستوچنی روسیه، این مأموریت را نشانهای از توسعه برنامه فضایی کشور دانست. او بیان کرد که قرار گرفتن ماهوارهها در مدار، بیانگر گسترش دامنه فعالیتها و رشد سریع بازیگران جدید در صنعت فضایی ایران است؛ موضوعی که آیندهای روشن برای این حوزه نوید میدهد.
سالاریه با اشاره به اهمیت بعد اقتصادی صنعت فضا گفت: «اقتصادیسازی این صنعت یکی از محورهای اصلی دولت است تا بتواند بهطور ملموس ارزش افزوده برای کشور ایجاد کند.» به گفته او، تصاویر ماهوارهای و محصولات مبتنی بر دادههای فضایی میتوانند زنجیرهای از خدمات اقتصادی را شکل دهند و نقش مؤثری در اقتصاد ملی ایفا کنند.
رئیس سازمان فضایی ایران همچنین ارتقای جایگاه کشور در عرصه جهانی را یادآور شد: «جمهوری اسلامی ایران اکنون در زمره حدود ۱۰ تا ۱۱ کشور نخست دنیا قرار دارد که چرخه کامل صنعت فضایی شامل طراحی و ساخت ماهواره، ماهوارهبر، زیرساختهای پرتاب، کنترل و دریافت داده را در اختیار دارند.»
او توسعه فناوریهای متنوع فضایی در داخل کشور، از جمله سامانههای مخابراتی، راداری و تصویربرداری را از دستاوردهای مهم دانست: «با وجود بهرهبرداری کمتر از ۵ درصد ظرفیت بالقوه این صنعت، ایران ناچار است با شتاب بالا و اتکا به توان داخلی مسیر توسعه فضایی را ادامه دهد.»
سالاریه همچنین گفت: «پرتابهای اخیر و ماهوارههای تازه در مدار، از نظر دقت و کیفیت تصویربرداری در زمره پیشرفتهترین ماهوارههای کشور قرار دارند و کارفرمای اصلی این پروژهها وزارت ارتباطات و سازمان فضایی ایران هستند.»
همکاریهای پایدار
پیش از پرتاب، تیمهای فنی ایران و روسیه آزمونهای گستردهای برای بررسی سازگاری سامانهها انجام دادند. همه ماهوارهها با موفقیت به ماهوارهبر سایوز متصل و در سکوی پرتاب مستقر شدند. این همکاری نشاندهنده سطح بالای اعتماد متقابل و بلوغ برنامه فضایی ایران است.
روابط فضایی ایران و روسیه که از دهه ۱۳۷۰ آغاز شدهبود، در سالهای اخیر وارد مرحلهای راهبردی شد. پرتاب ماهواره «خیام» در سال ۱۴۰۱ و اکنون پرتاب همزمان سه ماهواره ایرانی، نماد این همکاری بلندمدت است.
موضوعی که کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه نیز بدان اشاره کرد و گفت: «همکاریهای فضایی تهران و مسکو، گسترده و رو به رشد است. ایران تاکنون هفت ماهواره خود را با همکاری روسیه پرتاب کرده است.»
به گفته او، پرتابگر سایوز از جمله قابلاعتمادترین پرتابگرهای جهان به شمار میرود، ابزاری که حتی پیش از تیرگی روابط روسیه و غرب، بسیاری از ماهوارههای غربی نیز با آن به فضا ارسال میشدند.
سفیر ایران همچنین به امضای معاهده جامع بلندمدت میان ایران و روسیه در سال جاری میلادی اشاره کرد و گفت این توافق مسیر همکاریهای دو کشور در حوزههای مختلف، از جمله صنعت فضایی، را روشن کرده و آیندهای پایدار برای این همکاریها ترسیم میکند.
جلالی همچنین تصریح کرد: «این سه ماهواره نشاندهنده پیشرفت ایران در حوزه ماهوارهسازی هستند، چراکه طراحی و ساخت آنها توسط دانشمندان ایرانی انجام شدهاست.»
نماد اقتدار علمی
روز گذشته، شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی نیز به مناسبت پرتاب موفق ماهوارههای بومی «کوثر»، «ظفر» و «پایا» با صدور پیامی این رویداد را «تجلی صعود مقتدرانه جمهوری اسلامی ایران به جمع ۱۰ قدرت برتر صاحب فناوری فضایی جهان» توصیف کرد. در این پیام آمدهاست که پرتاب همزمان سه ماهواره ایرانی، نماد اراده و خودباوری ملی جوانان دانشمند کشور است، ارادهای که از ایمان و باور ملی سرچشمه گرفته و توانسته فناوریهای پیشرفته فضایی را از انحصار قدرتهای جهانی خارج کند. شورا تأکید کردهاست که این دستاورد، تصویری الهامبخش از حرکت رو به جلوی ایران اسلامی در برابر دیدگان جهانیان ترسیم کرده و نشان داده مسیر اعتلای کشور بازگشتناپذیر است.
پیام شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی همچنین این رویداد را سندی زنده بر بطلان محدودیتها دانسته و خاطرنشان کردهاست که پرتاب اخیر، افقهای تازهای از دانش بشری را به تسخیر نبوغ جوانان ایرانی درآوردهاست. این شورا ضمن تبریک این موفقیت بزرگ علمی به رهبر انقلاب و ملت ایران، آن را گامی بلند در مسیر تثبیت حاکمیت علمی کشور در عرصههای نوین علمی و فناورانه عنوان کردهاست.
در پایان این پیام، بر نقش این دستاورد در تقویت غرور ملی و افزایش اعتماد راهبردی نظام به نسل جوان تأکید شده و از خداوند متعال برای فرزندان غیور این سرزمین توفیقات روزافزون در سایه عنایات حضرت ولیعصر (عج) طلب شدهاست.
به گزارش «جوان»، پرواضح است که پرتاب همزمان سه ماهواره ایرانی، تنها یک رویداد فناورانه نبوده است، بلکه نشانهای روشن از مسیری است که ایران در آن گام نهاده، مسیری بازگشتناپذیر به سوی اقتدار علمی، حضور فعال در مدارهای جهانی و خلق آیندهای که بر پایه دانش بومی بنا شدهاست. این مأموریت تاریخی، یادآور این حقیقت است که آسمان دیگر مرز نیست، بلکه سکوی پرواز اندیشه و توان جوانان ایرانی است، یعنی همان نسلی که با ایمان و دانش خود، افقهای تازهای را برای کشور رقم میزند و نام ایران را در مدار افتخار ماندگار میسازد.
