اجرای طرح ساماندهی و بازگشت اتباع غیرمجاز در استان تهران، علاوه بر ابعاد امنیتی و اجتماعی، اثرات ملموسی در اقتصاد شهری و مصرف کالاهای اساسی به همراه داشته است. براساس آمارهای رسمی، امسال نزدیک به یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از اتباع غیرمجاز از کشور خارج شدند و هنوز ۲ میلیون تبعه غیرمجاز در کشور حضور دارند. هر تبعه غیرمجاز بهطور میانگین ۱۲کیلوگرم آرد در ماه مصرف میکرده؛ این رقم بیش از دو برابر سرانه مصرف هر شهروند تهرانی ۵/۵ کیلوگرم) است. با خروج ۴۵۰ هزار نفر از این جمعیت، مصرف آرد تنها در پایتخت بیش از ۵۵۰۰ تن در ماه کاهش یافته است. این کاهش مصرف آرد، نهتنها به کاهش فشار بر شبکه تأمین کالاهای اساسی منجر شده، بلکه موجب صرفهجویی در منابع عمومی از جمله حمل و نقل، توزیع و ذخیرهسازی آرد و نان شده است. همچنین کاهش تقاضا برای کالاهای اساسی، امکان مدیریت بهتر بازار و جلوگیری از افزایش قیمتها را فراهم کرده است.
از سوی دیگر، کاهش جمعیت غیرمجاز، فشار بر خدمات عمومی از جمله بهداشت، درمان و آموزش را نیز کاهش داده است. برای نمونه، کاهش تعداد دانشآموزان اتباع غیرمجاز در مدارس تهران موجب آزاد شدن حدود ۳ هزار کلاس درس و کاهش تراکم دانشآموزی به سطح استاندارد شده است. در بخش بهداشت و درمان نیز کاهش تعداد استفادهکنندگان از خدمات عمومی، صرفهجویی قابل توجهی در هزینههای دولتی به همراه داشته است. از سوی دیگر، کاهش جمعیت غیرمجاز تأثیر مستقیمی بر کاهش جرائم داشته است. گزارشها نشان میدهد سهم اتباع غیرمجاز در ارتکاب جرائم در تهران که پیشتر بین ۷ تا ۱۰ درصد بود، با خروج این افراد به زیر ۵ درصد رسیده است. این موضوع نشان از آن دارد که ساماندهی قانونی و انسانی اتباع غیرمجاز همزمان با کاهش فشار اقتصادی، امنیت و آرامش اجتماعی را نیز بهبود بخشیده است.
کاهش مصرف آرد و نان تنها یک نمونه از آثار اقتصادی این اقدام است که به مدیریت منابع حیاتی، کنترل بازار و بهبود رفاه عمومی کمک میکند.
در نهایت، این فرایند نشان میدهد که سیاستگذاری مبتنی بر تعادل میان حمایت انسانی و ظرفیت اقتصادی کشور، امکانپذیر و ضروری است. خروج و ساماندهی اتباع غیرمجاز، علاوه بر کاهش فشار بر منابع عمومی به بهبود نظم اجتماعی، امنیت و آرامش در زندگی شهری تهران نیز کمک کرده است.
