جوان آنلاین: هرگاه نام بنزین به میان می‌آید، اولین نکته‌ای که به ذهن مردم می‌رسد، بحث گران شدن سوخت و تأثیر آن بر گرانی قیمت کالا و خدمات است چراکه هرگاه قیمت فرآورده‌های سوختی افزایش پیدا کرده تا مدت‌ها کشور با بحران مواجه شده است که آخرین نمونه آن در آبان ۱۳۹۸ اتفاق افتاد. اکنون این روز‌ها نه گرانی بنزین سهمیه‌ای بلکه بحث واردات بنزین‌سوپر و عرضه آن در ماه آینده مطرح است که به گفته وزیر نفت احتمالاً قیمت آن ۵۰هزار تومان باشد، البته محسن پاکنژاد برای راحت شدن خیال مردم تأکید کرده است که واردات بنزین‌سوپر هیچ تأثیری در سهمیه‌های ۶۰لیتر هزارو۵۰۰تومانی و ۱۰۰لیتر ۳ هزارتومانی یا کارت سوخت جایگاه‌ها ندارد.
از اواسط دهه۶۰ مسئله بنزین (قیمت و نحوه عرضه) دغدغه‌ای بزرگ برای دولت و مردم بود که هر سال و در طول ۳۰سال گذشته به شیوه‌های مختلف در انتظارات عمومی و سیاستگذاری‌های کلان و البته متنوع و متضاد دولتی خودنمایی کرده است؛ زمانی عرضه کوپنی بنزین، زمانی دیگر عرضه آزاد توأم با افزایش تدریجی قیمت، زمانی تثبیت قیمت با هدف پوپولیستی طرح تنفس، زمانی هم سهمیه‌بندی همراه با عرضه چندنرخی و در نهایت زمانی عرضه بنزین به قیمت نیمه‌یارانه‌ای در قالب طرح هدفمندی یارانه‌ها.
هدف غایب در همه این طرح‌ها و آزمون‌وخطا‌ها ساماندهی نظام اقتصادی و تجاری بنزین در ایران بوده است؛ طرح‌هایی که با هزینه کلان و بالا اجرا شده و با توجه به روند تصاعدی افزایش مصرف دستاوردی جز نارضایتی پایدار در حوزه مصرف و افزایش هزینه‌های تولید و عرضه بنزین در کشور، قاچاق گسترده به خارج از کشور و در کل تداوم و تشدید آسیب‌پذیری اقتصادی، سیاسی و اجتماعی نداشته است.
بحث بنزین و تغییر قیمت آن و از سوی دیگر واردات بنزین به ویژه بنزین‌سوپر یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که در چند ماه اخیر همواره در رأس اخبار حوزه انرژی قرار دارد و از سوی دیگر بحث واردات بنزین‌سوپر از طریق بخش خصوصی یکی از مهم‌ترین اقداماتی بوده که از ابتدای سال چندین بار از سوی وزیر نفت مطرح شده و البته هربار به بهانه‌های مختلف انجام نشده یا به تعویق افتاده است، البته بررسی‌های میدانی از چندین پمپ بنزین حاکی از آن است که به زودی بنزین‌سوپر در جایگاه‌های سوخت عرضه می‌شود.
بسیاری از مصرف‌کنندگان اعلام می‌کنند که خودروی آنها به دلیل عدم‌دریافت بنزین باکیفیت با مشکل مواجه شده و از طرف دیگر دریافت سوخت با کیفیت حق مصرف‌کنندگان است و طبیعی است که آنها سوخت با کیفیت دریافت کنند.
در همین زمینه یکی از مصرف‌کنندگان بنزین‌سوپر می‌گوید: من برای وسیله نقلیه خود در چند سال گذشته فقط از بنزین‌سوپر استفاده می‌کردم که در آن بازه زمانی هیچ مشکلی نداشت، اما از زمانی که از سوخت بنزین معمولی استفاده می‌کنم، همواره با مشکل مواجه هستم که امیدواریم با واردات بنزین‌سوپر بتوانیم مجدداً از سوخت با کیفیت‌تر استفاده کنیم.
همین موارد باعث شد که اخیراً محسن پاکنژاد، وزیر نفت اعلام کند به زودی بنزین‌سوپر از طریق بخش خصوصی وارد کشور می‌شود. بنزین‌سوپر ویژه در جایگاه‌های خاص و به‌صورت آزاد عرضه می‌شود و قیمت آن براساس هزینه تمام‌شده و حاشیه سود بخش خصوصی تعیین خواهد شد. این رقم، با توجه به هزینه خرید، حمل‌ونقل و سایر هزینه‌ها، ممکن است به بیش از ۵۰هزار تومان در هر لیتر برسد. این طرح در قالب یک خدمت اختیاری عرضه می‌شود و متقاضیان می‌توانند بر اساس نیاز از آن استفاده کنند، در حالی که سهمیه‌های کنونی همچنان به عموم مردم اختصاص خواهد یافت.
براساس این گزارش با وجود آنکه یکی از مهم‌ترین نیاز‌ها در حوزه نفت عرضه سوخت باکیفیت است و با توجه به آنکه در فصل سرما دوباره با معضل آلودگی هوا روبه‌رو می‌شویم که یکی از اصلی‌ترین عوامل آن سوخت بی‌کیفیت است، بنابراین در این شرایط عرضه سوخت با کیفیت بسیار حائز اهمیت است، اما این پرسش مطرح می‌شود که آیا بنزین ۵۰ هزار تومانی مشتری دارد یا خیر؟
«لوکس‌سواران» مشتریان بنزین‌سوپر
۱۰ روز پیش بود که رئیس‌جمهور در دیدار با مدیران رسانه‌ها، یادی از بنزین و یارانه‌هایی که دولت به آن می‌دهد، کرد و با صدای بلند انتقاد کرد که شیوه تخصیص یارانه سوخت درست نیست: «امروز چندمیلیارد دلار برای واردات بنزین تخصیص می‌یابد، در حالی که نباید قشری که نیازی به بنزین یارانه‌ای ندارند، بنزین هزارو۵۰۰ تومانی مصرف کنند، این در حالی است که می‌توان با مدیریت این منابع، معیشت افراد نیازمند را تأمین کرد و با حمایت از اقشار آسیب‌پذیر، مانع شکل‌گیری نارضایتی شد.»
پزشکیان البته گفت که «نمی‌خواهیم بنزین را برای محرومان گران کنیم، اما به کسی که چهار برابر بنزین مصرف می‌کند، چرا باید اینگونه یارانه بدهیم؟ اکنون قرار است ۴میلیارد دلار بنزین وارد کنند. برای چه؟ که من بدهم یک عده با نرخ هزارو۵۰۰تومان مصرف کنند.»
بسیاری این سخنان تند رئیس‌جمهوری را بر این فرض گذاشتند که دولت به زودی نرخ سوخت جدیدی را اعلام خواهد کرد، اما اظهارات روز گذشته وزیر نفت و ثبات سهمیه‌ها و قیمت بنزین، نگرانی مردم را از افزایش قیمت سوخت و به تبع آن گرانی قیمت سایر کالا‌ها و خدمات راحت کرد.
محسن پاکنژاد روز گذشته در حاشیه جلسه هیئت دولت در خصوص واردات و نرخ بنزین‌سوپر که از ماه آینده اتفاق خواهد افتاد، گفت: بر اساس ظرفیت‌های قانونی و مصوبه هیئت وزیران بنا بر این شده است که بخش خصوصی نسبت به واردات بنزین‌سوپر که حالا از آن در مصوبه به عنوان بنزین ویژه یاد شده است، اقدام کند تا متناسب با هزینه تمام‌شده و در قالب یک خدمت جدید آن را به هموطنانی که مایل به استفاده از این نوع بنزین هستند، ارائه بدهد.
وی افزود: این اقدام هیچ تأثیری در سهمیه‌هایی که پیش از این استفاده می‌شده‌اند، یعنی ۶۰لیتر هزارو ۵۰۰ تومانی و ۱۰۰لیتر ۳ هزارتومانی یا کارت سوخت جایگاه‌ها ندارد و هموطنان عزیز می‌توانند کماکان از این سهمیه‌ها استفاده کنند. مقدمات این کار فراهم و در درگاه مجوز‌ها در وزارت اقتصاد درخواست‌ها بارگذاری شده و فرایند‌های ثبت سفارش در حال طی شدن است.
حذف سهمیه بنزین خودرو‌های لوکس
این گونه که پیداست دولت فعلاً قصد گرانی بنزین را ندارد و مدار بر این حرف پزشکیان می‌چرخد که سال گذشته گفته بود: «باید بنشینیم و کار کارشناسی کنیم و با نگاه به زندگی مردم، وارد این مسئله شویم. باید تورمی را که می‌خواهد به زندگی مردم وارد شود مدنظر بگیریم»، یعنی دولت نمی‌خواهد از همان ابتدا از ابزار‌های قیمتی استفاده کند، اما گویا برای حذف یارانه آن برای چند دهک و همچنین لوکس‌سواران مصمم است، به طوری که رئیس دفتر رئیس‌جمهور چند روز پیش در یک برنامه تلویزیونی عنوان کرد: «بررسی شده است که خودرو‌های لوکس نباید از سهمیه بنزین یارانه‌ای استفاده کنند.»
محسن حاجی‌میرزایی همچنین اعلام کرد که وزارت نفت اختیار پیدا کرده زیرساخت‌ها را فراهم کند تا این اصلاحات عملیاتی شوند و گفته است: «در بحث رفع ناترازی انرژی، اختیاراتی به دستگاه‌های مرتبط تفویض شده است تا متناسب با شرایط اقدام کنند. مثلاً آیا هر کارت ملی باید یک کارت بنزین داشته باشد یا اینکه یک نفر ممکن است چهار یا پنج خودرو داشته باشد و به همه آنها سهمیه بنزین تعلق گیرد؟ آیا باید به هر خودرو به یک میزان سهمیه بنزین داده شود؟ این مسائل و تصمیمات پیچیده است و باید متناسب با شرایط هر فرد و بخش مدیریت شود.»
یکی از راه‌هایی که رئیس دفتر رئیس‌جمهور به آن اشاره کرده این است که اگر فردی بیش از یک خودرو دارد، برای خودرو‌های بعدی بنزین با قیمت دیگری پرداخت کند، اما خود این کار نیز این ابهام را مطرح کرده است که باید بتوانیم فضای اجتماعی را نیز همراه و آن را به مطالبه‌ای ملی تبدیل کنیم.
