جوان آنلاین: هر سال با شروع فصل گرما، کابوس سراغ جنگل‌ها و مراتع می‌رود. آتش‌سوزی در مراتع، مزارع و جنگل‌ها به دغدغه‌ای برای کشاورزان، محیط‌بانان، دوستداران و فعالان محیط زیست تبدیل می‌شود و با خاکستر شدن درختان این دل طبیعت است که می‌سوزد. مراتع، جنگل‌ها و اراضی ملی شهرستان «قروه» همواره در معرض خطراتی همچون زمین‌خواری، قطع درختان و حریق‌های عمدی یا سهوی قرار داشته‌اند، اما امسال اداره منابع طبیعی این شهرستان با همکاری مردم و دستگاه‌های مرتبط، گام‌های مؤثری برای حفاظت از این سرمایه‌های ملی برداشته است.
مدت‌هاست وقتی خبری در باره محیط زیست و موجودات آن منتشر می‌شود، همه منفی و سیاه است. نابودی جنگل‌ها و مراتع، احداث سد‌های متعدد، جاده‌سازی و فعالیت‌های عمرانی بدون ملاحظات زیست محیطی، وجود شکارچیان غیرمجاز، کمبود بودجه و محیط‌بان و... همه به یک نقطه می‌رسند و آنها هم تنوع زیستی را در آستانه نابودی کامل قرار می‌دهند. در این میان یک حقیقت وجود دارد و آن هم اینکه رابطه بین انسان و سایر موجودات زیست کره چنان به هم پیوند خورده که نابودی یک گونه می‌تواند یک گزینه از امکانات زندگی انسان را کاهش دهد. امروزه حفاظت از محیط زیست و اطمینان از پایداری و سلامت آن جدی‌ترین چالش جامعه جهانی است، بنابراین برای حفاظت و امنیت محیط زیست به طور اعم و تنوع به طور اخص، قدم اول تعیین شاخص‌های بوم شناختی برای هر یک از گروه‌های گیاهی و جانوری بوده و بررسی تنوع آنها امری ضروری است. متأسفانه بیشتر مردم از اهمیت، نقش و سودمندی شکل‌های مختلف حیات در زندگی بشر و تنوع آنها غافل هستند.
خلع ید از زمین‌خواران
با اینکه کردستان به دلیل از بین رفتن بخشی از جنگل‌ها و مراتعش آسیب‌های زیادی متحمل شده است، اما گزارش‌های پنج ماهه اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان قروه نشان می‌دهد این شهرستان در سال جاری توانسته است با ترکیبی از اقدامات پیشگیرانه، پیگیری‌های حقوقی و مشارکت مردمی هم از تصرف اراضی ملی جلوگیری کند و هم آمار آتش‌سوزی در مراتع را ۶۰ درصد کاهش دهد. این دستاورد در حالی به دست آمده که تهدیدات ناشی از زمین‌خواری و تخریب منابع طبیعی همچنان پابرجاست. یکی از مهم‌ترین محور‌های اقدامات امسال، مقابله با تصرف غیرقانونی اراضی ملی بوده و طبق آمار ارائه شده از سوی رئیس اداره منابع طبیعی قروه، تنها در پنج ماه نخست امسال ۳۴ فقره پرونده کیفری در سطح ۲/۲۸ هکتار تشکیل و به دستگاه قضایی معرفی شده است.
فرهنگ مرادی می‌گوید: «این پرونده‌ها مشمول ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی بوده و نشان‌دهنده جدیت دستگاه‌ها در برخورد با متصرفان است. علاوه بر این، دو پرونده مربوط به تصرف مجدد اراضی به مساحت ۵/۱ هکتار نیز در چارچوب ماده ۶۹۳ به محاکم قضایی ارجاع داده شده است.»
وی تصریح می‌کند: «این روند بیانگر آن است که زمین‌خواران با وجود پیگیری‌های حقوقی همچنان به دنبال بازپس‌گیری غیرقانونی اراضی هستند؛ موضوعی که نیازمند نظارت دائمی و مشارکت اجتماعی است.»
رئیس منابع طبیعی شهرستان قروه با تأکید بر اینکه بر اساس تبصره یک ماده ۵۵ قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع، اداره منابع طبیعی موفق به رفع تصرف ۸۱ پرونده به مساحت ۶۷ هکتار شده است، می‌گوید: «در ۳۰ پرونده با صدور حکم قطعی، خلع ید و رفع تصرف ۲/۲۲ هکتار اراضی ملی انجام گرفت. این آمار‌ها نشان می‌دهد بخش قابل توجهی از اراضی که در معرض تصرف بودند، بار دیگر به چرخه ملی بازگشته‌اند.»
مرادی با بیان اینکه در کنار زمین‌خواری، تخریب پوشش گیاهی نیز تهدیدی جدی برای منابع طبیعی به شمار می‌رود، توضیح می‌دهد: «در همین مدت، دو پرونده در زمینه قطع ۳۱ اصله درخت ممنوع‌القطع و دو پرونده دیگر در خصوص چرای غیرمجاز دام تشکیل و به دستگاه قضایی ارسال شده است.»
حضور دوستداران طبیعت
رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری قروه می‌گوید: «پایش کامیون‌های حامل مقطوعات چوبی یکی دیگر از اقدامات جدی منابع طبیعی قروه بوده که طی ماه‌های اخیر سه کامیون به دلیل حمل غیرقانونی چوب توقیف و به پارکینگ منتقل شده است. همچنین سه پرونده به دلیل حمل ۶/۲۱ تن چوب بدون مجوز به اداره تعزیرات حکومتی شهرستان ارجاع داده شده که پنج تُن آن مربوط به گونه‌های ممنوع‌القطع بید است.» مرادی با بیان اینکه شاید مهم‌ترین بخش گزارش منابع طبیعی قروه مربوط به کاهش چشمگیر آتش‌سوزی‌ها باشد، تصریح می‌کند: «در پنج ماهه نخست امسال تنها شش مورد آتش‌سوزی در مراتع و اراضی ملی رخ داد که مساحت درگیر آن ۷/۲۶ هکتار بود، این در حالی است که آمار سال گذشته بسیار بالاتر بود که نشان از کاهش ۶۰ درصدی دارد.» به گفته این مسئول، این کاهش نتیجه اقداماتی همچون حضور دائمی نیرو‌های کشیک، فرهنگ‌سازی و توزیع ۵۰۰ نسخه اطلاعیه آموزشی در میان مردم بوده است و در واقع، هم آگاهی‌بخشی و هم آمادگی نیرو‌ها نقش اساسی در این دستاورد داشته‌اند. یکی از داوطلبان مردمی که در عملیات اطفای حریق سال گذشته حضور داشت، می‌گوید: «سال گذشته آتش‌سوزی‌های مکرر باعث از بین رفتن بخش زیادی از مراتع شد، اما امسال خوشبختانه هم اطلاع‌رسانی بهتر بود و هم مردم سریع‌تر وارد عمل شدند.» وی تأکید می‌کند همین مشارکت اجتماعی باعث شد خسارت‌ها در قروه بسیار کمتر شود. اداره منابع طبیعی قروه بار‌ها تأکید کرده است بدون حضور و همراهی مردم، حفاظت از این منابع امکانپذیر نیست، دهیاری‌ها، شورا‌های اسلامی روستاها، سازمان‌های مردم‌نهاد و دوستداران محیط زیست نقش مهمی در گزارش‌دهی، پیشگیری از تخلفات و حتی حضور میدانی در اطفای حریق دارند. تجربه امسال قروه نشان داد وقتی مردم در کنار دستگاه‌های رسمی قرار می‌گیرند، طبیعت فرصت بیشتری برای نفس کشیدن پیدا می‌کند. بررسی عملکرد پنج ماهه منابع طبیعی قروه نشان می‌دهد مجموعه‌ای از اقدامات قضایی، نظارتی و فرهنگی منجر به دستاورد‌های قابل توجهی در حوزه حفاظت از اراضی ملی شده است. کاهش ۶۰ درصدی آتش‌سوزی‌ها، بازپس‌گیری ده‌ها هکتار اراضی ملی و برخورد با قاچاق چوب نمونه‌هایی از این موفقیت‌ها هستند.
