جوان آنلاین: اواسط خرداد ۱۳۶۳ قطعنامه ۵۵۲ در شورای امنیت سازمان ملل درباره «ضرورت احترام کشورها به حقوق کشتیرانی و محکوم کردن حمله به کشتیها و درخواست توقف آن» تصویب شد. این قطعنامه اشاره به جنگ نفتکشها در خلیج فارس داشت که عراق از زمستان سال ۶۲ آغاز کرده و در سال ۶۳ آن را گسترش داده بود. در این قطعنامه هیچ اشارهای به تجاوزات بعثیها نشده بود؛ بنابراین ایران آن را بیاعتبار دانست، اما چرا صدام در سال ۶۳ جنگ نفتکشها را افزایش داده بود؟
قطع صادرات نفت ایران
با آغاز سال ۱۳۶۳ چهار سال از شروع جنگ میگذشت و صدام که در مهلکه یک جنگ فرسایشی گیر افتاده بود، تصمیم گرفت با گسترش جنگ در خلیج فارس به نفتکشهای حامل نفت ایران حمله و صدور نفت کشورمان را با مخاطرات بسیاری همراه کند. برای این منظور عراق از فرانسه پنج فروند هواپیمای سوپراتاندارد اجاره و با موشکهای اگزوسه به کشتیها و نفتکشهای ایرانی حمله کرد.
اگزوسه چه بود؟
اگزوسه یک نوع موشک پیشرفته و گرانقیمت در دهههای ۷۰ و ۸۰ میلادی بود که برای هدف قرار دادن کشتیها مورد استفاده قرار میگرفت. هر فروند اگزوسه تا یک میلیون دلار قیمت داشت که زمان خود جزء موشکهای گرانقیمت محسوب میشد. این موشکها قابلیت شلیک از جنگندههای میراژ اف- ۱ و همین طور سوپراتاندارد را داشتند. از این نوع موشکها در جریان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و همین طور جنگ انگلیس و آرژانتین (جنگ فالکلند) استفاده شد.
هواپیمای سوپراتاندارد نیز یک نوع جنگنده ناونشین بود که در اصل برای ناوهای هواپیمابر ساخته شده بود. هرچند میشد از آنها در پایگاههای هوایی نیز استفاده کرد. این جنگنده قابلیت زیادی بر فراز آبها از خود نشان و اهداف متحرک دریایی را مورد حمله قرار میداد. سوپراتاندارد با خدمه و خلبان فرانسوی در اختیار عراق گذاشته شد که طبق گزارشها، دو فروند از آنها طی جنگ ایران و عراق از سوی نیروی هوایی کشورمان منهدم شدند که فرانسه ادعا کرد چهار فروند از جنگندههایش به فرانسه بازگشتهاند و یک فروند از دست رفته است.
گسترش جنگ روی دریا
در سال ۶۳ عراق با استفاده از سوپراتانداردهای فرانسوی و موشکهای اگزوسه که در جنگ فالکلند ناوهای پیشرفته انگلیسی را با چالشی جدی روبهرو کرده بودند، توانست جنگ نفتکشها در خلیج فارس را گسترش دهد. همچنین عراق در این زمان توانست دامنه جنگ آبی را تا تنگه هرمز و حتی قسمتهایی از دریای عمان گسترش دهد، اما با مورد اصابت قرار گرفتن یک فروند از سوپراتانداردها از سوی جنگنده اف ۴ یا همان فانتوم ایرانی، عملیات هوایی عراق در خلیج فارس تا حدی فروکش کرد. سپس حملات متقابل ایران به کشتیهای عراقی که البته بخش بزرگتری از آن در سالهای بعدی جنگ رخ داد، به گونهای موازنه در جنگ نفتکشها در خلیج فارس و دریای عمان ایجاد کرد.
سیری به جای خارک
در سال ۶۳ همچنین عراق سلسله حملاتی را به پایانه نفتی جزیره خارک انجام داد که عمده نفت ایران از آنجا صادر میشد. سپس ایران از جزیره سیری به جای خارک استفاده کرد و بعد از اینکه عراق به جزیره سیری حمله کرد، ایران تحویل نفت خام به نفتکشها را به تنگه هرمز انتقال داد و به صورت کشتی به کشتی نفتهای صادراتی جابهجا میشدند. نهایتاً در سال ۶۶ جنگ نفتکشها به اوج خود رسید و با ورود ناوهای امریکایی به منطقه، سمت و سوی دیگری به خود گرفت.