جوان آنلاین: در آستانه بازگشت مجدد ترامپ به کاخ سفید که برخی از احتمال تغییر سیاست امریکا در قبال برنامه هستهای ایران سخن میگویند، مقامات تهران بر این باورند که به عمل کار برآید به سخندانی نیست. در این باره عراقچی در سخنانی تأکید کرد تا وقتی دولت جدید امریکا به برجام برنگردد یا سیاست خود را در این خصوص اعلام نکند، با آنها مذاکره هستهای نمیکنیم.
درحالی که چند روز دیگر دولت جدید امریکا در کاخ سفید مستقر میشود و یکی از پروندههای مهمی که روی میز دونالد ترامپ قرار دارد، برنامه هستهای ایران است، از هم اکنون مقامات تهران نیز مواضع خود را در برابر سیاستهای سکاندار جدید کاخ سفید به طور شفاف بیان میکنند. «سیدعباسعراقچی» وزیر خارجه ایران شامگاه سهشنبه در گفتوگوی تلویزیونی درباره مسائل مختلف منطقهای و بینالمللی از جمله برجام توضیحاتی ارائه داد. عراقچی در ارتباط با مذاکرات اخیر ایران با سه کشور اروپایی و همچنین نماینده اتحادیه اروپا گفت: «هدف اصلی ما در این مذاکرات، پیدا کردن راهی برای شروع مجدد مذاکرات هستهای است. ما در موضوع هستهای هیچگاه میز مذاکره را ترک نکردیم، چون به ماهیت صلحآمیز برنامه هستهای خود اطمینان داشتهایم. ما به صورت اصولی و مبنایی با مذاکرات هستهای مشکلی نداریم، گرچه بعضاً زیادهخواهیهای طرفهای مقابل مشکلات و سختیهایی را در مذاکرات ایجاد کرده است.
این دیپلمات عالیرتبه ایران با بیان اینکه ما همواره بر مذاکرات عزتمندانه و شرافتمندانه تأکید داریم، گفت: ما در مذاکرات با سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا به دنبال این هستیم که بررسی کنیم که چگونه به میز مذاکرات هستهای برگردیم و اینکه آیا امکان دارد یک مسیر مذاکراتی ایجاد شود یا نه. عراقچی همچنین با بیان اینکه با توجه به اینکه امریکا از برجام خارج شده است ما مذاکرهای با امریکا در این زمینه نداریم، اظهار کرد: آیا دولت جدید امریکا در این زمینه آماده است یا نه؟ ما نمیدانیم و باید مشخص شود. او همچنین گفت: «مذاکرات انجام شده با اروپاییها در اساس خود مثبت بوده است. ما جدیت را در اروپاییها دیدیم. خواست آنها برای رسیدن به یک راهحل مذاکراتی را احساس کردیم و احساس کردیم که این خواست در آنها وجود دارد.»
امریکا باید اقدام عملی نشان دهد
با وجود رویکرد مثبت مذاکرات با اروپاییها، اما عراقچی هرگونه مذاکره با امریکا را منوط به اقدامات عملی کرد که دولت جدید این کشور باید انجام دهد. وزیر خارجه ایران با بیان اینکه ما با دولت جدید امریکا در چارچوب مذاکرات هستهای کاری نداریم، چون امریکاییها از برجام خارج شدهاند، خاطرنشان کرد: بعد از خروج امریکا، طرفهای دیگر یعنی اروپاییها با امریکا مذاکره میکردند و سیاست ما کماکان همان است؛ ما با امریکا مذاکرهای نمیکنیم، تا زمانی که به برجام بازگردند و سیاست خود را در این زمینه اعلام کنند. او در ادامه گفت: «همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند، امید و اتکای دولت به مذاکره نیست و امید ما خنثیسازی و مقابله با تحریمهاست، اما این مسیر را نیز رها نمیکنیم، در عین حال که به آن دل نبستهایم و برای خنثیسازی تحریمها با اتکا به توانمندیهای داخلی کشور تلاش میکنیم.»
وزیر خارجه در ادامه این گفتوگو در پاسخ به سؤالی در ارتباط با برخی گمانهزنیها مبنی بر انجام مذاکرات مستقیم بین ایران و دولت جدید امریکا و اظهار نگرانیهای برخی از افراد در این ارتباط گفت: «دولت جدید امریکا هنوز مستقر نشده است و تکلیف دولت قبل نیز مشخص است. ما با دولت قبلی امریکا موضوع مذاکرات غیرمستقیم و روند مسقط را داشتیم.»
عراقچی گفت: «ما حرفی را از دولت جدید امریکا نشنیدهایم و بر اساس رویکردهای طرف مقابل سیاست خود را تنظیم میکنیم.» اظهارات عراقچی درحالی است که در هفتههای اخیر برخی تحلیلگران و مقامات امریکایی مدعی بودند که ترامپ در دولت دوم خود احتمالاً به جای فشار حداکثری مسیر مذاکره با ایران را انتخاب کند. هرچند ترامپ و دیگر مقامات دولت او تاکنون اظهارنظر رسمی در این باره انجام ندادهاند، اما ترامپ در گذشته ادعا کرده بود که میتواند در مدت یک روز با ایران به توافق برسد، اما با توجه به خروج واشینگتن از برجام در می۲۰۱۸، برای بازگشت به میز مذاکرات باید اقدامات عملی از خود نشان دهد، زیرا مقامات تهران بارها اعلام کردهاند که تسلیم فشارهای غرب نخواهند شد و در تأمین منافع ملی از هیچ یک از شروط خود عدول نخواهند کرد.
افایتیاف همه مشکلات را حل نمیکند
هرچند برخی از مقامات دولت چهاردهم بر این باورند که با پیوستن به کنوانسیونهای پالرمو و سیافتی در افایتیاف، مسیر تعامل ایران با جهان خارج باز خواهد شد، اما از اظهارات عراقچی اینگونه بر میآید که نباید در این مورد انتظار معجزه داشت. عراقچی در پاسخ به این سؤال که آیا با پیوستن ایران به افایتیاف، از لیست سیاه آن خارج میشویم یا خیر گفت: بحث پیوستن در اینجا مطرح نیست، رعایت استانداردها و اصولی است که افایتیاف مقرر کرده و کشورهایی که این استانداردها را رعایت نکنند، در لیستهای مختلف آن قرار میگیرند و آنچه بهعنوان لیست سیاه شناخته میشود، در اصل لیست سیاه نیست بلکه لیستی است که کشورهای دیگر را از انجام همکاری مالی و بانکی با این کشورها منع میکند. عراقچی تأکید کرد: «اینکه ما این کارها را انجام بدهیم و از لیست خارج شویم، طبیعتاً در داخل افایتیاف سازوکارهایی وجود دارد که در آنجا باید تصمیمگیری شود. اینکه آیا بر فرض از لیست خارج شویم، تأثیر فوقالعادهای را در روابط اقتصادی ما خواهد گذاشت، این هم تضمینشده نیست.» با این اظهارات مشخص میشود که خود دولت چهاردهم هم مطمئن نیست که با پیوستن به افایتیاف مشکلات مالی با جهان حل شود و نشان میدهد که مقامات ایرانی همچنان به وعده غربیها برای خارج کردن ایران از لیست سیاه اعتمادی ندارند، زیرا تا زمانی که سایه تحریمها بر سر ایران وجود دارد هرگونه تعامل خارجی با تهران به در بسته خواهد خورد.