سرویس بین الملل جوان آنلاین: یک مقام ارشد اتحادیه اروپا به ایندیپندنت گفته که «برجام هنوز به مرحله آخر خود نرسیده» و تأکید کرده که ما خواهان بازگشت همه چیز پیرامون این توافق به حالت عادی هستیم. با این حال، معلوم نیست که بورل پیشنهاد ملموسی که برای تهران متقاعدکننده باشد، همراه دارد یا نه؟
ایران گام به گام فاصله خود را با برجام بیشتر میکند و البته احتمال بازگشت به آن را هم منتفی نمیداند. همین دیروز علی اصغر زارعان، دستیار ویژه رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، گفت: «با تلاش بیوقفه و گمنامانه و اعمال تمهیدات بایسته در طراحی، بدون اضافه کردن تجهیزات جدید، ظرفیت فعلی تولید در مجتمع آب سنگین اراک را به ۲۰ تن در سال افزایش دادهایم.» زارعان در مورد ظرفیت تولید اورانیوم نیز گفت: «هم اکنون میزان تولید روزانه ما ۱۰ کیلوگرم است و نشان میدهد که حتی قبل از برجام ما روزانه ۵/۷ کیلوگرم اورانیوم زیر ۵ درصد تولید میکردیم.»ایران همچنین از ۱۶ دی ماه ۱۳۹۸ گام پنجم هستهای خود را با متوقف کردن تعهدات فنی برداشته، ولی نهتنها گفته که به سایر تعهدات برجامی پایبند است، بلکه تأکید کرده که در صورت انجام تعهدات طرفهای اروپایی، حاضر است به برجام برگردد. اروپاییان طی نزدیک به یک ماه گذشته هیچ گام عملی برنداشتهاند و صرفاً وعدههایی برای تسریع در راه اندازی اینستکس میدهند. روز جمعه، وبسایت آلمانی دویچهوله به نقل از یک منبع مرتبط با اینستکس که نامش فاش نشده، نوشت که «طرحهایی برای حصول توافقی در آینده نزدیک در ارتباط با این سامانه وجود دارد.» دویچهوله به نقل از این منبع آورده است: «ما باید به توافقی برای زمینهسازی برای آینده برسیم، اما بیاعتمادی دوطرفه به طرز چشمگیری سرعت مذاکرات را کاهش داده است.» وی گفته است: «ایرانیها شک داشتند که پس از تراکنش اولیه تجارت دیگری انجام شود. به همین دلیل تهران نیاز به اطمینان از این مسئله دارد که این فقط یک آزمایش نیست، بلکه برای تراکنشهای دیگری هم برنامهریزی شده است.»
با این حال، ایران با گذشت یک سال از راهاندازی اینستکس، شاهد هیچ گام عملی ملموسی در این رابطه نبوده است. حالا و در حالی که به تعبیر یک مقام اروپایی «بیاعتمادی دوطرفه به طرز چشمگیری سرعت مذاکرات را کاهش داده»، امروز قرار است جوزپ بورل، کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تهران بیاید. اتحادیه اروپا با انتشار اطلاعیهای که روی وب سایت آن قرار گرفته است، اعلام کرده بورل قرار است روزهای سوم و چهارم فوریه به ایران سفر و با رئیسجمهور، رئیس مجلس و وزیر امورخارجه ایران دیدار کند. پیش از این «بورل» پنج شنبه ۲۶ دی ماه در دهلینو با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفتگو کرده بود. روزنامه ایندیپندنت، به نقل از یک منبع اروپایی که نام او را ذکر نکرده، آورده است: اروپاییها در حال بحث و رایزنی با روسها و چینیها و همچنین گفتگو میان خود هستند تا ببینند چگونه باید با ایران و توافق هستهای مواجه شوند. دراین میان، امریکاییها برای همه قلدری میکنند. این مقام ارشد سیاست خارجی اروپا به ایندیپندنت گفت: «یک اتفاق نظر مبنی بر این وجود دارد که ما خواهان تعدیل این وضعیت و بازگشت همه چیز به حال عادی هستیم. ما ممکن است به پایان برجام برسیم، اما هنوز به این نقطه نرسیدهایم. ما برای جلوگیری از آن تلاش میکنیم.» وی با اشاره به تهدید ایران برای خروج از انپیتی اظهار داشت: اگر اوضاع تشدید شود، خروج از این معاهده یکی از گزینههای آنها (ایران) خواهد بود و ممکن است مسیر کرهشمالی را در پیش بگیرند. ما مطمئن نیستیم که آنها مایل به این کار باشند، اما تلاش میکنند که یک اهرم فشار ایجاد کنند. اما فکر نمیکنم که بخواهیم به درست یا غلط بودن آن پی ببریم. کرک دورسِی، استاد علوم سیاسی و روابط بینالملل و تاریخ دانشگاه نیوهمپشایر معتقد است که اروپا میخواهد به هر قیمتی ایران را در برجام نگاه دارد حتی اگر ایران فقط برخی از قسمتهای آن را اجرا کند و از مکانیزم حل اختلاف میتوان به توافق رسید. بورل یک ماه پس از تصدی مقام هماهنگکننده عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفتگو با روزنامه اسپانیایی País El، گفته بود: «ما تا حد زیادی خواهان دوام برجام هستیم. از مقامات ایرانی میخواهیم هر کاری را که برای زنده نگه داشتن توافق لازم است، انجام بدهند و اینکه کاری انجام دهند که به از بین رفتن برجام منجر شود، اشتباه بزرگی خواهد بود.» دیروز ایرنا، خبرگزاری نزدیک به دولت نوشت: «واکاوی سخنان بورل از پیش از پذیرفتن مسئولیت جدید در اتحادیه اروپا و پس از آن، هرچند حمایت از برجام را نشان میدهد، اما درونمایه این سخنان تاکنون در همان حدی بوده که سه کشور اروپایی برجام شامل فرانسه، انگلیس و آلمان در عملیاتی کردن تعهدات برجامی خود ناتوان بودهاند.»