سرویس سیاسی جوان آنلاین: بعد از گذشت ۱۴ ماه از خروج ایالات متحده امریکا از برجام، کشورهای اروپایی هنوز نتوانستهاند در جهت تأمین منافع برجامی جمهوری اسلامی ایران گامی بردارند. سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس حتی هیچ کدام از تعهدات خود در متن برجام را چه قبل از خروج دولت امریکا از برجام و چه بعد از آن نیز انجام ندادهاند و حتی شرکتهای اروپایی نیز طی ۱/۵ سال اخیر ترجیح دادهاند از سرمایهگذاری در ایران صرفنظر کنند.
طی هفتههای اخیر و با تغییر رویه طرف ایرانی در اجرای تعهدات خود در برجام و تعیین ضربالاجل، مقامات اروپایی با حفظ لحن تهدید علیه تهران تلاش کردهاند تا اینستکس را راهاندازی کنند و مانع از کاهش بیشتر تعهدات برجامی ایران شوند. این در حالی است که اصل اینستکس سازوکاری بر مبنای عدم رابطه بانکی میان ایران و اروپاست و تراکنش بانکی میان ایران و اروپا انجام نمیشود و بانکهای ایرانی با بانکهای اروپایی رابطه کارگزاری ندارند. بر همین اساس، ایران نفت یا کالایی دیگر به شرکتی اروپایی میفروشد یا خط اعتباری برای ایران باز میشود، حساب ایران در اینستکس بستانکار میشود.
اینها در شرایطی است که بر فرض آنکه چنین سازوکاری نیز اجرایی شود کف خواستههای طرف ایرانی تأمین نمیشود و طرفهای غربی همچنان الزامی به پایبندی خود بر تعهدات برجامی ندیده و مانند چهار سال اخیر هرگاه بخواهند میتوانند محدودیتهای بینالمللی علیه ایران نظیر تحریمهای جدید را فعال کنند!
اروپا روغن ریخته را نذر امامزاده میکند
بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران داخلی منتقد رفتار کنونی اروپا در قبال ایران هستند از جمله آنها فؤاد ایزدی است که در این باره اظهار میکند: نکاتی که آقای عراقچی بیان داشت، نکات درستی بود که بحثهای اروپاییها در حال حاضر فقط یک قدم و حرکت رو به جلو بوده است، اما با کاری که در راستای برجام باید اتفاق میافتاد فاصله خیلی زیادی دارد. براساس برجام، اخلال در تجارت بینالمللی ایران ممنوع شده بود، به این معنی که ایران باید میتوانست نفت خود را بدون ایجاد مزاحمت و اخلال به فروش برساند و سپس پول فروش نفت را دریافت کند و این موردی است که اینستکس باید ورود و آن را حل کند که ایران بتواند به حالت طبیعی برگشته و فروش داشته باشد و بعد از آن اینستکس کمک کند تا این پول به دست ایران برسد.
این کارشناس مسائل سیاسی خاطرنشان کرد: اروپاییها این کار را نکردند، تنها اقدامی که انجام دادند در مواردی مانند غذا و دارو بوده که شامل تحریمها هم نبوده است، لذا این کاری بود که گفتند ما در این حوزهها ورود میکنیم. اصطلاحی داریم که میگوید «روغن ریخته را نذر امامزاده میکنند»، البته که اروپاییها معتقد به امامزاده نیستند، اما معتقد به کارهای نمادین و غیرتأثیرگذار هستند.
وی ادامه داد: فعلاً تنها اقدامی که انجام دادهاند در همین حد است، البته با توجه به اصلاح سیاستی که ۱۸ اردیبهشت داشتیم، یعنی بیانیه شورای عالی امنیت ملی که در نهایت به طرف مقابل این پیام را داد که ادامه مسیر یک سال گذشته آنها برای ایران قابل قبول نیست، لذا آنها این حرکت کوچک را انجام دادهاند، اما به این معنی نیست که ایران بیانیه ۱۸ اردیبهشت را اجرا نمیکند. نیازی که ایران دارد و وظیفهای که اروپا و ۵+۱ داشتهاند باید محقق شود که نشده و همچنین حرفهایی که اروپاییها زدند با اینکه خوب است، اما حرفهایی نیست که در حد وظایفشان ذیل برجام باشد.
این استاد دانشگاه همچنین بیان کرد: دولت باید آن پروژهای که بعد از ۶۰ روز اتفاق افتد را بدون تأخیر انجام دهد، زمانی که طرف مقابل به آن چیزی که ذیل برجام تعهد کرده عمل کند، ایران میتواند به حالت عادی برگردد و اگر عملی نکرد ایران باید به تدریج به سمت خروج از برجام و NPT برود.
وی با تأکید بر اینکه خروج از انپیتی باید در دستور کار دولت باشد و فقط خروج از برجام کافی نیست، گفت: در واقع باید هزینه سنگینتری بر آنها تحمیل شود، اکنون متوجه شدیم که هزینه کم سرعت حرکت طرف مقابل را خیلی زیاد نمیکند، هزینه باید جدیتر باشد، همانطور که میدانید ما تعهدی نداریم ذیل برجام باشیم، وقتی طرف مقابل ذیل برجام نیست، تعهدی نداریم ذیل انپیتی باشیم، وقتی سودی برای کشور نداشته و فقط ضرر داشته است، در نتیجه کشور باید دنبال منافع ملی خودش باشد و نمیتواند معطل کشورهایی باشد که کارشان معطل کردن ایران است.
وعده اروپا برای اجرای «اینستکس» وقتکشی است
برخی از منتخبان مردم در مجلس نیز در صف منتقدان مدارای بیش از حد با اروپا هستند. ابوالفضل حسن بیگی در همین باره میگوید: پس از خروج امریکا از برجام، اروپا هیچ تلاشی برای اجرای این معاهده بینالمللی نکرد و تنها با وقتکشی، ایران را پایبند برجام کرد. حسنبیگی با بیان اینکه وعدههای اروپا در راستای خرید زمان برای امریکاست، گفت: ایران به اروپا امیدوار نیست، مسئولان و ملت ایران به اجرای تعهدات برجام از سوی اروپا امیدوار نیستند زیرا میدانند اروپا تحت امر امریکاست و قدرت عمل مستقل برای تأمین منافع خود ندارد.
وی تصریح کرد: اگر برجام برای ما منفعتی نداشته باشد هیچ دلیلی ندارد که برای اروپاییها و امریکاییها منفعت داشته باشد و ایران باید به اقدامات خود در کاهش تعهدات برجام عمل کند. تا زمانی که اروپا اقدام عملی برای اجرای تعهدات خود در برجام و تبادلات تجاری و بانکی انجام نداده هر نوع کوتاه آمدن ایران از مواضع خود اشتباه است و باید کاهش تعهدات برجام ایران ادامه یابد.
فریب دوباره از غرب، شکستی برای دیپلماسی
بیژن نوباوه نماینده مردم تهران در مجلس نهم در گفتوگو با فارس با اشاره به اقدامات اخیر اروپا در حوزه برجام و اینستکس، اظهار کرد: اروپاییها با طرح «اینستکس» تلاش میکنند تا اراده دیپلماسی کشور را کاهش دهند و مانع از اقدام ایران در روز موعود و پس از اتمام فرصت دو ماههاش به اروپا شوند.
نوباوه اظهار کرد: قولهایی که در وین داده شده است، دو مشکل دارد؛ اول آنکه بر اساس اعلام رئیسجمهور قرار بود ظرفیت غنیسازی را افزایش دهیم و آن را به ۲۰ درصد برسانیم. اقدام اروپاییها نیرنگ تازهای است چراکه هیچ سازوکاری ندارد. آنها قصد دارند که ایران از غنیسازی ۲۰ درصد عقبنشینی و صرفنظر کند در حالی که این خطر بسیار بزرگی است. وی ادامه داد: اروپاییها با طرح «اینستکس» با نیرنگ وارد شدهاند و میخواهند اقدام ما را به عقب بیندازند. یک سال پیش به ما دروغ گفتهاند و حالا باز هم دروغ میگویند. اروپاییها میگویند که با دو بانک صحبت کردهاند که ایران از طریق این دو بانک مقداری پول همچون ۱۰ میلیون دلار را انتقال دهد.
در حالی که در حوزه پزشکی و دارو نزدیک ۲۰۰ میلیون دلار انتقال انجام میشود و این رقمهای اعلامی از سوی اروپا بسیار اندک است و به درد جمهوری اسلامی ایران نمیخورد. این یک سیاست «یک بام و دو هواست».
وی ادامه داد: اروپاییها با این اقدام میخواهند اعلام کنند که ما آغاز کردهایم و شما هم راضی باشید در حالی که این اقدام به درد نظام جمهوری اسلامی نمیخورد و عزممان را از بین میبرند تا سیاست خود را اجرایی نکنیم. اینها کمکی به برقراری سازوکار مالی نمیکند. نوباوه اظهار کرد: سازوکار اینستکس یک سازوکار شکستخوردهای است و غربیها قطعاً توان مقابله با امریکا را دارند، اما نمیخواهند در برابر امریکا مقابله کنند، چون آنها حلقه وصل سیاستهای امریکا هستند.
وی بیان کرد: امریکا با تهدیدهایش اروپا را همراه میکند و به آنها قول داده است تا طی چند ماه ایران را به زانو دربیاورد. فریب دوباره امریکا را خوردن و تحمل فشار امریکا و پذیرش اقدام اروپا، شکست بزرگ دیپلماتیک سیاسی و اقتصادی برای کشور است.