حوريه ملکي
صنعت گردشگری تلفیقی از فعالیت‌ها، خدمات و زیرساخت های مختلف است که از مهمترین آن ها مراکز اقامتی و هتل ها است. اهمیت هتلداری و جایگاه ویژه آن در صنعت گردشگری و نقش آن در جذب گردشگر بر همگان روشن است امروزه دیگر هتلداری یک فعالیت صرفا تجاری نیست بلکه یک فعالیت اقتصادی فرهنگی و یک صنعت است. با اين تفاسير با اينکه ايران از ظرفيت هاي بسيار خوبي در صنعت گردشگري برخوردار است اما هنوز نتوانسته بخش هتلداري خود را تقويت کند که نقص بزرگي در گردشگري به شمار مي آيد.
***
اواسط سال 1395 بود که وب‌سایت المانیتور در آخرین گزارش خود از وضعیت گردشگری ایران، مهمترین چالش‌های توسعه حوزه‌های مختلف این صنعت از جمله هتل و هتلداری را مورد بررسي قرار داد.
المانیتور در تحلیل وضعیت هتلداری ایران آورده بود: در حال حاضر حدود 1100 هتل در سراسر ایران وجود دارند؛ هرچند، تنها 104 مورد از آنها در فهرست هتل‌های 4 یا 5 ستاره وارد شده‌اند. آگاهی از اهمیت هتل‌ها در جذب مسافران خارجی موجب شده تا دولت ایران به سوی ایجاد معافیت‌های مالیات بر درآمد سوق پیدا کند تا روند پروژه‌های هتلسازی را شتاب بخشد.
المانیتور به اظهارات رئیس سازمان میراث فرهنگی وقت کشور نیز اشاره‌ای داشته و یادآور شد: سلطانی‌فر پیش‌تر گفته که انقلابی در هتلسازی ایران در دولت یازدهم رخ داده است. به گفته وی، 35 هتل 4 و 5 ستاره در 3 سال اخیر عملیاتی شده‌اند و 170 مورد دیگر از چنین هتل‌هایی در طول 5 سال آینده ساخته خواهند شد.
اين وب سايت در خصوص سرمایه‌گذاری شرکت‌های بین‌المللی در هتلسازی ایران گفت: دولت ايران قراردادهایی با چند کشور همانند ترکیه، آلمان، فرانسه و اسپانیا برای ساخت چند دوجین هتل 4 و 5 ستاره در تعدادی از شهرهای ایران امضا کرده است.
* مسئولان فقط حرف مي زنند
نمي توانيم از گردشگري و تاثيرات مثبت آن در استان ها حرف بزنيم و آنوقت توجهي به زيرساخت ها و استفاده بهينه از امکانات موجود و نحوه تعامل ديگر سازمان ها و نهادها با يکديگر صحبت کنيم. به عنوان مثال مجموعه اقامتگاه ها و هتل ها اولين نياز براي ورود و اقامت گردشگران به يک منطقه به شمار مي آيند، اما نا هماهنگي ها و عدم وجود نظارت درست بر اين بازار موجب شده تا در حال حاضر فعالیت ۲۵ هزار واحد غیرمجاز در کشور نگراني هاي زيادي به وجود بياورد. بطوريکه مدیر عامل جامعه صنفی تاسیسات اقامتی استان اردبیل اعلام کرده در حال حاضر صنعت هتلداری ایران رو به ورشکستگی است و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در احداث هتل در اردبیل رغبتی ندارند.
با اينکه مسئولان در حرف هايشان طوري جلوه مي دهند که گويي آماده حمايت از هر نوع سرمايه گذاري در صنعت گردشگري هستند و اما اوضاع و احوال بازار نشان مي دهد که دولت تبدیل به رقیب اصلی صنعت هتلداری و فعالان این صنف شده و در شرایط فعلی، صنعت هتلداری ایران رو به ورشکستگی است.
هتلداران معتقدند دستگاه‌ها و نهادهای مختلف با صدور مجوز احداث اقامتگاه، زائرسرا منجر به ایجاد مشکلات متعددی برای اين صنف شده اند و به عنوان مثال در استان اردبيل و در شهری مانند سرعین، مراکزی مانند مسکن مهر و حتی امامزاده‌ها تبدیل به مراکز اقامتی شده‌اند و اين در حاليست که ضریب اشغال هتل‌ها روز به روز در حال کاهش است.
در همين رابطه مدیر عامل جامعه صنفی تاسیسات اقامتی استان اردبیل مي گويد: "هتل هایی که درجه بندی نشده‌اند ، در دستور کار قرار می‌گیرند و در عرض 3 ماه آینده تمامی هتل‌هایی که درجه آنها تعیین نشده‌اند، باید درجه‌بندی شوند."
جعفر بذری ادامه مي دهد: "افزایش نرخ هتل‌ها بصورت تصمیمات استانی و محلی اتخاذ خواهد شد و هر هتلی نیاز افزایش نرخ داشته باشد می‌تواند به صورت جداگانه اقدام کند و تصمیمات درباره پذیرش گردشگران خارجی با ارز خارجی اتخاذ خواهد شد."
وی تصریح مي کند: "متاسفانه به دلیل برخی مشکلات هیچ رغبتی از طرف سرمایه‌گذاران مشاهده نمی‌شود که باید در این زمینه اقدامات مناسبی انجام داده شود و موانع موجود از سر راه برداشته شود تا بتوانیم از این طریق مشکلات را به حداقل رسانده و شاهد تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی باشیم."
* توريسم بدون هتل معني ندارد
در چند دهه اخیر گردشگری به عنوان گسترده ترین صنعت خدماتی مورد توجه قرارگرفته است و درهمه کشورها گردشگری به عنوان عامل مهم اقتصادی و اجتماعی تبدیل شده است، که در همه محیط‌ها و مکان‌ها می‌تواند جریان داشته باشد و نوعی عدالت اجتماعی را برای ساکنان مناطق مختلف بوجود آورد و باعث رشد مناطق کمتر توسعه یافته می شود در حال حاضر یکی از جاذبه های فعال دراین صنعت شهرها هستند.
اهداف توسعه گردشگری و ارتقا کمی و کیفی فعالیت‌های گردشگری در ارتباط ناگسستنی با این صنعت است. از آنجا که اقتصاد ایران به درآمدهای حاصل از صادرات نفت وابستگی بالایی دارد و نوسانات قیمت جهانی نفت در طول زمان متغیرهای کلان اقتصادی نظیر تولید ملی، سرمایه‌گذاری های ناخالص، اشتغال و درآمدهای ارزی را تحت تاثیر قرار داده است، لذا به منظور تنوع بخشیدن به منابع رشد اقتصادی، درآمدهای ارزی و همچنین ایجاد فرصت‌های مختلف شغلی در کشور و جذب 20 میلیون گردشگر ورودی مطابق چشم انداز افق 1404، توسعه صنعت گردشگری و هتلداری از اهمیت دو چندانی برخوردار می‌باشد و به تبع آن جامعه هتلداران کشور به عنوان نماینده بخش خصوصی جایگاهی مهم و نقشی حیاتی در این صنعت دارد.
* اقامتگاه هاي غير مجازها موي دماغ هتل ها
در حال حاضر فعالیت واحدهای اقامتی غیرمجاز به عنوان یک چالش مهم و مانع برای رشد گردشگری در کشور مطرح است که به همین منظور در سال جاري یک هزار واحد اقامتی غیرمجاز در سطح کشور پلمب شده است.
فعالیت دو هزار واحد رسمی هتل و هتل آپارتمان در سطح کشور می‌تواند جایگزین فعالیت واحدهای غیرمجاز باشد و صنعت هتلداری کشور در صورت عدم توجه به این مسائل روبه افول خواهد رفت که باید نظارت‌های لازم و همه جانبه در این زمینه مبنای کار قرار گیرد.
مدیر عامل جامعه هتلداران استان اردبیل با اعلام اینکه هتل‌ها و مراکز اقامتی از زیرساخت‌های اصلی حوزه گردشگری کشور هستند، مي گويد: "سرمایه‌گذاری‌هایی که در عرصه هتل‌ها ومراکز اقامتی در استانهای شمالی و علی الخصوص استانهای مازندران، گیلان و اردبیل به عنوان مقاصد مهم گردشگری کشور محسوب می‌شوند نقش بسزایی را در توسعه صنعت گردشگری در کشور می توانند داشته باشند."
بذري ادامه مي دهد: "متاسفانه مشکلات عدیده ای با توجه به سیاست هایی که متولیان گردشگری در گذشته با تصویب آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌هایی بدون مشورت با بخش خصوصی داشته‌اند این صنعت را دچار مشکلات زیادی کرده است و سرمایه‌گذاران و فعالان این صنعت علی رغم اینکه سرمایه‌گذاری هنگفتی در زیر ساخت‌های اقامتی داشته‌اند ولی آنطور که باید و شاید نتوانسته‌اند از سرمایه خود بهره‌گیری کنند."
وي با بيان اينکه جا دارد سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با تغییر دیدگاههای خود نسبت به این صنعت بتواند در رفع مشکلات صنعت هتلداری کشور قدم‌هایی بردارد، تاکيد مي کند: "وجود مراکز اقامتی غیر مجاز ، مسافر کاشانه‌ها که سالهاست از مشکلات هتلداران و صنعت هتلداری محسوب می شود از سیاست‌هایی است که در دولت‌های قبلی و در زمان مسئولان وقت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اتفاق افتاده است و این موضوع در استانهای شمالی از جمله استانهای گیلان ، مازندران و اردبیل متاسفانه هتلداران را در حاشیه قرار داده است و به سمتی پیش می‌رود که هتلداران ما توان رقابت با این مراکز غیر مجاز را ندارند."
بهر حال استانهای شمالی از جمله مازندران،گیلان و اردبیل به دلیل نزدیکی به مرکز کشور و به عنوان سه استان اصلي جزو مقاصد مهم سفر در کشور مي آيند که باید با تعریف برنامه های مدون نسبت به استفاده بهینه از ظرفیت‌های گردشگری آنها در راستای توسعه اين صنعت بهره جست و اگر اگر سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری در خصوص دغدغه هتلداران چاره ای نیاندیشد با توجه به نوسانات ارزی که وجود دارد ، صنعت هتلداری با چالش جدی مواجه خواهد شد.
