سرویس ایران جوان آنلاین: آبیاری مزارع و زمینهای کشاورزی با فاضلاب شهری و تصفیه نشده به خاطر ارتباط مستقیمش با سلامت شهروندان از جمله معضلاتی است که سالهاست مورد توجه کارشناسان محیط زیست و کشاورزی و مسئولان قرار دارد. در همین رابطه و با وجود نیاز بالای کشاورزان و بهرهبرداران سمنان به منابع آبی که با هزینه بالا به مزارع منتقل میشود، به دلیل سنتی بودن بیش از نیمی از کانالهای آب کشاورزی این استان، حجم بالایی از منابع درست در بیخ گوش مزارع و باغات، تبخیر میشود یا پیش از رسیدن بهمزرعه در خاک تشنه کانالهای قدیمی فرو میرود. به همین دلیل حالا بخشی از سبزیجات این مناطق با فاضلاب آبیاری میشوند.
مشکل آبیاری زمینها با فاضلاب شهری تنها مربوط به تهران نیست و بسیاری از شهرهای بزرگ و کوچک را در برمیگیرد، این مشکل بارها و بارها توسط مسئولان و نمایندگان مختلف گوشزد شده است. از بسیاری از شهرستانها خبر میرسد که آنها هم به نوعی استفاده از فاضلابها را در دستور کار خود قرار دادهاند و چه جایی بهتر از مزارع سبزیجات.
در این میان استان سمنان جزو مناطقی است که به خاطر نیاز بالای کشاورزان و بهره بردارانش به منابع آبی که با هزینه بالا به مزارع منتقل میشوند، از فاضلاب برای آبیاری سبزیجات استفاده میکند.
در همین رابطه رئیس جهادکشاورزی استان سمنان از سنتی بودن بیش از ۶۰ درصد کانال آب مزارع در بخش کشاورزی این استان خبر داده و میگوید: «اتلاف آب در روش سنتی بسیار بالاست.»
سیدحسن میرعماد، با اشاره به هدر رفت بالای آب در کانالهای سنتی ادامه میدهد: «در کانالهای سنتی علاوه بر خارج شدن منابع آبی در دسترس از طریق نفوذ بخش زیادی از آب در خاک، طولانی بودن مسیر، روباز بودن کانالها و همچنین دمای بالای هوا نیز سبب میشود بخش زیاد دیگری از این منابع آبی از طریق فرآیند تبخیر از دسترس کشاورزان خارج شود.»
کابوس فاضلاب در روح شهرها
درست مثل یک کابوس، ماجرای آبیاری سبزیجات با آبهای آلوده، هر از گاهی خواب راحت مردم یک شهر را تا مدتی برهم میزند و بعد از ورود مسئولان آن شهر به ماجرا، بساطش را تا مدتی! جمع میکند و در شهری دیگر جولان میدهد. کابوسی که خیلی وقتها رنگ واقعیت هم میگیرد و با انواع و اقسام بیماریهای خطرناک، به سفرههای غذایی مردم راه پیدا میکند و خبرهایش یکییکی در رسانهها درج میشود.
در همین رابطه رئیس جهادکشاورزی استان سمنان با اشاره به قرار گرفتن استان در یک منطقه نیمه خشک میگوید: «با توجه به حجم پایین بارندگی سالانه، تبخیر بالا، خشکسالیهای پیدرپی و تغییرات اقلیمی در استان باید نگرش ویژهای به حوزه منابع آبی در استان و به ویژه در بخش کشاورزی استان داشته باشیم.»
این مسئول به اجرای طرحهای کوچک تأمین آب بهعنوان یکی از مهمترین برنامههای جهادکشاورزی استان نام برده و تأکید میکند: «ایجاد استخرهای کوچک برای تأمین و ذخیرهسازی آب با هدف اجرای طرحهای تجهیز مزارع و باغات به سیستمهای نوین آبیاری و از جمله آبیاری تحتفشار از برنامههای اولویتدار سازمان است.»
وی تجهیز مزارع به سیستمهای تحتفشار در برخی مناطق را منوط به ایجاد این استخرها دانسته و میگوید: «طی یک سال اخیر تنها در این بخش که نقش بسیار مهمی در مدیریت مصرف آب دارد، بالغ بر ۳ میلیارد تومان اعتبار در استان هزینه شده است.»
البته در مورد فاضلابهای شهری خوب است بدانیم که شامل مخلوطی از آلودگیهای بیولوژیکی و شیمیایی و مقادیر زیادی فلزات سنگین و سمی هستند که فلزات سنگین با توجه به ثبات شیمیایی، تجزیهپذیری ضعیف و داشتن قدرت تجمع زیستی در بدن موجودات زنده به سرعت تبدیل به آلایندههای سمی میشوند.
این فلزات توسط گیاهان و پس از مصرف آنها توسط ما جذب شده و با تجمع یافتن به غلظتهای سمی میرسند. بیشترین و خطرناکترین آثار مسمومیت به وسیله فلزات سنگین، در مراحل رشد و نمو انسان رخ میدهد. رشد سریع سیستمهای بدن در جنین و نوزاد انسان و کودکان خردسال، در این اثرپذیری بسیار اهمیت دارد. وجود فلزات سنگین در آب آشامیدنی نوزادان شیرخوار و خردسالان میتواند باعث کندذهنی و اختلال در یادگیری، اختلال در حافظه، آسیب دیدن سیستم عصبی و اختلالات حرکتی نظیر تشنج یا بیشفعالی آنها شود.