حوريه ملکي
پس از آنکه قرارداد 18 ماهه بهره برداری از کارخانه کود کمپوست به درازا کشید، این کارخانه سرانجام پس از هفت سال در اوايل سال 1391 مورد بهره برداری قرار گرفت تا بخشی از 300 تن زباله تولیدی مردم یزد در طول روز را به چرخه طبیعت بازگرداند. در آن زمان رييس شورای شهر یزد در مراسم بهره برداری از کارخانه کمپوست یزد با اشاره به اینکه قرارداد و احداث کارخانه کمپوست در سال 84 منعقد شده و مدت زمان آن نیز 18 ماه بوده است، از طولانی شدن زمان بهره برداری انتقاد کرد. حجت الاسلام حمیدرضا مطهریان با تاکید بر اینکه هیچ دلیلی این همه تاخیر را توجیه نمی کند در عین حال افزود: پایلوت بودن اجرای کمپوست در یزد از دلایل عمده طولانی شدن بهره برداری از این پروژه است.
هر چند مسئولان فکر مي کردند که ديگر به روزهاي پاياني انتظارشان نزديک شده اند و کارخانه مي تواند جوابگوي رفع مشکلاتشان باشد اما این شهر پایلوت، اکنون ۱۳ سال است که در انتظار تولید کمپوست باقی‌مانده و بعد از این همه سال، هنوز هم این کارخانه در بلاتکلیفی است و اصلا دیگر حتی یادی هم از آن نمی‌شود زیرا اولویت‌های شهر جهانی یزد تغییر کرده و مسئولان درگير کارهاي خودشان شده اند که دیگر وقتی برای کمپوست باقی نمی‌ماند.
***
قرارداد احداث کارخانه کمپوست یزد در سال ۸۴ منعقد شد و قرار بود پیمانکار، این طرح حداکثر ظرف مدت ۱۸ ماه به پایان برساند تا یزد شهر پایلوت اجرای طرح تولید کمپوست شود اما این طرح مدت‌ها به درازا کشید.
پس از کش‌وقوس‌های بسیار، کارخانه کمپوست سرانجام در سال ۱۳۹۱ به بهره‌برداری رسید و خبر بهره‌برداری از آن به شکل گسترده‌ای در رسانه‌های استان بازتاب یافت اما عملا چرخ این کارخانه نچرخید و شاید حتی زباله‌های یک هفته شهر هم در این کارخانه به کمپوست تبدیل نشد.کارخانه کمپوست سرانجام در سال ۱۳۹۱ به بهره‌برداری رسید و خبر بهره‌برداری از آن به شکل گسترده‌ای در رسانه‌های استان بازتاب یافت اما عملا چرخ این کارخانه نچرخید و شاید حتی زباله‌های یک هفته شهر هم در این کارخانه به کمپوست تبدیل نشد
این کارخانه با هزینه ۴۸ میلیارد ریال به بهره‌برداری رسید که ۳۰ میلیارد و ۵۲۱ میلیون تومان توسط پیمانکار و بقیه توسط شهرداری تامین شد.
کارخانه اي که می‌توانست روزانه ۲۵۰ تن زباله را به کود کمپوست تبدیل کند اما به دلیل سوء مدیریت‌ها، بهره‌برداری از این کارخانه بی‌سرانجام ماند.
* وعده هاي پوشالي و بي عمل
یزد که قرار بود پایلوت اجرای کمپوست باشد، اکنون در زمره معدود شهرهایی است که تفکیک زباله در آن هنوز معنای چندانی پیدا نکرده زیرا عملا تفکیک زباله سرانجامی ندارد و زباله‌های تفکیک شده در نهایت دفن می‌شوند.
روزانه در یزد ۳۴۰ تن زباله تولید می‌شود و ۶۰ تا ۷۰ درصد این زباله‌ها نیز تر است و می‌تواند طی فرآیندی به کود مغذی کمپوست تبدیل شود اما این ثروت اکنون دفن می‌شود.
یزد هم در زمره نخستین استان‌هایی بود که طرح ایجاد کارخانه کمپوست در آن کلید خورد تا جایی که برخی اعضای شورای شهر سوم، یزد را پایلوت طرح تبدیل زباله به کمپوست در کشور معرفی کردند.
حالا يزد مانده و کارخانه اي که نه مي دانند کار مي کند، نه کار نمي کند. هر روز هم هر کس هر مطلبي که مي خواهد در مورد آن مي گويد.
بعضي وقتها حس مي کنيم کارخانه با تمام توان در حال پيش بردن امورات است و مي تواند نه تنها پاسخگوي نيازهاي يزد باشد بلکه استانهاي اطراف را هم تحت پوشش قرار دهد.
دقيقا 2 سال پيش بود که مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری یزد با بیان اینکه سرانه تولید زباله به اعضای هر شهروند یزدی روزانه 580 گرم است گفت: روزانه 320 تن زباله خانگی در یزد تولید می شود که بر اساس فرمول و آنالیز انجام شده 70 درصد پسماند تر و 30 درصد پسماند خانگی خشک است.
مهندس حمیدرضا رحیم دل ادامه داد: به دلیل اهمیت تفکیک از مبدا، برنامه های آموزشی و فرهنگ سازی در این راستا از طریق برنامه رادیویی صدای شهر اقدام شده است، همچنین 150 میلیون بابت آموزش شهروندان از طرف شهرداری به جهاد دانشگاهی پرداخت شده است و 150 ست تفکیک از مبدا با هزینه حدود 120میلیون تومان در شهر نصب شده تا ذهن شهروندان با این امر مهم درگیر شود و یک آشنایی ذهنی پیدا کنند تا در منازل نسبت به تفکیک زباله اهتمام ورزند.
وی افزود: تعداد 7هزار و 300 کارتن پلاست برای استفاده ادارات، مراکز فرهنگی، آموزشی تجاری و مدارس با صرف مبلغ 50 میلیون تومان تهیه شده است.
مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری یزد تاکيد کرد: در سال‌های گذشته(سال 93) روزانه حدود 6 تن پسماند خشک از مبدا جمع‌آوری می‌شد که در سال 95 این میزان روزانه به 6 تا 10 تن رسیده است.
رحیم دل عنوان کرد: کارخانه کمپوست 8 سال پیش در شهرداری تاسیس شد، پیش بینی شده بود این کارخانه روزانه 250 تن زباله خانگی را تحویل بگیرد و بعد از پردازش و پالایش با باقی مانده آن کود کمپوست تولید کنند ولی متاسفانه با عدم شناخت علمی و اجرایی پیمانکار و خرابی دستگاه های خریداری شده ، کارخانه برای مدتی تعطیل ماند و از سال 94 شهرداری با پیمانکار جدید قرار داد بست.
* دم خروس و قسم حضرت عباس
حالا نميدانيم قسم حضرت عباس را قبول کنيم يا دم خروس را. سال ۸۴ بود که استارت احداث کارخانه کمپوست در یزد زده شد تا بخشی از ۳۴۰ تن زباله‌ای که در شهر تولید می‌شود به کودی مغذی تبدیل شود اما از آن سال تا کنون این کارخانه در بلاتکلیفی است.
از حدود دو دهه پیش، بحث تولید کودی به‌نام کمپوست از زباله‌های تر مطرح شد تا با این روش هم هزاران هکتار از اراضی کشور که به دفن زباله اختصاص یافته بودند، نجات پیدا کنند و هم ایرانی‌ها نیز مانند اروپایی‌ها حتی از زباله‌های خود ثروت بیافرینند.
آن زمان کمپوست در واقع طرحی برای نجات زمین از زباله و شیرابه‌هایی بود که در مناطقی از کشور حتی به سفره‌های آب زیرزمینی نفوذ کرده بود به همین دلیل حداقل در رسانه‌ها سر و صدای زیادی به‌پا کرد و بیشتر شهرداری‌ها تلاش‌های خود را برای راه‌اندازی کارخانه کمپوست آغاز کردند.
عضو شورای اسلامی شهر یزد مي گويد: هنوز نتوانسته‌ایم کار اثربخشی برای کارخانه کمپوست انجام دهیم اما اکنون مراحل اداری و قانونی برای خلع ید مدیریت قبلی این کارخانه در حال انجام است.
الهه جورابی ادامه ميدهد: امیدواریم بتوانیم با به‌کارگیری مدیر جدید و کارآمد، این کارخانه را هرچه سریع‌تر در یزد راه‌اندازی و زباله‌های شهر را به کمپوست تبدیل کنیم تا شاهد زیان‌های زیست‌محیطی این حجم از زباله‌ها نیز نباشیم.
اين مسئول مي گويد: متاسفانه کارخانه کمپوست دیده نشده و هرگز در برنامه‌های شهرداری و شورای شهر کسی آن را در اولویت نگذاشته است و هرگاه سرمایه‌داری برای سرمایه‌گذاری معرفی شده، همواره به زعم مسئولان طرح‌های مهم‌تری برای معرفی وجود داشته است.
وی با بیان اینکه اکنون در کارخانه کمپوست فقط کار تفکیک انجام می‌شود و زباله‌های تر دفن می‌شود، تاکيد مي کند: هیچ اقدامی در راستای تبدیل زباله‌ها به کمپوست در این کارخانه انجام نمی‌شود.
عضو شورای اسلامی شهر یزد یکی از مشکلات کارخانه کمپوست بعد از مباحث مدیریتی را بحث آب این کارخانه دانست و تصريح کرد: چاه موجود با فاصله ۱۰ کیلومتری از این کارخانه قرار دارد که امیدواریم بتوانیم مجوز انتقال چاه به نقطه‌ای نزدیک‌تر را دریافت کنیم.بحث کارخانه کمپوست باید به یک مطالبه مردمی از سوی مردم و تشکل‌های مردم نهاد تبدیل شود تا دست‌اندرکاران امر اهتمام بیشتری نسبت به تعیین تکلیف آن داشته باشند
حالا مسئولان استاني معتقدند بحث کارخانه کمپوست باید به یک مطالبه مردمی از سوی مردم و تشکل‌های مردم نهاد تبدیل شود تا دست‌اندرکاران امر اهتمام بیشتری نسبت به تعیین تکلیف آن داشته باشند.
