رئیس‌جمهور امروز ساعت ۸ صبح در حالی برای پاسخ به سؤالات نمایندگان در صحن علنی خانه ملت حضور پیدا می‌کند که انتظار اصلی مردم و نمایندگان حل مشکلات کشور از برگزاری این جلسه است.
امروز حسن روحانی رئیس مجلس شورای اسلامی برای پاسخ به سؤال نمایندگان مجلس شورای اسلامی به خانه ملت می‌رود. شاید تا همین چند ماه پیش تصور اینکه تلاش نمایندگان برای سؤال از رئیس‌جمهور به ثمر بنشیند، کمی دور از ذهن بود.
همان گونه که استیضاح‌های مداوم در مجلس در مورد وزرا بی‌حاصل باقی می‌ماند و هیچ کس نمی‌دانست که آیا استیضاح‌های فوق نتیجه‌ای به همراه دارد یا نه، با این حال وخامت اوضاع اقتصادی و مشکلاتی همچون جهش قیمت ارز و دلار موضع دولت را در مجلس به شدت تضعیف کرده است.
نمونه روشن آن به ثمر رسیدن دو استیضاح در جلسه علنی مجلس بوده که به رغم انتظار همه هر دو هم به نتیجه رسیده است. علی ربیعی وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی که از دو استیضاح جان سالم به در برده بود، به رغم تمام تلاش‌ها برای ابقا از سوی نمایندگان مجلس برطرف شد، البته در این میان اتهامات زشتی در صحن علنی مجلس رد و بدل شد که واکنش‌هایی را در سطح اجتماع در پی داشت.
مسعود کرباسیان وزیر اقتصاد و دارایی هم قربانی بعدی وضعیت اقتصادی فعلی بود. اگرچه بسیاری اعتقاد داشتند که بخش مهمی از معضلات فعلی اقتصاد کشور به دلیل برخی جهت دهی‌ها و خط‌دهی‌هایی است که از بیرون از مجموعه این وزارتخانه انجام می‌شود و تمام فراکسیون‌ها نیز برای ابقای کرباسیان به توافق رسیده بودند، اما سخنان الیاس حضرتی نماینده تهران عملاً همه چیز را به ضرر کرباسیان بازگرداند.
با شمارش آرا روشن شد که کرباسیان از وزارت رفتنی است و دولت باید به فکر جایگزینی برای وی باشد. حالا و پس از دو استیضاح اقتصادی رئیس‌جمهور باید برای پاسخ به سؤالات نمایندگان در مجلس حضور پیدا کند؛ سؤالاتی که اغلب آن‌ها اقتصادی است و پیش از این نیز برخی نمایندگان خواستار پاسخگویی رئیس جمهور در خصوص مشکلاتی همچون مشکلات سپرده‌گذاران بانکی شده بودند.
نگاهی به جوانب قانونی
سؤال از رئیس‌جمهور
نگاهی به قوانین مرتبط با سؤال از رئیس‌جمهور نشان می‌دهد، طبق ماده ۲۱۲ آیین‌نامه داخلی پارلمان، بر اساس اصل ۸۸ قانون اساسی، در صورتی که حداقل یک چهارم کل نمایندگان بخواهند درباره یک یا چند وظیفه رئیس‌جمهور سؤال کنند، باید سؤال یا سؤالات خود را به طور صریح و روشن و مختصر همگی امضا و به رئیس مجلس تسلیم نمایند. رئیس مجلس نیز موضوع را در اسرع وقت به کمیسیون‌های تخصصی مربوط، ارجاع می‌نماید.
هر کمیسیون موظف است حداکثر ظرف یک هفته با حضور نماینده معرفی شده رئیس‌جمهور به آن کمیسیون و نماینده منتخب سؤال‌کنندگان تشکیل جلسه دهد. در این جلسه نماینده رئیس‌جمهور پاسخ مقتضی را از طرف رئیس‌جمهور ارائه خواهد نمود تا به نمایندگان سؤال‌کننده گزارش شود.
پس از یک هفته از طرح سؤال در کمیسیون یا کمیسیون‌ها چنانچه هنوز حداقل یک چهارم کل نمایندگان مجلس از سؤال خود منصرف نشده باشند رئیس مجلس موظف است در اولین جلسه سؤال یا سؤالات آنان را قرائت و فوراً برای رئیس‌جمهور ارسال کند. این سؤال یا سؤالات ظرف ۴۸ ساعت تکثیر و در دسترس نمایندگان قرار می‌گیرد.
مدت طرح سؤال یا سؤالات از طرف نمایندگان منتخب سؤال‌کنندگان حداکثر ۳۰ دقیقه و مدت پاسخ رئیس‌جمهور حداکثر یک ساعت است که طرفین می‌توانند وقت خود را به دو بخش تقسیم نمایند. در این صورت همه سؤالات و پاسخ‌ها در بخش اول وقت هر یک از دوطرف بیان می‌شود و در بخش دوم ابهامات سؤال‌کنندگان و پاسخ‌های رئیس‌جمهور مطرح می‌گردد. در تبصره این ماده آمده است: پس از این مرحله، درباره پاسخ رئیس‌جمهور به هر یک از سؤالات از نظر قانع‌کننده بودن به صورت جداگانه رأی‌گیری می‌شود. چنانچه اکثریت نمایندگان حاضر در جلسه از پاسخ رئیس‌جمهور به سؤالی قانع نشده باشند و موضوع مورد سؤال، نقض قانون یا استنکاف از قانون محسوب شود، آن سؤال به قوه قضائیه ارسال می‌شود.
سؤالات نمایندگان چه می‌گوید
نگاهی به سؤال نمایندگان از رئیس‌جمهور نشان می‌دهد که هیچ جایی برای سیاسی کاری وجود ندارد. در متن سؤالات نمایندگان آمده است: جناب آقای رئیس‌جمهور، جنابعالی خوب می‌دانید که یکی از مهم‌ترین عوامل رکود و فلج اقتصادی و موانع تولید (مقوله منحوس) قاچاق می‌باشد که به دلیل عدم بازپرداخت هرگونه عوارض، بیمه، مالیات، عوارض گمرکی و... قدرت رقابت را از تولیدگران داخلی سلب و علاوه بر همه زیان‌ها، خسارات و آسیب‌های جدی به اقتصاد کشور وارد کرده و باعث از بین رفتن بنگاه‌های فراوان تولیدی، ورشکستگی و فروپاشی بسیاری از خانواده‌های ایرانی گردیده است. چرا در طول دو دوره دولت شما عزم و اراده و اقدام جدی و شایسته‌ای با این پدیده خانمان‌سوز انجام نگرفته است؟ جنابعالی وعده قاطع دادید که روز اول اجرای برجام همه تحریم‌ها یکجا و به یکباره برداشته می‌شود، بیش از دو سال از وعده‌ها می‌گذرد، ایران به اقرار اعضای ۱+۵ و نیز مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به همه تعهدات خود عمل کرده است. مردم ما همه هزینه‌های سنگین پذیرش برجام را پرداخته‌اند، اما استمرار بخش عمده‌ای از تحریم‌های بانکی همچنان فشار تحریم‌ها را بر دوش مردم ما تحمیل کرده است. چرا خلاف برجام و وعده‌های قاطعانه، همچنان این تحریم‌ها استمرار دارد؟
در بخش دیگری از سؤالات به مشکلات معیشتی مردم اشاره شده و آمده است: جناب آقای رئیس‌جمهور یکی از مهم‌ترین علل مشکلات معیشتی مردم عزیز به ویژه قشر جوان، تحصیلکرده، بیکاری مفرط و گسترده می‌باشد. چرا در دولت جنابعالی اقدام بایسته و مؤثری در ایجاد اشتغال و کاهش بیکاری صورت نگرفته است؟ جنابعالی نه‌تن‌ها بار‌ها وعده ایجاد رونق اقتصادی و چرخیدن چرخ صنعت را داده‌اید، بلکه بار‌ها اعلام کرده‌اید از رکود عبور کرده‌ایم، اما مردم ما در عالم واقع خلاف آن را شاهد هستند. جناب آقای رئیس‌جمهور علت این رکود بی‌سابقه اقتصادی چیست و چرا برخلاف وعده‌های مکرر و اعلام‌های متعدد، اتفاق مثبت و مؤثری را شاهد نیستیم.
سؤال آخر نیز مربوط به ارز است و در آن آمده است: جناب آقای رئیس‌جمهور رشد جهشی و افزایش شتابان و بی‌سابقه قیمت ارز‌های خارجی در دولت جنابعالی علاوه بر اینکه باعث کاهش شدید قیمت پول ملی گردیده است بلکه باعث تورم غیرقابل تحمل، به هم خوردن بسیاری از قراردادها، تعطیلی و ورشکستگی بسیاری از صنایع، عدم امکان بسیاری از خرید‌های خارجی در زمینه ماشین‌آلات و تجهیزات و تکمیل طرح‌های اقتصادی و صنعتی و تبعات نامطلوب گسترده دیگر خواهد شد، علت چنین پدیده مشکوک و مخربی چیست؟
کلام رهبری، مصداق عمل ۲ قوه
بسیاری از نمایندگان هم به این نکته اشاره کرده‌اند که خروجی جلسه فوق باید دوری از حاشیه‌های سیاسی و توجه به مشکلات اقتصادی کشور باشد، به عنوان مثال علی مطهری که سابقه سؤال از رئیس‌جمهور دولت دهم در مجلس نهم را دارد، در همین باره طی یادداشتی می‌گوید: در مجلس دهم نیز طرح سؤال از رئیس‌جمهور روحانی درباره وضعیت مؤسسات مالی و اعتباری که مشکلات زیادی برای مردم ایجاد کرد و هنوز اندکی ادامه دارد توسط اینجانب آغاز شد ولی من این بار پرچمدار نبودم، بیشتر به خاطر عضویت در هیئت رئیسه. آقای علی وقف‌چی نماینده محترم زنجان و طارم این طرح را دنبال کردند، اما تعداد امضا‌ها از حد نصاب افتاد.
دوباره امضا جمع کردند و باز همین طور شد تا اینکه آقای ذوالنور نماینده محترم قم سؤال اخیر را که شامل پنج مورد می‌شود، به جریان انداختند و این بار نمایندگان ایستادگی کردند و امضا‌های خود را پس نگرفتند و اکنون قرار است رئیس‌جمهور در جلسه امروز به سؤالات پاسخ بدهند. امیدوارم مایه برکت و منشأ خیر و رفع مشکلات برای کشور باشد.
شاید در این میان سخن مقام معظم رهبری فصل‌الخطاب باشد که خطاب به مجلس و دولت پس از جلسه ۱۵ بهمن ماه سال ۹۱ فرمودند: توقع بنده از مسئولان این است که حالا که رفتار دشمن شدت پیدا کرده است، شما هم رفاقت‌هاتان را با‌هم شدت بدهید و بیشتر با هم باشید. تقوا، تقوا، تقوا، صبر، میدان ندادن به احساسات سرکش، ملاحظه مصالح کشور، متمرکز کردن همه توان و نیرو برای حل مشکلات مردم و مشکلات کشور، این توقع ماست. امیدواریم ان‌شاءالله این نصیحتِ خیرخواهانه و مشفقانه مورد توجه مسئولان محترم، به خصوص مسئولان بالا قرار بگیرد و به این مسئله پایبند باشند.
