اما به گفته برخی از کارشناسان جدیت و دغدغه لازم برای حفظ و حراست از بناها، اماکن و به ویژه تپههای تاریخی در این استان وجود ندارد. گواه این ادعا هم همین بس است که از حدود ۷ هزار اثر تاریخی شناسایی شده تنها ۷۲۰ مورد در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است، بنابراین بیتوجهی در حفظ و حراست از آثار موجود، این سرمایههای فرهنگی را با چالش جدی مواجه کرده است.
درحال حاضر از ۷ هزار اثر تاریخی موجود در چهارمحال و بختیاری تنها ۷۲۰ مورد به ثبت ملی رسیده است. همین موضوع در کنار اهمالکاری متولیان در راستای حفاظت از این آثار منجر به در معرض خطر قرار گرفتن تاریخ چهارمحال و بختیاری شده است. در این راستا یک کارشناس حوزه میراث فرهنگی با اشاره به عواملی که آثار تاریخی استان را در معرض تهدید قرار داده است، میگوید: «عوامل انسانی بیشترین میزان آسیب را به آثار تاریخی استان وارد کرده است که بیشتر منافع شخصی در آن نهفته است.» اردشیر آخوندی ادامه میدهد: «تسطیح و تخریب یک تپه، محوطه یا بنا به منظور استفاده از زمین آن و الحاق به زمین کشاورزی یا در برخی موارد فروش زمین از مهمترین مواردی است که بیشترین تعداد و سطح تخریب آثار را در استان به خود اختصاص داده است.» وی برخورد ارگانها و دستگاههای اداری را از دیگر عوامل تخریب آثار و بناهای تاریخی عنوان میکند و میافزاید: «عامل اصلی و زیربنایی تخریبهایی که از این نوع شکل میگیرد جهل به ارزشهای میراث فرهنگی و به نوعی دهنکجی و لجاجت به قانون است. به طور مثال شهرداری حمام تاریخی باباحیدر از بناهای تاریخی این شهر است که بدون دلیل و به طور ناگهانی تخریب کرده است.»
جهل به قانون از عوامل تهدید میراث فرهنگی
بنابراین همین ناآگاهی بخشهای مختلف از قانون حال میراث فرهنگی استان را ناخوش کرده است. کارشناس میراث فرهنگی با تأیید مطالب فوق میگوید: «توجیه نبودن مردم و مسئولان نسبت به قانون حمایت از آثار تاریخی موجب میشود در پروژههای عمرانی و در مسیر اجرا بیشتر تپهها و محوطههای تاریخی تخریب شوند که نمونه آن را در اجرای طرحهای گازرسانی، آبرسانی و فاضلاب میتوان مشاهده کرد.» آخوندی، قاچاقچیان اشیای عتیقه را از دیگر عوامل مخرب در این حوزه میداند و میافزاید: «این افراد با دستگاههای فلزیاب، شب و روز در پی به دست آوردن عتیقه به جان تپهها، محوطهها و اماکن تاریخی افتاده و به شدت آثار را تخریب و غارت میکنند.» وی با بیان اینکه اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان امکانات و تجهیزات لازم را برای حفظ و حراست از آثار تاریخی استان در اختیار دارد، ادامه میدهد: «اکنون ۳۵ نیرو در یگان حفاظت از آثار تاریخی در استان حراست میکنند که باید جلوی هرگونه تخریب را بگیرند، تخریبکنندگان را شناسایی و امور حقوقی در محاکم قضایی اقامه دعوی را تا حصول نتیجه، پیگیری و از روشهای مختلف فرهنگسازی کنند.»
کوتاهی اداره کل میراث فرهنگی در انجام رسالت
میراث فرهنگی استان در سالهای اخیر حال و روز خوشی ندارد و این وضعیت نیز ناشی از بیتوجهی مسئولان در حفظ و حراست از آثار تاریخی است. یک منبع آگاه با بیان مطالب فوق میافزاید: «ناتوانی و کوتاهی اداره کل میراث فرهنگی در انجام رسالت خود که همان حفظ و حراست از آثار و بناهای تاریخی است، تأثیر عوامل مخرب را تشدید کرده است.» به دنبال همین ماجرا در حال حاضر تپهها، محوطهها و اماکن تاریخی استان جولانگاه قاچاقچیان و حفاران غیرمجاز شده است، به طوری که کمتر اثر تاریخی ثبت شده یا غیرثبتی وجود دارد که از گزند این قاچاقچیان در امان مانده باشد.
حفاری و غارت اماکن تاریخی استان بسیار گسترده است و از بناهای تاریخی اطراف شهرکرد تا روستاهای دور دست را شامل میشود. البته این مشکلات به همین جا ختم نمیشود و یک منبع آگاه دیگر میگوید: «به تازگی در یکی از شهرستانهای استان با همدستی یکی از مسئولان محلی به آثار تاریخی این شهرستان دستبرد زده شد و در حالی که انتظار میرفت مسئولان میراث فرهنگی ورود کنند، اما تاکنون اقدام آنها منتشر نشده است.»
میراث فرهنگی کمبود نیروی انسانی و متخصص دارد
در حال حاضر اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری از حضور کارشناسان متخصص نیز بیبهره است. معضلی که حفاظت و حراست از آثار تاریخی را با چالش مواجه کرده است. این نیز در حالی است که مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری با رد ادعای برخی کارشناسان مبنی بر کمکاری این نهاد در حفظ و نگهداری از بناها و تپههای تاریخی استان میگوید: «این سازمان در حد بضاعت و امکانات و تجهیزاتی که در اختیار دارد، تمام تلاش خود را در حفظ آثار تاریخی به کار گرفته است.»
بهمن عسگری سوادجانی ادامه میدهد: «هر چند این سازمان با کمبود نیروی انسانی و کمبود نیروهای متخصص مواجه است و همین امر ممکن است کاستیهایی ایجاد کرده باشد، اما این امر دلیل بر کمکاری نیروهای فعال این حوزه نیست.» وی با بیان اینکه ماهانه چندین مورد کشف و دستگیری قاچاقچیان اشیای تاریخی در استان انجام میگیرد، میافزاید: «این امر حاکی از پیگیریهای شبانهروزی نیروهای یگان حفاظت است.» بنابراین با این اوصاف این ادعا که تاریخ باستانی چهارمحال و بختیاری در معرض فرسایش است، دور از تصور نیست.