چند روز پيش بود كه طي موجي از خبرها در رسانه‌هاي مختلف اعلام شد مصرف قارچ‌هاي سمي در استان‌هاي غربي ضمن گرفتن جان 10 تن موجب مسموميت 849 تن از ساكنان مردم مناطقي از كردستان، لرستان، قزوين، كرمانشاه و آذربايجان شده است. اين موضوع سبب شد تا دبير انجمن سم‌شناسي و مسموميت‌هاي ايران اعلام كنند: «در جهان بيش از 5 هزار گونه قارچ وجود دارد كه حدود ۱۰۰ گونه از آن براي انسان سمي است، لذا افراد قبل از هرگونه استفاده از اين گياهان خوراكي سلامت آنها را بررسي كنند.»
از آنجا كه در حال حاضر استفاده از گياهان و ميوه‌هاي ارگانيك در بيشتر مناطق جهان مورد تأييد تمامي كارشناسان پزشكي و گياه‌شناسان قرار گرفته است لذا اين مهم سبب شده تا در ايران نيز بسياري از اين نوع مواد غذايي مورد استفاده افراد مختلف قرار بگيرد. در اين ميان قارچ نيز ازجمله مواد غذايي گياهي است كه مي‌توان طبيعي آن را در مناطق مختلف خصوصاً استان‌هاي غربي و كوهستاني يافت به شرط آنكه سلامت آنها توسط افراد خبره يا كارشناسان كشاورزي تأييد شود. در اين ميان استان‌هاي كردستان، لرستان، قزوين، كرمانشاه و آذربايجان شرقي و غربي ازجمله مناطقي به شمار مي‌روند كه در فصل بهار و آغاز بارش‌ها مي‌توان در مناطق كوهستاني آن به وفور قارچ‌هاي طبيعي خوراكي را پيدا كرد.
مرگ 10تن و مسمويت 849 نفر
اوايل هفته جاري بود كه خبرهاي ارسالي بر روي خبرگزاري‌ها حاكي از آن بود كه بر اثر مصرف قارچ‌هاي سمي در استان‌هاي غربي 9 تن جان باخته و720 تن به‌شدت مسموم شده‌اند كه حال تعدادي از آنها وخيم اعلام شده است. سخنگوي اورژانس‌كشور در تأييد اين موضوع مي‌گويد: «درحال حاضر تعداد مسمومان مصرف قارچ‌هاي سمي در مناطق غربي كشور به 849 نفر افزايش يافته است، كه از اين تعداد10نفر جان خود را از دست داده‌اند.»
مجتبي‌خالدي با اشاره به استان‌هايي كه اين اتفاق مرگبار افتاده است، مي‌افزايد: «افراد مسموم بيشتر در استان‌هاي كردستان، لرستان، قزوين، كرمانشاه و آذربايجان هستند و حال 50 نفر از بيماران وخيم گزارش شده است.» وي ادامه مي‌دهد: «به دليل وخيم بودن وضعيت جسمي، تعدادي از مسمومان‌در ليست انتظار پيوند كبد قرار گرفته‌اند.»
تنها 100 گونه خواكي هستند
هر ساله با آغاز فصل بهار و شدت گرفتن بارندگي‌ها در مناطق مختلف شاهد رويش انواع قارچ در مناطق مختلف كشور مي‌شويم. امسال نيز با شدت گرفتن بارش‌ها در بهار و رويش انواع قارچ ميزان برداشت‌ها به مقدار قابل توجهي افزايش يافت. اين در حالي بود كه تشخيص سخت نوع خوراكي قارچ‌هاي برداشت شده حوادث تلخي را رقم زد.
دبير انجمن سم‌شناسي و مسموميت‌هاي ايران در اين خصوص مي‌گويد: «در دنيا بيش از 5 هزار گونه قارچ وجود دارد كه حدود ۱۰۰ گونه از آن براي انسان سمي است.» دكتر كامبيز سلطاني‌نژاد مي‌افزايد: «از آنجا كه قارچ‌هاي سمي از لحاظ ظاهري شباهت زيادي به قارچ‌هاي خوراكي دارند، لذا تشخيص آنها توسط افراد عادي ميسر نيست و بايد كارشناسان در اين خصوص نظر بدهند.»
وي با بيان اينكه روش تشخيص قارچ سمي و گونه‌هاي خوراكي آن به طرق كاملاً علمي و تخصصي توسط متخصصان ميسر است، بيان مي‌كند: «قارچ‌هاي سمي از لحاظ ظاهري شباهت زيادي به قارچ‌هاي خوراكي دارند و تشخيص آنها، توسط افراد عادي ميسر نيست، به همين دليل امسال با تعداد زيادي از اينگونه مسموميت‌ها در كشورمان مواجه شديم.»
قارچ‌هاي سمي در كمين كبدها
از آنجا كه سم موجود در قارچ‌هاي مشكوك و مرگبار پس از مصرف به سراغ كبد رفته و اقدام به آسيب و تخريب آن مي‌كنند، لذا مصرف آنها خطرناك بوده و در صورت تأخير در خنثي كردن موجب مرگ بيمار مي‌شود. كارشناس سم‌شناسي و مسموميت‌ها در اين رابطه مي‌گويد: «۹۰ درصد مسموميت‌هاي شديد توسط قارچ‌ها، به دليل ماده‌اي سمي به نام «آماتوكسين» است كه عمدتاً روي كبد تأثير مخرب مي‌گذارد.»
سلطاني‌نژاد مي‌افزايد: «علائم مسموميت با قارچ، در دو مرحله بروز پيدا مي‌كند؛ مرحله اول ۶ تا ۱۲ ساعت پس از مصرف قارچ با نشانه‌هايي نظير تهوع و استفراغ، دردهاي شكمي و احساس ضعف بروز پيدا مي‌كند و مرحله دوم ۲۴ ساعت بعد از علائم اوليه، با ضعف، سرگيجه و كاهش سطح هوشياري خود را نشان مي‌دهد كه اين حالات ناشي از درگيري كبدي و كليوي در فرد مسموم است كه ممكن است او را به مرگ برساند.»
