نويسنده: محمدرضا سوري
قرار گرفتن استان سمنان در مسير استانهاي مختلف خصوصا خراسان رضوي وبارگاه ملكوتي امام رضا(ع) موجب شده تا از ديرباز اين مسير يكي از پرترددترين جاده هاي كشور باشد موضوعي كه سبب شده تادر گذشته كاروانسراهاي بسياري دراين منطقه ايجاد شده وبه خدمات رساني به مسافران بپردازد.
سرپرست اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سمنان دراين خصوص به "جوان" مي گويد:«از آنجا كه در گذشته اين مسير توسط چهاپاياني همچون اسب وشتر الاغ تردد مي شد لذا خستگي بين مسير در كنار وجود راه زنها سبب شدتا كاروانسراي بسياري دراين منطقه ساخته شود.» محمد جهانشاهی مي افزايد :« اين مهم سبب شده تا اين استان از لخاظ دارا بودن كاروانسرا رتبه اول كشور را دراين زمينه كسب كند.»
اين كارشناس ميراث فرهنگي با اشاره به اين كاروانسراها ادامه مي دهد:« قلعه‌هاي سارو، کوشمغان،لاسگرد،پاچنار،شاه عباسي سمنان،شاه عباس لاسگرد،شاه سليماني آهوان،از مهمترين اين مكانها دراستان سمنان هستند.»
مشهورترين كاروانسراهاي سمنان
يكي از اين كاروانسراها ،قلعه‌هاي سارونام دارد كه در 10 کيلومتري شمال شرقي سمنان در نقطه اي کوهستاني به نام سارو واقع شده است. دومين كاروانسراي اين استان ،قلعه کوشمغان است كه در سه کيلومتري غرب سمنان سه محله وجود دارد که در حال حاضر به نام هاي کوشمغان، زاواغان و کديور خوانده مي‌شوند و مجموع اين سه محله را نيز محلات ثلاث مي‌نامند.
مكان بعدي نيز ؛قلعه لاسگرداست كه در بين بقعه سيدرضا و شمال کاروانسراي شاه عباسي لاسگرد، واقع شده است و احتمال مي‌رود اين قلعه در زمان اشکانيان بنا شده باشد. كاروانسراي بعدي ،قلعه پاچنارنام داردكه در جنوب غربي ميدان ابوذر و در محله اسفنجان سمنان آثار دو قلعه پر ابهت و قديمي به چشم مي خورد که به قلعه هاي پاچنار معروف هستند. مكان بعدي ،کاروانسراي شاه عباسي سمنان است كه در خيابان استاد مطهري جنب سپاه پاسداران انقلاب اسلامي سمنان واقع شده است
پس از آن نوبت به کاروانسراي شاه عباسي لاسگردمي رسد كه در36 کيلومتري سمنان و در قريه لاسگرد کاروانسراي آجري بسيار بزرگي از بناهاي زمان شاه عباس اول صفوي قرار دارد. وآخرين کاروانسراي شاه سليماني آهوان است كه در روستاي آهوان، در 42 کيلومتري شرق سمنان واقع شده‌است، در سالِ 1097 هجري قمري در زمانِ شاه سليمان صفوي، براي استراحت زايرين امام هشتم که از سمنان و آهوان به مشهد مقدس، مشرف مي‌شدند، ساخته شد.
كاروانسراها مكاني براي استراحت وبازديد
از آنجا كه بسياري از اينكاروانسراها در كنار جاده تهران مشهد ودر محدوده استان سمنان قرار دارند لذا اين مكانها همواره به روي علاقمندان باز بوده است . سرپرست اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سمنان دراين خصوص مي گويد:« اين منطقه با بهره مندي از مكانهاي ديدني يكي از استانهاي غني از لحاظ وكانهاي ديدني است كه مي تواند گردشگران بسياري را به سوي خود جذب كند.» جهانشاهی مي افزايد :«با توجه به تعداد بالاي اين كاروانسراها ، لذا تعدادي از آنها براي ايام نوروز انتخاب شده كه علاقمندان براي ديدن واستفاده از اين مكانها مي تواند به اين مناطق آمده وگردشگريخوبي را سپري كنند.»
وي ادامه مي دهد:«در برخي از اين مكانها غرفه هايي برپاست تا صنايع دستي وسوغات استان براي فروش در معرض ديد آنها قرار بگيرد.» به گفته وي از آنجا كه سفال و سرامیک این استان شهرت بالایی دارد و بیش از 4500 هنرمند در 52 رشته صنایع دستی مشغول فعالیت هستند، لذا در برخي از كاروانسراها ومناطق مختلف شهر حضور پيدا كرده ضمن معرفي آثار خود اقدام به فروش آنها مي كنند.
