نويسنده: میترا شهبازی
بیکاری و فقر در کنار ناتوانی‌های جسمانی به یکی از دردهای اصلی جمعیت
11 میلیونی معلولان کشور تبدیل شده است. معضلی که با سیاست‌گذاری‌های اشتباه
متولیان آمیخته شده است و معاون توانبخشی سازمان بهزیستی با تاکید بر آن، می‌گوید:«
روند جذب نیروی معلول در ادارات دولتی متوقف شده و طی 15 سال اخیر حتی یک معلول هم
جذب ادارات نشده است.» حسین نحوی‌نژاد با اشاره به اینکه ضریب بیکاری برای معلولان
بخصوص در استان‌ها 3 برابر بیشتر است، می‌افزاید:« مصائب بیکاری برای گروه‌های
معلول به مراتب سنگین‌تر از دیگر اقشار اجتماعی است.» حالا نکته قابل توجه هم این
است که اغلب معلولان از تحصیلات عالیه و توانمندی‌های فراوانی برخوردار هستند، اما
در هیچ اداره‌ای برای جذب نیرو به روی آنها باز نیست. معضلی که پیش از اشتغال،
معلولان در سطح شهرهای مختلف در اثر کمبودهای زیرساختی نیز تجربه کرده‌اند. به طور
مثال استان خراسان رضوی و به طور خاص شهر گردشگر پذیر و زیارتی مشهد که سالانه
میزان جمعیت زیادی از گردشگران است، هنوز از معابر، خیابان‌ها و پارک‌های مناسب
برای تردد معلولان برخوردار نیست. حتی ادارات دولتی که روزانه پذیرای تعداد زیادی
از ارباب رجوعان هستند هم مسیری برای تردد معلولانی که از ویلچر استفاده می‌کنند
ندارند. حالا در کنار همه این محرومیت‌ها بیکاری هم دردی است که باید با آن دست و
پنجه نرم کنند.
بیکاری معلولان تمامی ندارد
حالا با این تفاسیر که نه زیرساخت‌های شهری برای تردد و فعالیت
معلولان فراهم هست و نه ادارات نیروی معلول جذب می‌کنند، نکته قابل توجه این است
که هر ساله بر اثر وقوع حوادث متعددی چندین هزار معلول هم به جمعیت معلولان اضافه
می‌شود. برای نمونه در استان اصفهان به گفته معاون پیشگیری اداره کل بهزیستی این
استان، سالانه 2000 معلول به شمار معلولان استان اصفهان اضافه می‌شود. مجتبی ناجی
در این باره می‌افزاید:« درحال حاضر برنامه‌هایی برای پیشگیری از افزایش شمار
معلولان در استان داریم که شامل مشاور ژنتیک، غربالگری شنوایی نوزادان و شیرخواران
و غربالگری بینایی کودکان 3 تا 6 سال در مهدهای کودک است.» حالا با این شرایط است
که هنوز پای زیرساخت‌ها میلنگد و فرصتی برای اشتغال معلولان وجود ندارد. چندی پیش
متولیان تصمیم به این گرفتند که لایحه‌ای در قالب حمایت از معلولان را در مجلس
شورای اسلامی به تصویب برسانند. بر اساس این طرح قرار است سهم اشتغال معلولان از 3
درصد به 5 درصد (جذب در دستگاه های اداری و دولتی) افزایش یابد.
در این خصوص همایون هاشمی، نماینده مجلس شورای اسلامی می‌گوید:« تنها
در صورتی تصویب این قوانین موثر است که اراده‌ای جدی برای اجرایی شدن آن وجود
داشته باشد، در غیر این‌صورت، تصویب ده‌ها قانون جدید نیز راه به جایی نخواهد برد.» چرا که پیش از این هم ادارات در جذب
نیروهای معلول کوتاهی میکردهاند و معلوم نیست سرانجام این طرح هم چه شود؟
انتشار تصاویر ترحم انگیز دردی دوا نمی‌کند
حالابا این شرایط که معلولان شرایط سختی را برای امرار معاش پشت سر می‌گذارند
و بخش قابل توجهی از آنها به گفته کارشناسان برای گذران زندگی حتی روی به اشتغال
کاذب آورده‌اند، محمد صادقی کارشناس مسائل اقتصادی معتقد است که مسئولان باید دست
از انتشار تصاویر ترحم برانگیز بردارند و چاره‌ای برای رفع مشکلات این بخش بییندیشند.
وی در این باره می‌افزاید:«نادیده انگاشتن توانایی‌های معلولان، باعث
تحمیل هزینه‌های جانبی و سنگین دیگری به کشور و دولت می‌شود که در صورت شناسایی،
بکارگیری و بهره‌گیری مطلوب و سازنده از توانایی‌های موجود، از تحمیل بسیاری از این
هزینه‌ها پیشگیری می‌شود و شرایط
زندگی هم برای این قشر بهتر می‌شود.»
درحال حاضر لازم به ذکر است که بیش از 2 هزار معلول در آذربایجان غربی
جویای کار هستند و نه زیرساختی برای تردد و نه محلی برای اشتغال آنها فراهم است.
رقمی که به مراتب میتواند در استان‌های دیگر بیشتر هم باشد. درحال حاضر گفته می‌شود که در این استان اشتغال
زایی به صورت کارفرمایی و مشاغل خانگی مورد توجه است. به رغم موثر بودن این طرح در
اثر پیگیری بازهم لازم است با توجه به تعداد معلولان سطح کشور، مسئولان به صورت
ویژه برنامه‌ای برای اشتغال آنها در نظر بگیرند.
