نقص در قوانين كشور موجب شده تا شانه خالي كردن و قصور در نظارت بر اموري حياتي مانند نظارت بر خوراك و داروي مردم مجرمانه تلقي نشود و همين مسئله هم موجب شده تا متهمان اصلي پرونده تخلف روغن پالم يعني رؤساي سازمان غذا و دارو و سازمان استاندارد از پاسخگويي به قانون شانه خالي كنند و بدون آنكه شركتهاي لبني متخلفي كه شير را با روغن پالم چرب كرده بودند به مردم معرفي شوند، پرونده روغن پالم بعد از سه سال مختومه اعلام شود.
ماده 688 قانون مجازات اسلامي ميگويد هر اقدامي كه تهديد عليه بهداشت عمومي شناخته شود، ممنوع است و مرتكبان چنانچه طبق قوانين خاص مشمول مجازات شديدتري نباشند به حبس تا يكسال محكوم خواهند شد، اما فقدان نظارت و قصور در نظارت بر اموري حياتي مانند نظارت بر خوراك و داروي مردم مجرمانه تلقي نميشود؛ همين هم موجب شد متهمان پرونده پالم با اين ترفند از چنگ قانون بگريزند.
رئيس سازمان سابق غذا و دارو درباره روغن پالم گفته بود: «اين روغن داراي اسيد چرب اشباع زنجيره بلند است و مصرف زياد آن در انسداد عروق، بيماريهاي قلبي و عروقي و حتي در بيماري سرطان اثرات سوئي دارد. بر همين اساس توصيه ميشود كه مصرف اسيدهاي چرب اشباع زنجيره بلند از سوي مردم محدود شود.»
سيدحسن قاضيزاده هاشمي، وزير بهداشت هم روغن پالم را به عنوان بدترين نوع چربي معرفي كرده بود و درباره اين روغن گفته بود: «روغن پالم سالهاي سال از مالزي وارد كشور شده است و در حال حاضر به دليل قيمت ارزان و سودآوري بالا، واردات آن به طرز چشمگيري افزايش داشته است؛ مجوز واردات روغن مضر پالم مربوط به وزارت صنعت است كه قرار شده در يك دوره معين ابتدا به 30 و سپس 15 درصد كاهش يابد.» مديركل دفتر بهبود تغذيه جامعه وزارت بهداشت هم با بيان اينكه در سالهاي اخير واردات روغن پالم به دليل ارزانتر بودن آن افزايش يافته حداقل زيان مصرف روغن پالم را انسداد و تنگي عروق و بيماريهاي قلبي- عروقي دانسته بود؛ بيمارياي كه در حال حاضر مهمترين علت مرگ و مير در كشور به شمار ميرود.
تغيير سرنوشت پالم
ماجراي اين روغن و استفاده از آن در شير و برخي فرآوردههاي لبني به حدي جدي شده بود كه گزارش آن روي ميز رئيسجمهور رفت و بنا شد شركتهاي متخلف معرفي شوند و با آنها برخورد جدي صورت بگيرد، اما معرفي متخلفان هيچگاه اتفاق نيفتاد؛ گرچه رئيس سازمان غذا و دارو گفت با آنها برخورد شده است و ديگر در شير پالم نميريزند. با بسته شدن پرونده چرب شدن شيرها با پالم ميرفت نام پالم از ذهنها پاك شود و بناي وزارت بهداشت بر كاهش واردات اين روغن بود، اما فصل جديد همكاريها ميان ايران و مالزي فصل تازهاي را براي اين روغن هم رقم زد تا جايي كه دكتر حسن روحاني با بيان اينكه نخستوزير مالزي اشاره دارند كه مالزياييها از اين روغن استفاده ميكنند و سلامتي آنان نيز خوب است، از سفر هيئتي از طرف مالزي به ايران براي تبيين ويژگيهاي اين روغن از لحاظ سلامتي خبر داد.
لبنياتي كه همچنان با پالم چرب ميشود
حالا هم آنطور كه مصطفي ترك همداني، وكيل دادگستري ميگويد سرانجام پس از سه سال و اندي اين پرونده بسته شد.
به گفته وي هرچند به دليل مجرمانه نشناختن ترك فعل نظارت، متهمان تبرئه شدند، اما در چند جلسه تشكيلي و تفهيم اتهام و اخذ دفاعيات از طرفهاي مورد شكايت يعني معاون غذا و داروي وزارت بهداشت، رئيس سابق استاندارد و رئيس اسبق استاندارد مشخص شد كه اگر رسانهها به ماجراي پالم ورود نميكردند، همچنان بايد شاهد وجود روغن پالم در شير خوراكي بوديم. اين وكيل دادگستري تصريح ميكند: هنوز هم در لبنيات از اين روغن مضر استفاده ميشود. به گفته همداني متهمان اقدام به شكايت و تشكيل پرونده قضايي عليه كارخانجات متخلف لبني كردند، اما با اين وجود، متهم رديف اول كه مديريت سازمان غذا و دارو را بر عهده داشت حاضر به اجراي دستور قضايي مبني بر معرفي متخلفان به مردم نشد. اين در حاليست كه به موجب قانون راجع به مواد خوراكي و آشاميدني، وزارت بهداشت مكلف به معرفي كارخانجات متخلف بود.