زندان اوين، معروف‌ترين ندامتگاه ايران ميزبان بيش از 45 سفير خارجي مقيم تهران شد و سفرا از نزديك با اين زندان آشنا شدند.
هفته گذشته سفراي 45 كشور خارجي به دعوت ستاد حقوق بشر قوه قضائيه از زندان اوين بازديد كردند. خبرگزاري قوه قضائيه نيز در گزارشي به بيان جزئيات اين بازديد و شگفتي سفراي خارجي از وضعيت زندان اوين پرداخته است.
ندامتگاهي در شمال تهران
زندان اوين، معروف‌ترين ندامتگاه ايران در محله‌اي به همين نام در شمال تهران و در منطقه‌اي خوش آب و هوا، ميزبان بيش از 45 سفير خارجي مقيم تهران شد. خودروهاي سفرا پشت سر هم به محوطه زندان اوين وارد مي‌شوند و پس از مراسم خوشامدگويي هركس در جايي كه پرچم كشورش قرار دارد مي‌نشيند تا مراسم آغاز شود. از نگاه‌هايشان به خوبي درك مي‌كني كه سؤال‌هاي زيادي در ذهن دارند. بالاخره همه صندلي‌ها پر مي‌شود و مراسم با قرائت قرآن آغاز و ويدئويي از فعاليت‌ها و دستاوردهاي زندان اوين ارائه مي‌شود كه ذهنيت سفرا را براي آنچه قرار است مورد بازديد قرار دهند، آماده كند. با توضيحات مقامات مسئول، خودروها از بيمارستان 48 تختخوابي زندان و مركز
علمي- كاربردي بعثت يك عبور مي‌كنند و در نهايت مقابل خياط‌خانه اوين متوقف مي‌شوند تا اولين مقصد مشخص شود.
خياط‌خانه اوين و رج‌هايي كه دوخته مي‌شود
طاقه‌هاي سفيد رنگي از انواع پارچه در گوشه‌اي از سالن رديف شده است و 200 چرخ خياطي نيز كه علاوه بر پركردن اوقات فراغت مددجويان ناني را در سفره خانواده‌هاي آنها قرار مي‌دهد. مددجويان با يونيفرم‌هاي مخصوص بنياد تعاون زندانيان، چشمان خود را به پارچه‌هاي در حال دوخت گره زده‌اند و از مهمانان خوشامدگويي مي‌كنند. نور خورشيد افتاده است درست وسط كارگاه. مددجوها گاهي سرشان را بالا مي‌كنند و لبخندي به مهمانان مي‌زنند و دوباره به كارشان ادامه مي‌دهند. در اين خياط‌خانه، لباس كار، پيراهن، كاپشن و شلوار توليد مي‌شود. سفرا وقتي از زبان مديركل زندان‌هاي تهران مي‌شنوند كه بخشي از درآمد حاصله براي زنداني و خانواده‌اش و بخشي ديگر براي زندانيان پس‌انداز شده و موقع خروج از زندان در اختيارشان قرار مي‌گيرد، بهت‌زده مي‌شوند.
هديه مسئولان زندان اوين به يكي از سفرا
فرصت كم است و راه بسيار. براي همين نمايشگاه محصولات توليدي بنياد تعاون زندانيان مقصد بعدي مهمانان امروز مي‌شود. به سالني بزرگ مي‌رسيم كه صنايع چوبي ساخت زندانيان در آنجا به نمايش گذاشته شده است.
سفرا از نزديك محصولات چوبي را كه اغلب در نمايشگاه‌هاي داخل كشور با استقبال خوب هموطنانمان مواجه مي‌شود نظاره كردند. وقتي يكي از سفرا كه از طراحي ميز اتوي ساخته شده به‌دست مددجويان به هيجان آمد، رئيس زندان، آن ميز اتو را به سفير هديه كرد تا خاطره اين بازديد براي هميشه در گوشه‌اي از ذهنش ثبت شود و به مقامات كشور خود نشان دهد از آنچه در واقعيت زندان اوين مي‌گذرد.
اشتغالي كه اجباري نيست
در سمت راست اين سالن، كارگاه نجاري مددجويان قرار داشت. كارگاهي كه در كنار زندانيان ايراني اغلب مددجويان اتباع خارجي با فراواني جرائم مواد مخدر در آن مشغول به كار هستند و شايد اين سؤال را در ذهن ايجاد كرد كه اتباع خارجي اينجا چرا كار مي‌كنند. بالاخره يكي از سفرا اين سؤال را از مديركل زندان‌هاي تهران پرسيد. دكتر محبي در پاسخ به اين سؤال از اجباري نبودن كار در زندان‌ها سخن گفت و اشاره كرد كه اشتغال در زندان‌ها و حضور در كارگاه‌هاي اشتغال‌زايي بر اساس تمايل و علاقه مددجويان صورت مي‌گيرد و هيچ اجباري وجود ندارد.
اميد به زندگي در موسيقي زنده در اوين
اجراي موسيقي زنده توسط مددجويان برنامه ديگري بود كه صبح يكي از روزهاي چهارمين ماه سال را براي همه خاطره انگيز كرد. كمي بالاتر از نمايشگاه محصولات مددجويان، آمفي تئاتر قرار دارد كه يك گروه موسيقي شامل سه نفر از مددجويان اتباع خارجي در آن به اجرا پرداختند؛ قطعه‌اي كه در آن نشانه‌هايي از اميد به آينده را به خوبي مي‌توان حس كرد. خواننده اين گروه كه اهل كشور اوگاندا بود قبل از اجرا از تسهيلاتي كه زندان در اختيارشان گذاشته گفت و اشاره كرد وقتش به شكل خوبي مي‌گذرد. از امكاناتي كه براي كتابخواني، ورزش، تحصيل، درمان و. . . در اختيارش قرار گرفته گفت و آرزو كرد كه در زندگي ديگر مسير اشتباهي را انتخاب نكند. بالاخره قطعه موسيقي اجرا شد و سفرا با كف‌زدن‌هايشان اين خواننده جوان را همراهي كردند تا جهانيان بدانند در زندان‌هاي ايران فرقي ميان زندانيان خارجي يا داخلي نيست و همه در ارائه تسهيلات يكسان هستند.
سالن‌هاي خصوصي زندان
بازديد از بخش سالن ملاقات خصوصي اين زندان بخش ديگري از اين بازديد محسوب مي‌شد. مديركل زندان‌هاي استان تهران در بازديد از سالن ملاقات خصوصي كه كمي بالاتر از زورخانه قرار داشت، گفت كه همه زندانيان مي‌توانند در اتاق‌هايي مجهز به تخت، يخچال، حمام و سرويس بهداشتي ساعاتي را در كنار همسرشان باشند. سفرا يكي يكي به اين اتاق‌ها سر زدند. آخرين مقصد بازديد امروز اندرگاه‌شماره 4 بود. مددجوياني كه تمايل به كار و حرفه‌آموزي ندارند در اندرزگاه در حال استراحت يا استفاده از ساير تسهيلات زندان بودند.
غذايي كه خوب بود
اتاق‌هاي شش تخته با روتختي‌هاي قرمزرنگ و فرش‌هاي متحدالشكل نيز از راحتي و آسايش مددجويان در اين زندان خبر مي‌دهد. عده‌اي از مددجويان نيز مشغول آموزش هستند از معرق و زبان انگليسي گرفته تا رايانه و خوشنويسي با استقبال خوبي همراه است. هيچ كلاسي خالي نيست. وقتي سفرا از كلاس آموزش زبان انگليسي رد مي‌شوند مددجويان به زبان انگليسي با آنها سلام و احوالپرسي مي‌كنند. باشگاه ورزشي با تجهيزات مدرن بدنسازي و كتابخواني پر از كتب مختلف و نمازخانه‌اي بسيار شيك و مرتب نيز در اندرزگاه خوش مي‌درخشد. در يكي از بندها مددجويان مشغول پخت غذاي مورد علاقه خود در آشپزخانه بودند. اينجا مددجويان مي‌توانند از غذاي زندان استفاده نكنند و اگر تمايل دارند با خريد از فروشگاه و استفاده از آشپزخانه، براي خود پخت و پز كنند. بوي غذايشان كل فضاي بند را پر كرده است، رعايت اصول بهداشتي در فضاي آشپزخانه يكي از سفرا را ترغيب مي‌كند كه به سمت آنها برود و از غذايي كه به سمت او تعارف مي‌شود بخورد. وقتي از آشپزخانه بيرون آمد غذاي پخته شده را عالي وصف كرد و گفت خيلي خوب بود. همه اتاق‌ها بازديد مي‌شود و تجهيزات و خدمات، معروف‌ترين زندان پايتخت را بيشتر به رخ جهانيان مي‌كشد.
ابراز تعجب سفير كره‌جنوبي از در‌‌هاي باز زندان
حالا زمان آن بود كه بازديد از اين زندان را از نگاه سفرايي كه بي‌شك گزارش‌هاي مغرضانه و سياسي سازمان‌هاي بين‌المللي و رسانه‌هاي معاند در مورد وضعيت ايران به گوش آنها هم رسيده، مورد ارزيابي قرار دهيم. سفير كره‌جنوبي در مقابل دوربين خبرنگاران قرار مي‌گيرد. او كه خودش را با زبان فارسي معرفي مي‌كند از اينكه زندانيان در اينجا لباس فرم ندارند و روي لباس‌هايشان شماره يا اسم نوشته نشده تعجب مي‌كند. براي او اينكه در‌‌هاي زندان‌ها بسته نيست، خيلي جالب به نظر مي‌رسد.
سفير كره‌جنوبي گذري مقايسه‌اي هم به زندان‌هاي ايران و كره‌جنوبي مي‌زند و مي‌گويد: زندانيان كره حتماً يونيفرم و لباس متحدالشكل دارند و شش تا 10 نفر آنها در اتاق يا سلولي كه در آن قفل است، نگهداري مي‌شوند. از او مي‌خواهيم ارزيابي خود از وضعيت بهداشتي و تغذيه‌اي زندان اوين را بازگو كند، مي‌گويد: شرايط بهداشتي و آموزشي زندان خوب بود و زندانيان در اينجا مي‌توانند با همديگر ارتباط داشته باشند. سفير پرتغال نيز نفر بعدي بود كه در مقابل لنز دوربين عكاسان و تصويربرداران قرار گرفت. او كه حدود شش ماه است سفير ايران شده، بازديد از اين زندان را فرصتي مغتنم شمرد و گفت كه اين زندان مدل خوبي است و در بازديد از آن خيلي سورپرايز شده است. او شرايط موجود در اوين را خوب توصيف كرد و گفت: انتظار نداشتم شرايط اينجا آنقدر خوب باشد، با اينكه هنوز نظراتم در مورد ايران كامل نشده اما تجربه خوبي بود و تحت تأثير قرار گرفتم.
سفير اندونزي نيز با لبخند به حلقه پرشور خبرنگاران پيوست و گفت: زندان اوين شرايط و امكانات تربيتي و اصلاحي بسيار خوبي دارد و رفتاري كه با زندانيان مي‌شود بسيار قابل احترام است. او تصور ذهني‌اش پيش از بازديد از زندان اوين را نيز اينچنين توصيف كرد: من فكر مي‌كردم اوين خيلي شلوغ و غيرقابل مديريت است و محيطش خوب و شادي‌بخش نباشد ولي اصلاً اينطور نبود.
بازديد تمام شد و روسياهي براي زغال ماند
بازديد از زندان اوين تمام مي‌شود و 45 سفير كشورهاي خارجي مقيم تهران درحالي به سمت خودروهايشان حركت مي‌كنند كه تجربه متفاوتي از زندان‌هاي جمهوري اسلامي ايران در اذهانشان به ثبت رسيده است. اينجا همه چيز با تمايل زنداني پيش مي‌رود و هيچ اجباري براي استفاده از خدمات ارائه شده براي زندانيان وجود ندارد. ديدند كه در ايران به زندانيان خدمات پزشكي رايگان ارائه مي‌شود و هيچ زنداني‌اي بدون پزشك نمي‌ماند و از همه مهم‌تر ديدند كه در اينجا حقوق شهروندي سرلوحه رفتار همه پرسنل با زندانيان است و باز روسياهي براي كساني ماند كه تصوير وارونه از وضعيت زندان‌هاي ما ارائه مي‌كنند.
