نويسنده:ابراهيم بهروج
پدیده زوال، عاملی است که در سال های اخیر موجب نابودی بخش قابل توجهی از حجم جنگل های زاگرس شده است، پدیده ای که برخی خشکسالی های متمادی و گرم شدن جو زمین و برخی دیگر ریزگردهای خاکی را عامل آن می دانند. هر سال به دنبال ریزگردهای عربی، خکسالی، آتش سوزی و هزار عامل دیگر متاسفانه بالغبر دو هزار و 600 هکتار از جنگل ها و مراتع استان لرستان در آتش می سوزد در حالی که برای کاشت یک درخت بلوط یا یک درخت مثمر باید هزینه های زیادی صرف شود.
////
علاوه بر خسارت های زیست محیطی حریق جنگل ها و مراتع، آتشسوزی تبعات بسیار سنگینی مانند فرسایش زمینها، افزایش روانآبها در مواقع بارندگی به دلیل از بین رفتن بخش زنده خاک، از بین رفتن هوموس و مواد آلی خاک دارد. آلودگی هوا، از بين رفتن علوفه و بوتههای مرتعي، به خطر افتادن جان انسان ها و حتی حیوانات و جانوران، صدمه به خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك، خسارت به پناهگاه حيوانات وحشي از دیگر خسارات ناشي از حریق در مراتع وجنگل هاست.شاید مقابله با ریزگردها که منشاء خارج از کشوری دارند کاری دشوار باشد، اما به نظر می رسد ارائه آگاهی به مردم بتواند در کاهش حریق در جنگل ها و مراتع موثر باشد.
سید رحمان سهرابی، کارشناس ارشد تحقیقات و پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی استان لرستان در گفتگو با جوان گفت: پیشبینی ابزارهای کنترل قبل از وقوع برای کاهش تبعات حادثه، مدیریت هدفمند و هوشمندانه بحران جهت صیانت از جنگل های استان در مقابل حریق ضروری است.
وی با تاکید بر ضرورت لزوم پیشگیری از حریق در جنگل های استان، افزود: شناسایی کانون های مستعد آتش سوزی و برنامه ریزی جدی برای مقابله با هر گونه حریق در جنگل های استان ضروری است.
سهرابی، با اشاره به وسعت جنگل های استان، ادامه داد: میتوان با مطالعه ترکيب پوشش گياهي و برخي پارامترهاي فيزيکي محيط و با بهرهگیری از تکنیکهای پيشرفته سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) از حریق در جنگل ها پیشگیری کرد.
شناسایی نقاط بحرانی مستعد آتش سوزی
محمد اصلانی، معاون عمرانی استانداری لرستان هم در خصوص خطر حریق در جنگل ها و مراتع استان، گفت: با ایجاد راه حل های مختلف و بهره گیری از ظرفیت کارشناسان توانمند و برنامه ریزی مناسب می توان حتی بدون صرف هزینه خسارت های ناشی از حریق را در جنگل های استان کاهش داد.
وی با اشاره به نبود اعتبار کافی در این زمینه، افزود: با توجه به اینکه اعتبارات استانی استان لرستان محدود است، برای اطفاء حریق باید برنامه های راهبردی مختلفی تدوین شود.
اصلانی، با اشاره به ظرفیت های مختلف استان لرستان، اظهار داشت: بهره گیری از این ظرفیت ها همچون پتانسیل مردمی برای اطفاء حریق باید مورد توجه جدی قرار گیرد.
معاون امور عمرانی استانداری لرستان، با تاکید بر ضرورت فرهنگ سازی مناسب در جامعه، تاکید کرد: باید از ظرفیت رسانه ها، سازمان های همچون بسیج، آموزش و پرورش و صدا و سیما برای آگاه سازی مردم در جهت صیانت از جنگل ها بهرهگرفته شود.
معاون امور عمرانی استانداری لرستان، ابراز کرد: با برنامه ریزی های به عمل آمده ۱۱۰ نقطه بحرانی مستعد آتش سوزی در جنگل ها و مراتع استان لرستان شناسایی شده است.
هرسال ۲ هزار هکتار از جنگلهای لرستان از بین میرود
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان گفت: سالانه به طور متوسط ۲ هزار هکتار از جنگل های لرستان از بین می رود.
شیرزاد نجفی، با بیان اینکه در لرستان دو میلیون و ۱۰۱ هزار و ۶۶۹ هکتار اراضی ملی وجود دارد، اظهار داشت: در حال حاضر یک میلیون و ۲۱۷ هکتار جنگل است.
وی با بیان اینکه در سال گذشته ۸۸۴ هکتار از جنگل ها و مراتع لرستان دچار آتش سوزی شد عنوان کرد: طی ۱۰ سال گذشته علت ۹۸ درصد آتش سوزی های لرستان عامل انسانی بوده است.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان گفت: ۹۰ درصد آتش سوزی های استان عمدی و ۱۰ درصد نیز غیر عمدی بوده است.
نجفی گفت: سالانه به طور متوسط دو هزار هکتار از جنگل ها و مراتع لرستان از بین می رود.
وی میزان خسارت وارد شده به جنگل های لرستان بر اثر آتش سوزی را ۳۶۷ میلیارد تومان عنوان کرد.
عامل انسانی علت ۱۰۰ درصد آتشسوزی جنگلهای لرستان
رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان گفت: ۱۰۰ درصد عوامل ایجاد آتشسوزی جنگل های لرستان انسانی است و باید عوامل ایجاد آنرا شناسایی کرده و با آنها برخورد شود.
عبدالرضا بازدار، با بیان اینکه دو موضوع آتش سوزی و دامپزشکی دو موضوع حاکمیتی است که باید برای آن هزینه کرد افزود: متولیان باید برای این هزینه کنند اما مشارکت کم است و اگر این قصیه جا بیفتد می توانیم خیلی از مشکلات را کنترل کنیم.
وی با بیان اینکه تیپ جنگلهای خشک و نیمه خشک است، عنوان کرد: مراتع را بهتر است به مردم واگذار کنیم و امکانات اطفا حریق در آنها باید متناسب با وضعیت تیپ و نوع آن انجام شود.
بازدار با بیان اینکه توجه به احکام بازدارنده آتشسوزی باید در دستور کار قرار بگیرد گفت: به نظر میرسد، 100 درصد عوامل ایجاد آتشسوزی انسانی باشد و باید عوامل ایجاد آنرا شناسایی کرده و با آنها برخورد شود.
ارائه آموزش های مردمی و فرهنگ سازی در جامعه با توجه به اینکه مردم استان آخر هفته ها به دامان طبیعت، جنگل ها و مراتع رفته و روز تعطیل خود را سپری می کنند، می تواند در کاهش حریق موثر باشد.
به یقین وجود تجهیزات اطفای حریق در استان و استقرار یک فروند بالگرد اطفای حریق از نیاز های ضروری است که باید مورد توجه مسئولان در جهت صیانت از جنگل های استان قرار گیرد، استقرار یک فرورند بالگرد اطفای حریق در استان می تواند در فصل بحران نقش مؤثری در کاهش بحرانها ایفا کند.