نويسنده: محمد اسماعیلی
حسن روحاني به عنوان رئيس‌جمهور فعلي با مشكلات و موانع بسياري براي هشت ساله كردن رياست جمهوري خود روبه‌رو است كه از جمله مهم‌ترين آن موانع «بدون نتيجه بودن توافق هسته اي» پس از گذشت 15ماه از روز اجراي آن، نرخ رشد بيكاري و سايه افكندن ركود بر عرصه‌هاي مختلف اقتصادي است.
افزايش تحريم‌هاي پسابرجامي، توسعه يافتن تهديدات نظامي عليه تماميت ارضي كشور، بهبود نيافتن اوضاع معيشتي و اقتصادي خانواده‌ها از جمله ديگر چالش‌هاي دست‌سازي است كه دولت يازدهم با آن روبه‌رو بوده و در مقابله با رقباي انتخاباتي شرايط بسيار دشواري را پيش رو داراست.
چنين شرايطي باعث شده تا «ناتواني دولت در فائق آمدن بر مشكلات كشور» تبديل به يك باور عمومي شده و موجب شود تا برخي از نظرسنجي‌هاي داخلي و بين‌المللي ريزش آراي روحاني در آستانه انتخابات دوازدهم را نشان داده و پيشي گرفتن برخي از رقباي وي را 30روز مانده به انتخابات به رخ مي‌كشد.
ناکارآمدی و تحلیل رسانه‌های غربی
ناتوان بودن دولت يازدهم در محقق كردن شعارهاي انتخاباتي- تبليغاتي خود در آوردگاه سال 92 نه تنها حاميان دولت را در فضاي ترس و واهمه فرو برده بلكه موجب شده بسياري از رسانه‌هاي مطرح بين‌المللي و انديشكده‌هاي امريكايي نيز نسبت به احتمال كم موفقيت حسن روحاني در انتخابات پيش رو ابراز ترديد كنند، به عنوان نمونه طي همين هفته اخير دهها رسانه غربي از احتمال شكست حسن روحاني سخن به ميان آورده و تأكيد كرده‌اند كه رئيس‌جمهور فعلي نخستين فردي خواهد بود كه هشت ساله شدن دولتش را نمي‌تواند جشن بگيرد چراكه با انبوهي از وعده‌هاي برزمين مانده مواجه شده و مردم به همين دليل از شرايط فعلي رضايت نسبي نيز ندارند. به عنوان نمونه الجزيره در يكي از تحليل‌هاي اخير خود مي‌نويسد: «انتخابات ايران، رفراندوم برجام هسته‌اي خواهد بود... حسن روحاني به دنبال پيروزي در دور دوم رياست جمهوري است» يا روزنامه گاردين مي‌نويسد: «حسن روحاني كار سختي براي پيروزي مجدد در پيش دارد، روحاني آنگونه كه برخي در غرب مي‌پندارند، به راحتي پيروز نمي‌شود.»
گلوبال ريسرچ به عنوان يك سايت مطرح امريكايي نيز با اشاره به انتخابات رياست جمهوري كشورمان در ابتداي هفته اخير نوشت: «با توجه به اقدامات تهاجمي رئيس‌جمهوري امريكا، كشورهاي روسيه، چين و ايران بايد هم و غم خود را به رفع مناقشات و تشكيل ائتلافي فراتر از مسائل مالي و اقتصادي معطوف كنند.»
همراه با اين رسانه‌ها برخي از انديشكده‌هاي غربي نيز از تمديد دوران رياست جمهوري حسن روحاني ابراز ترديد مي‌كنند به عنوان نمونه انديشكده گيت استون نيز با درج عبارت«با پيروزي مجدد حسن روحاني اقتصاد ايران فلج باقي مي‌ماند» نسبت به رويگرداني جامعه ايراني از دولت يازدهم سخن به ميان مي‌آورد.
گيت استون ديگر انديشكده امريكايي نيز هفته گذشته با انتخاب عكس حسن روحاني و سيد ابراهيم رئيسي به بررسي اقتصاد ايران در دولت آينده پرداخته و اينگونه تحليل مي‌كند: «درصورت پيروزي مجدد حسن روحاني اقتصاد ايران فلج باقي مي‌ماند و اختلافات حزبي ادامه پيدا كرده و شكاف بيشتر مي‌شود.»
از جمله آخرين تحليل انتخابات ايران را مي‌توان از مؤسسه استراليايي Lowy جست‌وجو كرد، آنجايي كه اين مؤسسه با بررسي افزايش نارضايتي به سبب عدم تحقق وعده‌هاي حسن روحاني، پيروزي مجدد وي در انتخابات رياست جمهوري را دشوار مي‌خواند.
در يكي از برداشت‌هاي مشابه اخيراً الجزيره به نقل از خبرنگار المانيتور مي‌نويسد: «اقتصاد بيمار ايران شايد بزرگ‌ترين چالش حسن روحاني و دولتش است. بدون برآورده كردن وعده‌هايش، روحاني مي‌تواند رئيس‌جمهور تك دوره‌اي باشد.»
فارين پاليسي نيز با اشاره به اينكه تحريم‌هاي جديد در راه ايران است، تأكيد مي‌كند: «از اعمال تحريم‌هاي جديد از سوي دولت امريكا قبل از نشست پنجم ارديبهشت ايران با اعضاي 5/1 خبر داد»، البته برخي ديگر از رسانه‌هاي غربي همراه با عواملي نظير ناتواني دولت يازدهم از برآورده كردن مطالبات حداقلي جامعه، مواردي نظير فوت آيت‌الله هاشمي را نيز به اين دلايل اضافه مي‌كنند، به عنوان نمونه المانيتور در مطلبي با همين عنوان مي‌نويسد: «سه مرگي كه روحاني را عقب مي‌راند: هاشمي- طبسي- موسوي‌اردبيلي... در آستانه انتخابات 96 توقف اقتصاد و شرايط ديگر، حسن روحاني را آسيب‌پذير‌تر كرده است.» بلومبرگ نيز اقدام به درج نظرسنجي انتخابات دوازدهم رياست جمهوري كشورمان كرده و بر اساس نظرسنجي‌هاي IranPoll مي‌نويسد: «محبوبيت روحاني براي پيروزي مجدد در انتخابات رياست جمهوري كافي نيست.»
رسانه‌هاي غربي نيز همانند شيوخ جماعت تجديدنظرطلب و ساير حاميان حسن روحاني به خوبي دريافته‌اند كه جايگاه«پاسخگويي» به خودي خود رئيس‌جمهور فعلي را در جايگاهي نشانده كه مي‌تواند احتمال انتخاب مجدد وي را تا حدودي با اما و اگرهاي فراوان مواجه سازد، به اين دليل كه كارنامه رئيس‌جمهور فعلي در قياس با چهار سال نخست رؤساي جمهور گذشته داراي نقاط ابهام بيشتري بوده و مي‌تواند زمينه پيروزي رقباي وي را افزايش دهد، به همين دليل حداقل به حسن روحاني و ساير دولتمردان پيشنهاد داده شده تا با «دستاوردسازي براي برجام»، «آمارسازي براي اثبات تحقق وعده‌هاي انتخاباتي دولت در 44ماه گذشته»و«ايجاد حس اميد كاذب در جامعه در صورت استمرار دولت يازدهم»تلاش شود تا از چهار ساله شدن دولت جلوگيري كنند.
نبايد فراموش كرد كه در اين ميان دستاوردسازي، فرار از جايگاه«پاسخگويي» و تبديل آن به «جايگاه مدعي مرتفع كردن مشكلات كشور به واسطه برجام» را در پي خواهد داشت و به خارج شدن دولت از زير بار فشار منتقدان و دلسوزان منجر خواهد شد؛ تاكتيكي كه به خوبي توسط برخي از چهره‌هاي شاخص دولت رعايت مي‌شود، به عنوان نمونه معاون اول رئيس‌جمهور در همايش اقتصاد مقاومتي و توسعه روستايي بيان مي‌كند: «مشكلات مردم را همراه با عزت حل كرده‌ايم، بعد برخي مي‌گويند دولت پير و خسته است اما بايد در نظر داشت كه تورم از 40 درصد تك‌رقمي شده، پارس جنوبي توسعه‌يافته و ميزان خريد تضميني گندم افزايش‌يافته است.»
اما همه اينها در حالي است كه جامعه قطعاً تحت تأثير دستاوردسازي دولت از توافق هسته‌اي قرار نخواهد گرفت چراكه موج خيره‌كننده تحريم و تهديد در دوران پسا برجام نيز متوقف نشده است، آنجايي كه در همين هفته اخير ژنرال ژوزف وتل، فرمانده سنتكام در كميته نيروهاي مسلح مجلس نمايندگان امريكا و پيرامون تهديدي به نام ايران بيان مي‌كند: «ايران مهم‌ترين تهديد عليه منطقه مركزي و منافع ملي‌مان و منافع شركا و متحدان‌مان است. از زمان برجام شاهد هيچ‌گونه بهبودي در رفتار ايران نبوده‌ايم.»
مركز تحقيقات ژئوپلتيك و استراتژيك استراتفور در گزارشي تحليلي با تأكيد تلويحي مبني بر اينكه برجام يكي از نقاط ضعف دولت يازدهم بوده اشاره مي‌كند: «حتي اگر حسن روحاني پيروز مجدد انتخابات رياست جمهوري باشد، با توجه به اينكه ايران خود را با واقعيات جديد غرب آسيا تطبيق مي‌دهد، وزراي ليبرال‌تر حسن روحاني، مانند محمد جواد ظريف وزير خارجه، احتمالاً با چهره‌هايي ميانه‌روتر يا حتي محافظه‌كار جايگزين خواهند شد.»
از سوي ديگر انديشكده‌هاي امريكايي همچنان به مقامات ارشد اين كشور توصيه مي‌كنند كه با وجود برجام مي‌توان به افزايش امتيازگيري از ايران به‌واسطه توسعه تحريم‌ها اميدوار بود. درآخرين نمونه از اين توصيه‌ها انديشكده كاتو به دولت و كنگره امريكا اينگونه مي‌گويد: «هم كنگره و هم دولت امريكا بايد به اين درك برسند كه آينده برجام بستگي به عملكرد خودشان دارد.»
تضمين تا اشتباهات گذشته تكرار نشود
فارغ از اينكه نتايج انتخابات دوازدهم به نفع كدام نامزد خواهد شد بايد فرد پيروز در انتخابات آتي تضمين دهد تا رويدادهاي هزينه‌زاي 44ماه اخير بار ديگر تكرار نشود و جامعه با مشكلات ناشي از آن دست و پنجه نرم نخواهد كرد.
از جمله تجربيات تلخ و هزينه‌زاي كشور طي همين ماه‌هاي اخير توافق هسته‌اي بوده است؛ توافقي كه نه تنها صنعت هسته‌اي كشور را به ورطه نابودي كشاند بلكه با توسعه تحريم‌ها و تهديدات نظامي غربي‌ها موجي از نگراني را در بين اقشار مختلف جامعه به‌وجود آورد، به همين دليل جامعه ايراني هرگز فراموش نخواهد كرد كه به واسطه يك توافقنامه پر از ضعف ساختاري و محتوايي به نام برجام نه تنها مشكل معيشت، ركود و بيكاري و گراني حل نشد بلكه اوضاع معيشتي نسبت به دوره قبل نيز بهبود نيافت و با چنين شرايطي «دستاوردسازي براي برجام»، «آمارسازي براي اثبات تحقق وعده‌هاي انتخاباتي دولت در 44ماه گذشته»و«ايجاد حس اميد كاذب در جامعه در صورت استمرار دولت يازدهم» قاعدتاً نمي‌تواند منجر به پيروزي در انتخابات شود.
