نویسنده: مهدی پورصفا
سال 96 بار ديگر با تأكيد رهبر معظم انقلاب اسلامي بر ضرورت توليد و ايجاداشتغال براي جوانان كشور آغاز شد؛ نكتهاي كه به نظر ميرسد در طول سالهاي اخير بارها و بارها از سوي ايشان مورد تأكيد قرار گرفته است و شايد تنها يك بار در طول سالهاي اخير نامگذاري سال جديد به مسيري ديگر رفته است.
چرا رهبر انقلاب اسلامي چنين رويهاي را در پيش گرفتهاند و هر سال مهمترين فراز سخنان خويش را چه در نامگذاري سال و چه در سخنراني خود در حرم رضوي به مسئله اقتصاد اختصاص دادهاند. شايد نگاهي به سخنان گذشته ايشان به خوبي نشان دهد كه اين تأكيد تنها به اين دوره محدود نبوده است و ايشان هر بار بر اين نكته تأكيد كردهاند.
با اين حال شرايط تاريخي سبب شده است كه اين بار اقتصاد جديتر از سالهاي گذشته در منظر ايشان مورد توجه قرار بگيرد و از تمام دستگاهها بخواهند به صورت جدي وارد اين حوزه شوند. به راستي چرا چنين تأكيدي از سوي ايشان موردتوجه قرار ميگيرد.
چرا اقتصاد
حقيقت اين است كه اقتصاد طفيلي غرب يا شرق، نميتواند سياست مستقل از غرب يا شرق را پشتيباني كند بلكه سياستمدار را به زبوني و دريوزگي ميكشاند. در تجارب جهاني، كشوري را سراغ نداريم كه بدون ايستادن بر پاي توليد ملي خود، پرچم و گردن مردمانش افراشته مانده باشد و هر چه توليدات يك كشور، جهانگشاتر شدهاند، سياستمدارانش نيز اقتدار بيشتري در مذاكرات يافتهاند. ازاين رو است كه غرب نيز به دنبال اين است كه از مسير اقتصاد بر كشور فشار بياورد. تحريمهاي چندگانه عليه نظام جمهوري اسلامي ايران در حوزه اقتصادي نمونه واضح چنين امري است و از آنجا كه خباثت غرب عليه ايران پايان نميپذيرد، عملا نميتوان جنگ اقتصادي را پايان يافته تلقي كرد.
***
رهبري با درك همين مسئله بود كه بر ضرورت توجه بر اقتصاد داخلي و توليد ملي پاي فشردهاند. ايشان سال گذشته در ديدار با مردم اصفهان با اشاره به اين قضيه فرمودند: «بنده هيچ قضاوتي درباره انتخابات امريكا ندارم. آن حزب و اين حزب هركسي آمد فقط شر رساند. يكي تحريم كرد، يكي به هواپيماي مسافربري و يكي به سكوي نفتي حمله كرد. ما نگراني نداريم و براي مقابله با هرحادثه محتمل آمادهايم. در دنيا عدهاي عزا گرفتند و عدهاي شادي كردند. ما نه عزا ميگيريم و نه شادي ميكنيم ما به اين فكر ميكنيم كه چگونه بايد كشور را از مشكلات احتمالي عبور داد.»
اين مسئله پيامي واضح به تمام اركان نظام است كه هيچ گونه تعللي در قبال امريكا پذيرفتني نيست و بايد مسير كشور در يك ريل ثابت حركت كند. هر گونه وابستگي به تحولات داخلي و بينالمللي نوعي آسيبپذيري است و استحكام دروني تنها راه مقابله با هر گونه تهديدي است.
اين مسئله نيز به دليل استقلال نظام جمهوري اسلامي ايران است كه همواره رويكردي استقلالطلبانه نسبت به هرگونه وابستگي به قدرتهاي شرقي و غربي داشته كه دليل دشمني امريكا با نظام جمهوري اسلامي ايران همين نكته است. بحث برجام نشان داد چنين تصوري در خصوص غرب و سياست دولتهاي مختلف در اين باره كاملاً درست است.
تيم مذاكرهكننده تلاش ميكرد با تصويب برجام در شوراي امنيت سازمان ملل متحد تضميني همگاني و جمعي در خصوص اجراي آن فراهم بياورد و هزينه زير پا گذاشتن برجام توسط هر كدام از گروهها به خصوص امريكاييها را به شدت بالا ببرد.
در حقيقت اين اميد وجود داشت كه تعهد ساير كشورها سبب تمكين امريكا براي اجراي برجام شود. با اين حال به نظر ميرسد اين روش از همان ابتدا شكست خود را نشان داد. با بدعهدي امريكاييها در اجراي برجام و تلاشهاي پشت پرده براي انصراف بانكهاي بزرگ از معامله با ايران برجام به يك مشكل بزرگ برخورد كرد.
بر اساس قوانين داخلي در امريكا برجام براساس فرامين اجرايي رئيسجمهور به مرحله اجرا رسيده و فرآيند تصويب قانون را در كنگره امريكا طي نكرده است. همين مسئله بارها به عنوان يكي از تهديدات برجام ذكر شده است، حتي در نامهاي كه تعدادي از سناتورهاي جمهوريخواه خطاب به مسئولان ايراني منتشر كردند، همين ويژگي مورد تأكيد قرار گرفت.
***
در اين بحبوحه هوشمندانهترين و عاقلانهترين واكنش سخناني بود كه رهبر معظم انقلاب مبني بر حفظ استحكام دروني در مقابل دشمن مطرح كردند. روشن است كه هنوز دونالد ترامپ كار خود را در كاخ سفيد آغاز نكرده و حتي در طول روزهايي كه از پيروزي وي گذشته است، يك بار نيز درباره ايران و برجام چنين سخناني را مطرح نكرده است.
حالا اين وظيفه دولت است كه بدون كوچكترين واكنش و ترسي نسبت به احتمالات موجود برنامههاي اقتصادي خود را جلو ببرد. وابسته كردن برخي اقدامات به منظور روشن شدن آينده برجام نه تنها كشور را دچار تعليق ميكند، بلكه حتي حركت در مسير فعاليتهاي سياسي را با اخلال روبه رو ميكند.
اقتصاد مقاومتي تنها مسيري است كه ميتواند كشور را در برابر هر تحولي بيمه كند. سخنان مقام معظم رهبري باز هم بايد در اين باره نصب العين مسئولان قرار بگيرد.