فصل امتحانات است. همه دانشجويان سخت مشغول درس خواندن هستند تا بتوانند دروس را پاس كنند. البته اين دانشجوياني كه سر جلسه امتحان حاضر ميشوند خود به چند دسته تقسيم ميشوند؛ عدهاي كه صرفاً براي پاس كردن دروس ميآيند و ميروند و با توجه به وضعيت عدمايجاد شغل توسط دولت انگيزه چنداني هم ندارند، عدهاي اما برعكس گروه اول با اين انگيزه درس ميخوانند تا بتوانند با مدركي كه از دانشگاه ميگيرند شغلي پيدا كنند و از طريق آن زندگي را بچرخانند و عدهاي هم اگرچه معدود هستند كه صرفاً به علم نگاه علمي و مقدس دارند و درس را نه براي پاس كردن و نه براي شغل ميخوانند، آنها بيشك در آينده جمعيت روشنفكر، دانشمند يا نخبه كشور را تشكيل ميدهند. اما در اين ميان همه اين سه دسته يك درد مشترك دارند و از آن مينالند و البته دانشجويان رشته علوم انساني بيشتر از اين موضوع گلايه دارند.
مسئله را با يك مثال ساده كه تجربه مشترك اكثر دانشجويان كشور است، توضيح ميدهيم. شب امتحان يا ايام نزديك امتحان دست اكثر دانشجويان كتاب يا جزوهاي قطور ميبينيد كه دانشجو با شدت تمام اصرار دارد خط به خطش را حفظ كند و به خاطر مباركش بسپارد. اين تقريباً تجربه اكثر دانشجويان ايران است! امتحاني كه قرار است قدرت حافظه آنها را بسنجد و نه قدرت فهم و تحليل آنها را و همين موضوع است كه همه ما را عذاب ميدهد، چراكه آنچه پس از فارغالتحصيلي از دانشجوي امروز ما ميخواهند تا لقمه ناني به او به خاطر مدركش بدهند قدرت درك و تحليل مسائل است نه حفظياتش كه مطمئناً مدتي پس از امتحان از حافظه پاك ميشوند.
براي درك بهتر اين موضوع دانشجوي اقتصاد يا علوم سياسي را در نظر بگيريد كه سطر به سطر كتابش را حفظ كرده اما نميتواند سادهترين مسائل اقتصادي يا سياسي كشورش را تحليل كند و كسي هم به اين سؤال پاسخ نميدهد كه اين حجم انبوه از دانشآموختگان اقتصاد، علوم سياسي و... چرا توانايي حل مشكلات را ندارند؟
راستش را بخواهيد اين وسط دو عامل مقصرند؛ يكي دولت و سيستم آموزش دولتي ما و ديگري اساتيد. دولت سيستم آموزش عالي را به يك سيستم حافظهسنج تبديل كرده كه پس از چهار سال درس خواندن، مدرك ليسانس حفظ اقتصاد يا حقوق يا علوم سياسي به افراد ميدهد و از طرف ديگر اساتيد هم از آنجا كه اين كار براي آنها راحتتر است تا تربيت دانشجوي تحليلگر، هيچ تلاشي براي تغيير سيستم آموزش دانشجويان صورت نميدهند به طوريكه جزوه برخي اساتيد از 10 سال پيش تاكنون كوچكترين تغييري نداشته است!
اگر زودتر فكري به حال اين وضع نشود ما در آينده با نسلي مواجه خواهيم بود كه فقط دروس را حفظ كردهاند و تحليل از وضع موجود ندارند كه اين براي آينده همه ما خطرناك است.
* عضو بسيج دانشجويي دانشگاه شاهد