بسيج به عنوان يك نيروي مردمي بزرگ و تأثيرگذار در جامعه در كنار رويكرد نظامي در راستاي دانش‌افزايي و توليد علم در كشور نقش‌هاي مهم و اساسي بر عهده دارد. تحقق جهاد علمي يكي از اهداف اصلي مسئولان سازمان بسيج است كه براي نيل به اين منظور اقشاري مثل بسيج جامعه علمي، بسيج دانشجويي و دانش‌آموزي، بسيج اساتيد و فرهنگيان فعاليت مي‌كنند. رسيدن به اهداف برنامه توسعه، دستيابي به تكنولوژي‌هاي روز دنيا و رفع نياز از دانش كشورهاي بيگانه اولويت‌هاي ويژه‌اي است كه مسئولان بسيج روي آن حساب باز كرده‌اند و اميدوارند با سرمايه‌گذاري در بنگاه‌هاي علمي و حمايت از نخبگان، پژوهشگران و دانشمندان زودتر به اهداف پيش‌بيني شده دست يايند.
اقشاري از بسيج كه در زمينه توليد علم نقش دارند در كنار فعاليت‌هاي ديگرشان، بخشي از اقداماتشان را در زمينه دانش‌افزايي متمركز كرده‌اند. بسيج دانش‌آموزي با راه‌اندازي طرح آيه‌هاي تمدن و حمايت از دانش‌آموزان نخبه و برتر بسيجي آنها را براي آزمون ورودي دانشگاه‌ها و انتخاب بهترين رشته دانشگاهي متناسب با توانايي‌ها و استعدادهايشان آماده مي‌كند. بسيج فرهنگيان هم با تقويت نيروهاي خود سعي در تربيت نسل‌هايي آگاه و بصير دارد. بسيج اساتيد، و دانشجويي با ايجاد حلقه‌هاي علمي بين استادان و دانشجويان به دنبال ايجاد فرصتي مناسب براي همفكري و همكاري دانشجو و استاد است. در اين حلقه‌هاي علمي، فضايي كاملاً دوستانه حاكم است و شركت‌كنندگان در آن به دور از تعارفات مرسوم به طرح مسئله در رابطه با مسائل عملي بپردازند.
بسيج جامعه پزشكي هم به عنوان يكي از بازوهاي وزارت بهداشت شناخته مي‌شود و تحقق اهداف علمي و پزشكي كشور نقش پويايي دارد. رسيدن به نتايج پزشكي روز و اختراع دستگاه‌ها و داروهاي بومي و با استفاده از توان نيروهاي داخلي نياز پزشكي و درماني كشور را رفع سازند. بسيج جامعه پزشكي تا به حال پزشكان حاذق زيادي كه با كمترين توقعات بالاترين خدمات را به بيماران ارائه مي‌دهند را معرفي كرده است. بسيج جامعه علمي هم به عنوان هماهنگ‌كننده ميان اقشاري كه از توان علمي برخوردارند و با سرمايه‌گذاري و حمايت از مخترعان، نخبگان و پژوهشگران گام‌هاي بزرگي در تحقق اهداف علمي كشور برداشته است. مقام معظم رهبري بارها بر جهش‌هاي علمي و جنبش نرم‌افزاري تأكيد كرده‌اند و قطعاً بسيج به عنوان سازماني كه از توان علمي بالايي برخوردار است مي‌تواند نقش زيادي در پياده‌سازي اهداف علمي كشور داشته باشد. اهدافي كه اگر به خوبي محقق شود ايران را به يكي از قدرت‌هاي علمي جهان تبديل مي‌كند. كاري كه با وجود پتانسيل داخلي دور از دسترس نيست.
