مصطفي شاه كرمي| ساخت انيميشن «آتو» يا «سربازهاي بينالمللي» و استقبال مخاطبان و رسانهها از اين اثر به خاطر كيفيت قابل توجه و محتواي طنز آن كه توسط يك تيم جوان و در شهر كرمان توليد شده است،فضايي را پيش آورد كه با سرتيم و تهيهكننده اين انيميشن 10 قسمتي كه به صورت اپيزودي ساخته شده است گپ و گفتي داشته باشيم. آنچه در ادامه ميآيد مشروح اين گفتوشنود است.
براي شروع گفتوگو در ابتدا خودتان را معرفي كنيد.
فرهاد امينزاده متولد سال 1361 كرمان هستم. تحصيلات آكادميك ندارم اما براي اثبات فرمانبرداري و روي زمين نماندن فرمايشات رهبري در حوزه جنگ نرم هر كاري كه توانستهام انجام دادهام و انشاءالله از اين به بعد با اين تيم پرانرژي آماده هر اقدام فرهنگي ضد امپرياليستي هستيم. ضمن اينكه طبق فرمايشات مقام معظم رهبري كه فرمودند جوانها بيايند و كار فرهنگي انجام بدهند، ما هم آمدهايم تا كارهاي فرهنگي اثرگذاري (انشاءالله) انجام بدهيم.
توليدات انيميشني شما از چه موقعي و با چه آثاري كليد خورد؟
همه اقدامات عملي حوزه انيميشن با فعاليت و راهاندازي«خانه انيميشن» كرمان در سال
83 ـ 84 و از پايگاه بسيج مسجدالرضا(ع) آغاز شد. يكي از انسانهاي نيك روزگار يعني «حميد نخعي» كه جانباز و آزاده هستند و حدود 8 تا 10 سال اسير عراق بودند پايهگذار خانه انيميشن بودند و اين خانه انيميشن مكان و جايي بود كه بچههايي كه به انيميشن علاقه دارند مأمن و مأوايي داشته باشند. من از سالهاي قبل به كارهاي حوزه انيميشن علاقهمند بودم و با دوستاني كه در اين حوزه و در پايگاه مسجد الرضا(ع) فعاليت داشتند مراوداتي داشتم كه نهايتاً به تأسيس شركت «فراسوي ابعاد» در سال 87 ـ 88 از ميان بچههاي قديم و جديد خانه انيميشن و توليد اثرهاي چندگانهاي منجر شد. اما واقعيت اين است كه آثار انجام شده توسط اين شركت، پروژههاي متعدد و با تراز كمي و كيفي متفاوتي هستند كه بعضي از آنها كارگاهي و برخي تبليغاتي بودند. علاوه بر اينها، كارهايي مثل سارا كوچولو و جشن مداد رنگيها درباره حجاب و عفاف را براي معاونت اجتماعي استانداري كرمان داشتيم؛ دو كار براي مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس داشتيم. در مورد يكي از شهدا به نام «حاج مهدي طياري» و كاري درباره فضاي گلزار شهداي كرمان داشتيم. كاري به اسم «تيك تاك» براي كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان و اثر ديگري در رابطه با «ترويج ازدواج آسان» توليد كردهايم. انيميشني هم با عنوان «بچههاي حماسه» كه در رابطه با مقاومت مردمي در خرمشهر بود توليد كرديم كه يكي دو سال پيش از شبكه دو سيما پخش شد.
فضا و روحيه بچه مسجدي و بسيجي بودن تأثيري در روند حركتي و ثبات قدم داشتن بين اعضاي تيم كاري شما داشت؟
حتماً تأثير داشته؛ اكثر بچههايي كه در تيم ما هستند يا تحت تربيت مستقيم فضا و روحيه بسيجي بودهاند يا در اين فضا تنفس كرده و با آن كاملاً مأنوس و آشنا هستند. مثلاً يكي از بچههاي تيم ما فرزند شهيد است يا يكي ديگر از بچهها جزو خانواده رزمندگان و ايثارگران است. به طور كلي فضايي بر كار ما حاكم و غالب است كه همه اعضا با اين مباحث آميختگي دارند. ما اين قضيه را از بركات مسجد و كار براي رضاي خدا و جهاد در راه دين ميدانيم.
لطفاً درباره توليد انيميشن «سربازهاي بينالمللي»، از طرح اوليه تا توليد و نيز بازه زماني و هزينه خلق اين اثر توضيح بدهيد.
در مورد هزينه فقط اين را بگويم كه بودجه ساخت اين اثر به نسبت كارهاي مشابه بسيار نازل و ناچيز بوده و به نوعي قابل مقايسه نيست! ما فقط خوشحاليم كه با اين اوضاع توانستهايم شركت را سرپا نگه داريم! اين كار از اول تا آخر در حدود 20 ماه زمان برد. در حدود 6 يا 7 ماه صرف اقدامات پيش توليد شد. درباره ايده اين كار هم بايد عرض كنم كه هر موقع بچهها در حال ناهار خوردن يا استراحت كردن هستند يكسري ايدههايي كه به ذهنشان ميرسد را در فايلي به اسم «بانك ايده» ثبت و ضبط ميكنند. ايده اوليه اين كار را به يكي از دوستانمان به اسم آقاي مسعودي كه نويسنده است (فرزند آقاي محمدعلي مسعودي از نويسندگان سرشناس كرماني) براي قصهپردازي و نوشتن داستان سپرديم و قرار شد فيلمنامه قسمت اول انيميشن «آتو» را بنويسند كه اينگونه هم شد. از طرفي سازمان هنري و رسانهاي اوج كه گروههاي هنري با نگاه ارزشي را رصد ميكنند در كرمان به مؤسسه ما رسيدند و ما هم بخشي از تواناييها و توليداتمان را به آنها معرفي كرديم. از طريق سيستمهاي حمايتي كه داشتند به آنها پيشنهاد كرديم ميتوانيم كارهاي خوبي در سطح جهاني به شما ارائه كنيم و جواب اعتمادتان را بدهيم. آنها قبول كردند و قرار شد يك قسمت كار كنيم و بعد از موفقيت آن را به صورت كامل انجام دهيم كه بعد از توليد اپيزود اول قرار شد كار را به صورت كامل انجام بدهيم. ما در طرح اوليه اين موضوع را داشتيم كه تعدادي از سربازان چند مليتي اقدام به هر كاري كه ميكنند آن را به صورت مفتضح و خراب انجام ميدهند. در بخش ديگر كاراكتر رئيسجمهورهاي آنها را هم به كار اضافه كرديم و به واقع در دو سطح عالي تصميمگير (رهبران ديپلماتيك) و افراد زيردست (نظاميها) كه مجري تصميمات رؤسايشان هستند، بتوانيم حرف و پيام اصلي خودمان را به مخاطب منتقل كنيم.
محوريت كلي اين اثر چيست و به چه موضوعاتي اشاره دارد؟
اين انيميشن يك اثر استراتژيك است و به اتفاقهايي كه در دنيا رخ ميدهد ميپردازد. هر كدام از قسمتهاي دهگانه اين كار كه به صورت اپيزودي ساخته شده است با مدت زمان 5 دقيقهاي هر قسمت به يك موضوع خاص ميپردازد. به عنوان مثال ما در دو قسمت پاياني اين انيميشن به اوضاع كشور سوريه پرداختهايم. در يكي ديگر از قسمتهاي آن به ماجراي فرود پهپاد امريكايي «آر كيو 170» توسط نيروهاي سپاه پاسداران و حواشي آن با نگاه طنز پرداختهايم يا عدم ثبات اقتصادي در قاره اروپا و... از جمله موضوعات متنوعي است كه در اين مجموعه 10 قسمتي توليد شده است.
تيم سازنده اين انيميشن متشكل از چند نفر است و چه تخصصهايي دارند؟
فعاليت اصلي و پايهاي برنامه كاري شركت ما در حوزه انيميشنهاي سه بعدي است. هر كدام از افراد تيم كاري ما در يك حوزه تخصص دارند، از طراحي كاراكتر، مدلسازي، متحركسازي يا جان بخشي به كاراكترها، انيميت تا بحث رندر و خروجي كار همه جزو تخصصهاي تيم 10 نفره ماست.
در بحث طراحي كاراكتر و چهره شخصيتها، فضاي پسزمينه (بكگراند)، ابزار و... از چه چيزهايي الهام گرفتهايد؟آيا اين كاراكترها به شخصيت اصلي شباهت و نزديكي دارند؟
در بحث طراحي كاراكترها تحقيقات زياد و وسيعي انجام دادهايم و سعي كرديم فضاي كلي مطابق با مدل شهرسازي غربي و اروپايي باشد. ابتدا قرار بود از چهره اصلي و واقعي افرادي نظير بوش، ساركوزي، شارون و... استفاده كنيم منتها چون اين افراد داراي يك دوره محدود مسئوليتي هستند و از طرفي در همان ابتدا و قبل از ديدن كار با ديدن چهره اصلي اين افراد، مخاطب تصميم ميگيرد كار را ببيند يا نه! ما بعد از تحقيقات خوبي كه انجام داديم متوجه شديم كه در فضاي ديگر انيميشنها به طور مثال كاراكتر رئيسجمهور امريكا داراي مشخصاتي مثل قد بلندي، موهاي جو گندمي و تقريباً تنومند است كه نشاندهنده پختگي و تسلط آن كاراكتر است. مثلاً رئيسجمهور فرانسه عمدتاً با قدي كوتاه نمايش داده ميشود، بر همين اساس ما هم بر مبناي انگارهها و تيپسازي شخصيتي كه اين شركتها دارند اقدام به خلق كاراكترها كرديم! علت آن هم اين بود كه زمان نمايش اين كار مخاطب به ايراني بودن آن پي نبرد و با توجه به المانهاي متداول در انيميشنهاي غربي گمان كند كه اين اثر يك كار غيرايراني است كه ما با توجه به بازخوردهاي متفاوت متوجه شدهايم كه اين هدف محقق شده است. به كلامي ديگر ما خواستيم يك اثري بسازيم كه مخاطب آن بينالمللي باشد و بدون پيشزمينه ذهني آن را تماشا كند و بر خلاف ديگر توليدات انيميشن كشورمان از «ايرانيزه» كردن فضاي آن خودداري كرديم!
موسيقي متن و صداپيشگي يا صداگذاري كار به نظر حرفهاي ميرسد. اين كار توسط چه افرادي و در چه بازه زماني انجام شده است؟
كار صداپيشگي كاراكترها را به دوستي به اسم فرشيد جليلي به همراه گروهي به نام «مؤسسه صداسازان» كه دفتر كارشان در تهران است سپرديم. با توجه به تحويل دو مرحلهاي كه داشتيم كار صداپيشگي آن تقريباً دو تا سه هفته طول كشيد. ساخت موسيقي و افكتهاي موجود در انيميشن هم به طور كامل توسط همين گروه انجام گرفته است.
در مورد علت نامگذاري و شهرت اين انيميشن به «ATO» هم بفرماييد كه چگونه به چنين عنواني رسيديد؟
نام اصلي آن برگرفته از اسم سازمان پيمان نظامي آتلانتيك شمالي (NATO) است كه با انداختن كلمه«N» از اول آن به اسم انيميشن «سربازهاي بينالمللي(ATO)» نامگذاري شده است. در واقع ما به نوعي مسئله «آتو گيري» اين مجموعه كشورها براي به راه انداختن جنگهاي متعدد را با اين اسمگذاري به چالش كشيدهايم!
اين «آتو» چقدر به كار شما و تيم سازنده آن تجربه افزوده و چه تبعاتي داشته است؟
اين كار تقريباً اولين پروژه جدي شركت ما بود. قبلاً طولانيترين پروژهاي كه انجام داده بوديم يك چيزي در حدود پنج دقيقه بود و اين مهمترين پروژه ما بود كه ظرف 20 ماه توانستيم توليدش كنيم. يك موضوعي را هم درباره اقبال رسانهها و مخاطبان به اين انيميشن بگويم و آن اينكه يك انيميشن را اجزايش جذاب ميكند. همچنين مولفههايي مثل فانتزي بودن كاراكترها، سريع بودن انيميتها، صحنهچيني و زاويهبندي دوربين و. . . از جمله مواردي است كه باعث جذابيت يك اثر ميشوند. بچههاي ما هم در اين زمينهها با يك حركت جهادي و بسيجيگونه كه گاهي باعث ميشد اين عزيزان بيش از 36 ساعت به صورت مداوم كار كنند، نهايتاً با چنين پشتوانه فكري و معنوي توانستند چنين اثري را خلق بكنند. واقعيت اين است كه فضاي معنوي حاكم بر تيم سازنده براي خود من خيلي جالب بود مثلاً اينكه بچهها به نماز اول وقت خيلي مقيد بودند كه اين مسئله براي ما يك برگ برنده محسوب ميشود. به لطف همين كار الان يك محفل انس با قرآن و گعدههايي با محوريت بررسي جنگ نرم و ابعادش با دوستان تشكيل دادهايم.
در اين مسير چقدر كسب شهرت برايتان مهم بود؟
كسب شهرت اگر به معني بروز و نمايش توانمنديها باشد خوب است اما اينكه شما ادعا بكني كه «من آنم كه رستم بود. . . » خيلي تناسبي با روحيه بسيجي و جهادي ندارد. ما اين كار را انجام داديم و از متبحرين و متخصصين خواهش كرديم كه نتيجه را ملاحظه كنند و اگر مطلوب نظرشان افتاد ما را مساعدت و كمك كنند تا بتوانيم كارهاي مهم و پرمخاطب و داراي انعكاسي را در راستاي اهداف و چشمانداز كشورمان در حوزه جنگ نرم توليد كنيم. ما سعي كرديم با رعايت اصول حرفهايگري مطابق با متد روز دنيا اثري را توليد كنيم كه يك فتح باب تازهاي در حوزه انيميشنسازي باشد و به همه بگوييم كه با كار و روحيه جهادي ميتوان آثار قابل توجه حرفهاي و اثرگذاري را توليد كرد.
آيا منظورتان اين است كه ميخواهيد طرحي نو در اندازيد و به عنوان يك گروه پيشرو خودتان را معرفي كنيد؟
ما جمله «ما ميتوانيم» را بهرغم داشتن حداقل امكانات و تحريمهاي چند لايه يكبار ديگر ثابت كرديم. ما با قرض گرفتن رايانه از جاهاي مختلف براي گرفتن خروجي كار و برخلاف محدوديتي كه در حوزه نرم افزار و سخت افزاري داشتيم توانستيم طرحي نو دراندازيم. ما از يك فضاي تقريباً 80 متري و با روحيه جهادي چند جوان صاحب انديشه در كرمان به سمت شركتهاي بزرگ انيميشنسازي دنيا مثل «والت ديزني» يورش بردهايم و بر اساس توصيه مقام معظم رهبري مبني بر اينكه ما بايد به سمت دشمنان هجمه كنيم به آنها اعلان مقابله به مثل در حوزه جنگ نرم فرهنگي ميكنيم نه دفاع يا پاتك. ضمن اينكه اين انيميشن با نام «گريههاي رئيسجمهور» توسط ويكي پديا ثبت شده است! هر چند اسم اصلي اين انيميشن چيز ديگري است. آنها با اين ترفند تلاش كردهاند هم وجهه خودشان را حفظ كنند و هم سعي كنند تا براي اين كار اقدام تبليغي انجام نداده باشند!
آيا تصميمي براي عرضه كار به زبانهاي مختلف و در سطح بينالملل داريد؟
دوستان ما در مؤسسه رسانهاي اوج به ما قول مساعد دادهاند كه اين اثر را در آينده نزديك به دو زبان عربي و انگليسي و براي عرضه و پخش بينالمللي دوبله خواهند كرد.
و كلام آخر؟
يك زماني تفكر و باور «ما ميتوانيم» را از ذهن مردم ما گرفته بودند كه حضرت امام(ره) با آن نوع نگرش الهياش به همراه شهداي گرانقدرمان موجب بازگشت اين تفكر و خودباوري در ميان آحاد مردم گرديدند. دفاع هشت ساله مردم كشورمان نمونه عملي اثرگذاري تفكر توانستن و خودباوري بود كه همه جهانيان آن را مشاهده كردند. الان بعد از آن جنگ سخت ما وارد يك جنگ تمام عيار در حوزه جنگ نرم شدهايم كه بسيار مخربتر و جديتر از آن نبرد رو در رو و تسليحاتي است. اين فضاي جنگ نرم هم مثل آن دوران نياز به سرباز و افسر و بسيجي دارد ما سعي كردهايم اين جنگ را بسيار جدي بگيريم و به سراغ اقداماتي برويم كه در تراز نظام جمهوري اسلامي باشد. بايد بدانيم كه هر اقدامي در اين جبهه جديد توسط تاريخ ثبت و ضبط خواهد شد و در درگاه باريتعالي اجر و مزد خاص خودش را دارد.