زلزله‌هاي چند ماه اخير در كشور اين روزها در بين مردم نگراني‌هايي را در ارتباط با وقوع زمين لرزه‌اي شديدتر به ويژه در تهران ايجاد و اين سؤال را مطرح كرده است كه ريشه اين زلزله‌ها چيست و عاقبت به كجا خواهد انجاميد؟ در اين ميان، شايعه ايجاد زلزله در ايران با پروژه امريكايي «هارپ»، اين نگراني‌ها را افزايش داده و پرسش‌هاي زيادي را در اين رابطه در اذهان عمومي ايجاد كرده است؛ اين در حالي است كه بنا به گفته پدر علم زلزله‌شناسي ايران، «هارپ» يك دروغ امريكايي است.
سفرهاي استاني زلزله
مرداد ماه سال گذشته بود كه زلزله بزرگي در ورزقان آذربايجان شرقي رخ داد و تعدادي از هموطنان عزيز جان خود را از دست دادند. با گذشت چند ماه، نوبت به زهان و توابع قائنات در استان خراسان جنوبي رسيد تا با زمين لرزه دست و پنجه نرم كنند. در همان زمان نيز بسياري از كارشناسان اعلام كردند كه مقاوم‌سازي بافت‌هاي فرسوده چاره كار است؛ هشداري كه تاكنون چندان جدي گرفته نشده است. در چنين شرايطي در نخستين ماه سال جديد، اين استان بوشهر بود كه ميزبان زلزله شد. پس از آن هم سراوان در سيستان و بلوچستان با زلزله‌اي ۷/۷ ريشتري كه در تاريخ ۵۰ ساله ايران بي‌سابقه بوده مواجه شد كه خوشبختانه تلفات جاني نداشت. اما زمين لرزه در دو روز گذشته شش استان كشور را لرزاند كه بزرگترين آنها، روز گذشته در استان فارس گزارش شد. استان اصفهان، اردبيل و گيلان هم از ديگر استان‌هايي بودند كه اين روزها به لرزه در آمده‌اند. سريالي شدن زمين لرزها باعث شده است كه اين اتفاق به «سفرهاي استاني زلزله» معروف شود!
ارتباطي بين زمين لرزه‌ها نيست
با وجود اين، رئيس انجمن زمين‌شناسي ايران در گفت‌وگو با «جوان» مي‌گويد: زلزله‌هاي اخير ارتباطي با يكديگر ندارند. سروش مدبري مي‌افزايد: اين قطعات در كنار همديگر توسط گسل‌ها در حال حركت هستند يعني گسل‌هايي كه بين اين قطعات يا درون آنها وجود دارد همواره حركت مي‌كنند اما اينكه ارتباطي بين وقوع اين زلزله‌ها با هم وجود داشته باشد، از نظر زمين‌شناسي صحيح نيست. رخداد زلزله در هر منطقه روال طبيعي و عادي خودش را طي مي‌كند. علت بروز اين زلزله‌ها به طور متناوب كاملاً طبيعي و تصادفي بوده است زيرا بروز هر زلزله‌اي به انباشت انرژي در امتداد گسل‌ها بر مي‌گردد. زماني كه انرژي در امتداد گسلي انباشته مي‌شود بعد از مدتي بايد رها شود كه رها شدن اين انباشت دوره‌هاي بازگشت مختلفي دارد و در زمان خاصي رخ مي‌دهد كه به آن دوره بازگشت زلزله مي‌گويند. رئيس انجمن زمين‌شناسي ايران ادامه مي‌دهد: دوره بازگشت هر منطقه متفاوت است، اين دوره بازگشت‌ها بين ۱۰۰ سال، ۱۲۰ سال و كمتر و بيشتر متغير است كه در اين زلزله‌هاي اخير اين دوره بازگشت‌ها به صورت تصادفي با هم برخورد داشته‌اند. وي اظهار مي‌دارد: وقوع زلزله‌هاي بزرگتر از ۷ ريشتر معمولاً هر ۱۰ سال يك تا دو بار در ايران رخ مي‌دهد كه اين مسئله با توجه به شرايط زمين‌شناسي ايران، يك پديده كاملاً طبيعي است. همچنين زلزله‌هاي ۳ تا ۴ ريشتر هر روز در امتداد بيشتر گسل‌ها اتفاق مي‌افتد كه خيلي از آنها را احساس نمي‌كنيم و وقوع زلزله بين اين دو هم با دوره‌هاي بازگشت‌هاي مختلف به طور مداوم در حال رخ دادن هستند.
شايعه واهي حمله هارپي به ايران!
پس از وقوع زمين لرزه‌هاي چند وقت اخير در كشور شايعاتي در فضاي مجازي و برخي شبكه‌هاي ماهواره‌اي مبني بر حمله هارپي توسط امريكا به ايران بر سر زبان‌ها افتاده است؛ شايعه‌اي واهي كه با واكنش و تكذيب كارشناسان زمين‌شناسي روبه‌رو شد. امريكايي‌ها مدعي هستند هارپ (HAARP) يك پروژه تحقيقاتي است كه در ظاهر براي بررسي و تحقيق درباره لايه آيونوسفير و مطالعات معادن زير زميني (با استفاده از امواج راديويي ) تأسيس شده است و در واقع پروژه‌اي با تكنولوژي جنگ ستارگان به منظور كامل كردن يك سلاح جديد براي كشورهاي قدرت طلب محسوب مي‌شود. بر اساس ادعاي امريكايي ها، هارپ جزو سري‌ترين آزمايشات ارتش امريكا در چند دهه گذشته است كه دولتمردان اين كشور، بهترين دانشمندان جهان را با اختيار يا اجبار براي كار روي اين موضوع به مركز آزمايشات فوق سري ارتش امريكا فراخوانده‌اند. آنها مدعي‌اند كه با هارپ مي‌توان در هر نقطه از دنيا زلزله يا خشكسالي يا ديگر حوادث طبيعي ايجاد كرد! در كنار اين ادعاي بزرگ و با سريالي شدن زلزله‌ها در ايران و مشرق زمين، برخي رسانه‌هاي خارجي هم براي دامن زدن به اين ادعا و شايعه، نوعي جنگ و عمليات رواني به راه انداخته‌اند تا ادعاي‌هاي امريكايي‌ها درباره هارپ را به نوعي داراي صحت القا كنند! براي نمونه، روز گذشته روزنامه الوطن چاپ امريكا در مقاله‌اي عنوان كرد كه زمين لرزه‌اي به قدرت ۱۰ ريشتر در خاورميانه رخ خواهد داد!
پدر علم زلزله‌شناسي: دروغ است
در همين ارتباط پدر علم زلزله‌شناسي ايران در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعي «جوان» در پاسخ به اين سؤال كه آيا پديده هارپ دليل اصلي زلزله‌هاي اخير بوده است، مي‌گويد: پديده هارپ يك عامل جوي است و بيشتر اثراتش در هوا رخ مي‌دهد و اين پديده در ارتباط با زلزله زميني ناتوان است. پروفسور بهرام عكاشه مي‌افزايد: روي پديده هارپ در بحث زمين لرزه نمي‌توان حساب باز كرد، چون الكترون‌ها نمي‌توانند چنين كاري را انجام دهند و اين صحبت‌ها كه دليل زلزله‌هاي اخير پديده هارپ است تنها شايعاتي از سوي عده‌اي نابخرد است زيرا امريكايي‌ها چنين قدرتي ندارند. وي در پاسخ به اين سؤال كه گفته مي‌شود در زلزله هائيتي در گذشته نيز همين پديده اثرگذار بوده، خاطرنشان مي‌كند: اين موضوع تاكنون اثبات نشده است. خود هائيتي روي گسل‌هاي شديدي قرار گرفته است. امريكا يا ديگر كشورها بسيار مايل هستند كه با دروغگويي، از اين پديده استفاده نا بجا كنند اما تاكنون موفق به چنين كاري نشده‌اند و قدرت اين كار را ندارند.
مقاوم‌سازي بافت‌ها و اطلاع رساني
پدر علم زلزله‌شناسي در پاسخ به سؤال ديگري مبني بر اينكه اين زلزله‌ها موجي از نگراني را در مردم به‌وجود آورده است كه بالاخره چه مي‌شود، عنوان مي‌كند: اشكال ما اين است كه زلزله را جدي نمي‌گيريم و بيشتر مهندسان ما دنبال مسائل مادي هستند! خدا اگر عذابي را مي‌فرستد چاره آن را هم مي‌فرستد. خدا به ما عقل داده و مي‌توانيم خانه‌هاي خود را مقاوم‌سازي كنيم. حتي مي‌توان با اطلاع‌رساني از پيامدهاي منفي زمين‌لرزه كاست اما بسياري از ما به ويژه مديران، اين موضوع را جدي نمي‌گيرند! وي در پاسخ به اين پرسش نيز كه ريشه اين زمين لرزه‌ها كجاست، مي‌گويد: حركت صفحه شبه جزيره عربستان به سمت شرق، شبه قاره هند به سمت شمال غرب و صفحه درياي عمان به زير صفحه منطقه سيستان و بلوچستان موجب زلزله‌ها شده است. حتي دليل ايجاد كوه‌هاي البرز هم همين فشارهاست و چون ايران كشوري زلزله خيز بوده بايد هميشه انتظار زلزله را داشت و نه تنها بايد گفت كه اين زمين لرزه‌ها طبيعي است بلكه مي‌توان گفت كه اين زمين لرزه‌ها تا ميليون‌ها سال ديگر ادامه دارد.
هشدار درباره زلزله تهران
پدر علم زلزله‌شناسي تصريح مي‌كند: ستاد مديريت بحران بايد بيش از پيش گوش به زنگ زلزله تهران باشد. از نهادهاي مسئول بايد خواست تا آمادگي كافي براي مقابله با بحران و پيامدهاي زلزله پايتخت را داشته باشد. عكاشه در ارتباط با اين موضوع كه آيا وقوع اين زلزله‌ها بر روي گسل تهران اثر داشته است اظهار مي‌كند: وقوع زلزله چه در منطقه آذربايجان چه در تهران و قزوين و فيروزكوه و چه در زاگرس و‌شيراز يا بوشهر و همينطور در جنوب شرق ايران(شهرهاي سراوان و خاش) به دليل شرايط جغرافيايي هميشه محتمل است و بايد تأكيد كنم كه همه اين مناطق زلزله خيز هستند.
