از مهم‌ترین و پربسامدترین مفاهیم در اندیشه اجتماعی امامین انقلاب، کلیدواژه «مردم» است. در دیدگاه امامین انقلاب جمهوری اسلامی ایران، نظامی مردم‌سالار به معنای واقعی کلمه است. از نظر امام خامنه‌ای، انقلاب اسلامی علت موجده نظام اسلامی است، اما بقای انقلاب با حضور مردم در تمامی ساحات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، علمی، سازندگی و امدادی تضمین و استمرار پیدا می‌کند.
مقام معظم رهبری در دیدار رئیس و مسئولان قوه قضائیه از به میدان آوردن هدفدار مردم به عرصه اداره کشور به عنوان هنر اصلی انقلاب نام بردند: «هنر اصلی انقلاب این بود که جمهور مردم را از یک مجموعه و توده منفعل و مصرفی و فاقد یک نگاه ملی و عمومی، تبدیل کرد به یک مجموعه پرانگیزه، علاقه‌مند، همت‌دار، هدفدار، آرمان‌خواه، و وارد میدان کرد؛ کار بزرگ انقلاب این بود» (۱۲/۰۵/۱۴۰۰).
نقش مردم در اقتصاد در قانون اساسی در قالب تعاونی‌ها مورد توجه قرار گرفته است، اما اولاً این بخش از قانون اساسی به دلیل نبود برنامه جامع و فقدان نقشه راه، در خوش‌بینانه‌ترین حالت نه به عنوان اولویت دست دوم بلکه اساساً به عنوان اولویت اقتصادی نظام در نظر گرفته نشده است، ثانیاً همواره با بی‌اعتنایی و بی‌مهری برخی از مسئولان از یک‌سو و کارشکنی فرصت‌طلبان و اژد‌های هفت سر فساد از سوی دیگر مواجه بوده است، ثالثاً این بخش از قانون اساسی، حتی در حوزه تشکیل و تقویت تعاونی‌ها در دولت‌های گذشته با افت و خیز زیاد همراه بوده و هیچ گاه آن طور که شایسته مردم ایران است اجرایی نشده است. تحقق شعار سال مستلزم توجه و به کارگیری نکات فراوانی است از جمله:
۱- منحصر دانستن نقش مردم در حوزه اقتصاد به تشکیل تعاونی‌ها، هم بی‌انصافی در حق مردم است، هم نشانگر عدم استفاده از ظرفیت‌های عظیم مردم در این حوزه است و هم علاوه بر بی‌انگیزه کردن و از میدان به در کردن مردم، زمینه را برای جولان هرچه بیشتر صاحبان قدرت و ثروت و مروجان نگاه سرمایه‌داری فاسد غرب فراهم می‌کند. نباید فراموش کنیم که نقش مردم در اقتصاد منحصر به تشکیل تعاونی‌ها نیست و بسیاری از حوزه‌ها نظیر «تشکیل شرکت‌های دانش‌بنیان» را نیز شامل می‌شود. همان‌گونه که گفته شد علاوه بر فقدان «برنامه جامع» و «نقشه راه»، فقدان «عزم ملی» نیز از مهم‌ترین ضعف‌های ملموس نظام اسلامی در هرچه پررنگ‌تر کردن نقش مردم در اقتصاد محسوب می‌گردد.
۲- مقام معظم رهبری، اقتصاد مقاومتی را به عنوان گفتمان اقتصادی انقلاب اسلامی و نقشه راه اقتصادی کشور و تنها راه نجات کشور در بحران‌های اقتصادی و توان تاب آوری در برابر بحران‌ها و تحریم‌ها و تکانه‌های اقتصادی اعلام داشته‌اند، اما اولاً رونق، رشد و جهش تولید معبر اصلی شکل‌گیری اقتصاد مقاومتی است و ثانیاً به تجربه و با قطعیت می‌توان گفت حضور مؤثر مردم در عرصه تولید، مهم‌ترین پایه رشد و رونق تولید است. به عبارت روشن‌تر مردم، محور شکل‌گیری، پیروزی و بقای انقلاب اسلامی هستند و جهش تولید نیز وابسته به همین رکن اساسی است.
۳- رهبر معظم انقلاب فرموده‌اند: «اگر ما کاهش حضور مردم را داشته باشیم، از آن طرف افزایش فشار‌های دشمن را خواهیم داشت؛ یعنی این‌ها با همدیگر به معنای واقعی کلمه یک نسبت معکوسی دارند. اگر چنانچه ما در کشور افزایش حضور مردم را کم داشته باشیم، از آن طرف افزایش فراوان فشار دشمنان را خواهیم داشت. اگر ما بخواهیم فشار‌های دشمنان از قبیل فشار‌های اقتصادی مثل تحریم و امثال این‌ها از بین برود یا کاهش پیدا کند، راهش این است که حضور مردم در کشور افزایش پیدا کند و پشتوانه‌ی مردمی به رخ دشمنان کشیده بشود.» (۲۶/ ۰۳/ ۱۴۰۰)
۴- با وجود «اصل۴۴ قانون اساسی مبتنی بر مشارکت پررنگ مردم در اقتصاد»، «سند چشم انداز ۲۰ساله» و اجرای «شش برنامه پنج‌ساله توسعه» اقتصاد کشور علاوه بر دلایل متعدد نظیر «اقتصاد نفتی»، «اقتصاد رانتی» و «اقتصاد دولتی» به دلیل کمرنگ بودن نقش مردم در اقتصاد (و مشخصاً کمرنگ بودن نقش مردم در تولید) از یک بیماری مزمن رنج می‌برد و دشمنان و بدخواهان نظام اسلامی از همین کمرنگ بودن نقش مردم در فرایند تولید همواره بیشترین بهره برداری را کرده‌اند.
۵- برای تحقق شعار سال پیشنهاد می‌شود الف) نگاه شعاری به شعار سال ۱۴۰۳ سم مهلک و مانع اصلی ایفای نقش مردم در تولید محسوب شده و باید کنار گذاشته شود. ب) باید تحقق شعار امسال در قالب «سند چشم انداز ۲۰ساله فعلی و ۲۰ساله دوم»، «برنامه پنج‌ساله هفتم و برنامه‌های بعدی» و «برنامه جامع و نقشه راه تحقق شعار سال» دنبال شود. ج) عمده درآمد حاصل از صادرات و فروش نفت باید صرف امور تولید و زیربنایی گردد. د) با یک برنامه‌ریزی دقیق تمام بخش‌های اقتصادی کشور که مردم قادر به مشارکت در آن‌ها هستند، به مردم واگذار و جداً از تصدی‌گری دولت در این بخش‌ها منع گردد. ه) به فوریت موانع تولید و مردمی‌سازی اقتصاد شناسایی و رفع گردد. و) ستاد عالی نظارت بر تحقق شعار سال تشکیل شود و از طریق دستگاه‌های نظارتی موجود در قوای سه‌گانه بر عملکرد بخش‌های مختلف صفی و ستادی نظارت مؤثر صورت گیرد. ز) با توجه به مردمی بودن شعار امسال، نقش مردم در پیوست فرهنگی شعار سال در قالب «جهاد عظیم تبیین و روشنگری»، «نهضت مطالبه گری»، «نهضت امر به معروف و نهی از منکر» تقویت شود.
