پیشرفت روزافزون علم و گستردگی فضای مجازی باعث شده افراد تعاملات زیادی از قبیل گپ‌و‌گفت، کسب وکار‌های اینترنتی، تبلیغات و بازی و سرگرمی را در بستر این فضا انجام دهند.
فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی، علمی و فرهنگی از جمله مواردی است که با اقبال زیادی از سوی مردم و مسئولان روبه‌رو شده است و از همین‌رو تخلف و جرم هم در این حوزه رو به گسترش است و پلیس فتای فراجا همواره با پایش این فضا، ضمن هشدار به مردم برای جلوگیری از ارتکاب جرم در این فضا، تخلفات و جرائم این حوزه را رصد و افراد متخلف را به مرجع قضایی معرفی می‌کند. از سوی دیگر به روز‌های پایانی تبلیغات انتخاباتی مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان نزدیک می‌شویم و پلیس فتا هم برحسب وظیفه تخلفات تبلیغات انتخاباتی سایبری را زیر ذره‌بین دارد. در همین راستا گفت‌وگویی با سردار وحید مجید، رئیس پلیس فتای فراجا هنگام بازدید از غرفه گروه رسانه‌ای «جوان» در چند روز اخیر داشته‌ایم.
با توجه به اینکه در آستانه برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی و انتخابات مجلس خبرگان قرار داریم، پلیس فتا چگونه جرائم سایبری این حوزه را تحت نظر دارد؟
در حالت کلی فراجا مسئولیت امنیت انتخابات در سطح کشور را برعهده دارد و پلیس فتا هم بحث امنیت انتخابات در فضای سایبری را به عهده دارد. امسال ماده ۷۹ قانون انتخابات از طریق مجلس شورای اسلامی برای پیگیری جرائم سایبری علیه نامزد‌های انتخاباتی به پلیس فتا اعلام شد به همین دلیل پلیس فتا حوزه مجازی را دنبال می‌کند و اگر مطلب یا آگهی علیه نامزدی در رسانه‌ها مطرح شود براساس این ماده قانون جدید وارد عمل می‌شود و از آن جلوگیری می‌کند و ضمن معرفی متهم به مقام قضایی از آن رسانه که مطلب یا آگهی علیه نامزد انتخاباتی مطرح کرده درخواست می‌کند که پاسخ آن نامزد را ظرف ۲۴ ساعت در همان رسانه منتشر کند.
با توجه به اینکه پلیس فتا از مدتی قبل در این حوزه وارد شده است، چه اقداماتی در جهت پیشگیری از وقوع جرائم سایبری در خصوص تبلیغات نامزد‌های انتخاباتی انجام داده است؟
یکی از ارکان اصلی مأموریتی پلیس فتا، حوزه پیشگیری و ارتقای دانش سایبری در سطوح مختلف اجتماعی است. با توجه به نزدیک شدن زمان انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان در روز یازدهم اسفندماه، ما از قبل براساس قانون اقدامات پیشگیرانه‌ای برای جلوگیری از وقوع جرائم سایبری در خصوص تبلیغات انتخاباتی نامزد‌ها انجام دادیم. بر مبنای قوانین و مقررات، حدود ۲۴ مصادیق محتوای مجرمانه در قانون برای فضای مجازی تعیین کرده بودند که این ۲۴ مصادیق را احصا و بررسی کردیم. بر همین مبنا جلساتی در کل کشور توسط فتای استان‌ها با حضور بالغ بر ۲ هزار ۴۰۰ نامزد انتخاباتی برگزار شد. در این جلسات علاوه بر بحث گفتمان موازین قانونی و مواردی برای پیشگیری از وقوع جرم اطلاع‌رسانی شد.
این جلسات مخصوص نامزده‌ها برگزار شده یا پلیس فتا با رسانه‌ها هم برای اطلاع‌رسانی و پیشگیری از وقوع جرم در فضای مجازی جلسات آگاهی‌سازی هم داشته است؟
پلیس فتا در همین راستا، بالغ بر ۳ هزار و ۸۰ رسانه در حوزه‌های مختلف از جمله پلتفرم‌ها، کانال‌ها و گروه‌ها را هم در سطح کشور بررسی کرد و پس از برگزاری جلسات تعاملی با اصحاب رسانه، موضوعات و مصادیق‌هایی که در حوزه انتخابات می‌توانند تخلف و جرم شناخته شوند برای پیشگیری از وقوع جرم در این حوزه به آن‌ها اطلاع‌رسانی کرده‌ایم. همین اقدامات باعث شد امروز سطح جرائم و تخلفاتی که معمولاً در این ایام پیش می‌آید، کاهشی باشد.
فارغ از موضوع انتخابات، کسب و کار‌های مجازی و کلاهبرداری‌هایی که در این زمینه صورت می‌گیرد، امنیت این فضا را مخدوش کرده است. در این باره چه توضیحی دارید؟
پلیس از حوزه کسب و کار‌های مجازی حمایت می‌کند و براساس مصوبه شورای عالی فضای مجازی، تخلفات در حوزه کسب و کار‌های اینترنتی برعهده فراجاست. از سوی دیگر از زمان شیوع بیماری کرونا، کسب و کار‌های اینترنتی با توجه به تقاضای مردم افزایشی چشمگیر داشت و ادامه دارد. یکی از اقدامات مهم تبدیل رمز ایستا به رمز پویا بود که در دستور کار قرار دادیم و با همین اقدام موفق شدیم در این حوزه، نرخ جرم را بیش از ۲۲ درصد کاهش دهیم.
متأسفانه دیده شده در حوزه کسب و کار‌های مجازی افرادی از سلبریتی‌ها برای تبلیغات استفاده می‌کنند و بعد هم با سوءاستفاده از این چهره‌ها و اعتماد مردم به آن‌ها اقدام به کلاهبرداری می‌کنند. چه توصیه‌ای به افراد مشهور در اینگونه تبلیغات دارید؟
در خصوص نقش سلبریتی‌ها و تأثیر تبلیغات آن‌ها در کسب و کار‌های اینترنتی باید گفت سلبریتی‌ها در تبلیغات فضای مجازی فعالیت دارند و سعی می‌کنند در فضای سایبری خودشان را نشان دهند که پلیس همواره هشدار‌های لازم را در خصوص افزایش آگاهی این افراد و تمام مردم در حوزه‌های سایبر برای اینکه سوژه‌ای برای کلاهبرداری نشوند، داده است. امیدواریم که از این هشدار‌های استفاده کنند و در دام کلاهبرداران گرفتار نشوند. البته در بعضی از پرونده‌هایی که برای رسیدگی به تخلفات سایبری به ما ارجاع می‌شود در موردی با تبلیغ چند سلبریتی برای برندی مواجه شدیم که پس از بررسی و توجیهات لازم، آن‌ها به اشتباهشان پی بردند و مقرر شد از آن پس تنها طبق قوانین کشور عمل کنند تا به مردم ضرر و زیان وارد نشود.
اهمیت تبلیغ از سوی افراد مشهور برای برند خاصی باعث اعتماد مردم می‌شود، به نظر شما این افراد چه نقشی را می‌توانند در این تبلیغات ایفا کنند تا باعث ضرر و زیان مالی و معنوی به مردم نشوند؟
تبلیغات از سوی این افراد تأثیرات مثبت و منفی زیادی در بین مردم به جای می‌گذارد و گاهی ذهنیتی برای افراد شکل می‌دهد. بهتر است این افراد اول از جایگاه آن برند و قانونی بودنش و اینکه احتمال خطا و سوءاستفاده در آن وجود ندارد مطمئن شوند و بعد هم در پست‌های تبلیغاتی‌شان از روش‌های کلاهبرداری‌های حوزه سایبری هم صحبت کنند و به مردم و طرفدارانشان آگاهی بدهند تا در دام کلاهبرداران این حوزه گرفتار نشوند. با این شیوه تأثیر مثبت آن را در جامعه متوجه خواهند شد.
اگر پلیس فتا متوجه شود سلبریتی در فضای مجازی عمداً تخلفی مرتکب شده است، چه برخوردی با این افراد می‌کند؟
اگر بررسی پلیس نشان دهد این افراد با آگاهی کامل تخلفی را مرتکب شده‌اند یا از روی قصد و غرضی مرتکب رفتار و اعمالی شده‌اند که تخلف بوده به مرجع قضایی معرفی و موضوع تخلف آن‌ها در دستگاه قضایی رسیدگی می‌شود. پلیس همیشه رفتار و حرکات این افراد را مورد بررسی و پایش قرار می‌دهد و در مواردی هم آن‌ها وقتی به پلیس فتا برای بررسی تخلفی که مرتکب شده‌اند احضار می‌شوند از اعمالی که مرتکب شده‌اند ابراز ندامت و اعلام می‌کنند که کارشان عمدی نبوده است.
