جوان آنلاین: صید «شب چراغی» در واقع نوعی صید غیرمجاز ابداعی عده‌ای سودجو و منفعت طلب است که هنگام شب و با استفاده از نور چراغ یا نورافکن‌های پرقدرت به عمق آب تابانده و گله‌های ماهی در اندازه‌های کوچک و بزرگ و غیرتجاری را به دام می‌اندازند. در این صید مخرب تور ماهیگیری در دریا پهن می‌شود و با نورافکن، نور شدید در دریا منعکس و باعث تجمع ماهیان ریز و درشت اطراف شناور می‌شود؛ پس از آن نیز شناور دوم با بهره‌گیری از تور پرساین محاصره‌ای تمامی ماهی‌های جمع شده را زیر نور جمع‌آوری می‌کند. برای هر بار تورریزی افزون بر چند تُن از انواع ماهیان که بیشتر شیرماهی‌های ریز بوده، در دام صیادان متخلف افتاده و حتی ممکن است توراندازی در طول یک شب چندین بار تکرار شود. در این روش بی‌رحمانه صید، هیچ‌گونه شانسی برای فرار ماهی‌ها وجود ندارد و انواع مختلف ماهی بالغ و نابالغ به شکل ناباورانه‌ای مورد کشتار جمعی قرار می‌گیرد.
بر اساس آمار‌ها در حال حاضر بیش از ۳۵ هزار صیاد با ۴ هزار و ۷۰۰فروند شناور صیادی مشغول صید و صیادی در آب‌های هرمزگان هستند که صید غیرمجاز شب چراغی وضعیت ذخایر آبزیان را تحت فشار قرار داده و تهدیدی جدی برای اشتغال این افراد است.
هرمزگان به عنوان قطب شیلاتی کشور با صید سالانه حدود ۳۲۱ هزار تن انواع آبزیان، ۴۵ درصد صید جنوب کشور را به خود اختصاص داده است و افزون بر یک چهارم تولیدات شیلاتی کشور را انجام می‌دهد و با این میزان صید یادشده، رتبه نخست را در کشور دارد. این استان با ۱۹ بندر صیادی، ۲۲ موج شکن و ۳۹ مرکز تخلیه صید، به صیادان خدمات‌رسانی می‌کند.
همچنین در حال حاضر صیادان سنتی هرمزگان نیز پس از ۲۵ سال معطلی سامان یافته و تاکنون بیش از ۱۱ هزار صیاد بدون مجوز و بدون هرگونه سیستم‌های جانبی، مجوزدار شده و مشکلات بیمه آنان رفع شده و با اطمینان‌خاطر می‌توانند به فعالیت خود بپردازند، اما افراد سودجو با روش صید ابداعی غیرمجاز «شب چراغی» ارتزاق مردم از سفره دریا را به خطر انداخته‌اند.
حرف‌های بی‌ارزش برای صیادان
صیادان سنتی مدت‌هاست با صید شب‌چراغی گلاویزند و خواستار ممانعت از ادامه فعالیت آن‌ها هستند و از تور‌هایی که همچنان در آب‌های خلیج‌فارس پهن هستند گله دارند و از امداد مسئولان ارگانهای مختلف و نمایندگان مأیوس و دلسرد شدند. آن‌ها با مشکلات بسیاری دست‌وپنجه نرم می‌کنند و مشکلاتی که صیادان شب‌چراغی با صید بی‌رویه و گَله‌ای ماهیان، سفره آن‌ها را نشانه گرفته‌اند. اغلب مواقع ترجیح می‌دهند خود به میدان بروند و با این صیادان متخلف روبه‌رو شوند که نتیجه آن جز درگیری چیز دیگری نیست. مانند درگیری مابین صیادان صید سنتی و صیادان صید پرساین در اردیبهشت‌ماه امسال که در رابطه با آن کلیپی از درگیری صیادان روستا‌های بریزگ و گز سیریک در سایت صبح ساحل با عنوان «اعتراض صیادان محلی به صید پرساین در سیریک» منتشر شد.
صیادان معترض عنوان می‌کنند عده‌ای به روش پرساین، شبانه گله‌های ماهی را صید می‌کنند که چندین بار صیادان محلی از مراجع ذیربط خواسته‌اند نسبت به این موضوع واکنش نشان دهند و برخورد قاطعی داشته باشند، اما اقدام مؤثری انجام نشده است که در این مورد بالاخره صیادان محلی خودشان دست‌به‌کار شدند و برای حفظ ذخایر آبزیان و جلوگیری از صید بی‌رویه آبزیان به مقابله با این قایق‌های غیرمجاز برخاستند.
در همین رابطه مدیرکل شیلات هرمزگان با بیان اینکه این سازمان با تمام توان و تجمیع همه نیرو‌های یگان حفاظت منابع آبزیان شیلات استان اقدام به مقابله با این روش مخرب صید خواهد کرد، اما کمبود نیرو و اعتبارات را دلیلی برای تمام کم کاری و بی‌توجهی به صیادان عنوان می‌کند.
البته مسعود بارانی با تأکید بر اینکه هم اکنون یگان حفاظت منابع آبزیان شیلات هرمزگان با وجود کمبود نیروی انسانی بیش از ۹۰ درصدی، کمبود اعتبارات جاری و مشکلات لجستیکی گام‌های بزرگ و اقدامات خوبی در راستای حفظ ذخایر ارزشمند آبزیان به نسبت توان اجرایی خود داشته است به «جوان» می‌گوید: «شیلات با توجه به هجمه وارده توان مقابله لازم با این صید را ندارد و نیاز است دستگاه‌های اجرایی، نظامی و دریایی بنا بر حفظ منافع ملی به این مهم ورود کنند.»
این مسئول با اشاره به اینکه در صورت تداوم صید شب چراغی و باتوجه به فراگیر شدن این نوع صید از سوی سودجویان بی‌شک لطمه و آسیب‌های جبران ناپذیری به ذخایر آبزیان وارد خواهد شد و از مردم و جامعه صیادی و همچنین بهره‌برداران این حوزه خواست همکاری لازم را با مبادی قانونی و اجرایی ذیربط برای مقابله با این روش صید غیرمجاز و سایر روش‌های صید غیر استانداردی که منجر به آسیب ذخایر می‌شوند، داشته باشند.
برخورد دادستانی با متخلفان
درست دو ماه پیش بود که دادستان مرکز استان هرمزگان اعلام کرد دستور برخورد شدید با مسببان صید غیرمجاز «شب‌چراغی» صادر شده است.
عارف اکبری که در نشست مدیرکل شیلات استان هرمزگان و جمعی از نمایندگان جامعه صیادی سخن می‌گفت، با بیان اینکه بدون شک از هیچ حمایتی در راستای برخورد با صید غیرمجاز از جمله صید «شب‌چراغی» دریغ نخواهیم کرد، گفت: «باید نگاه ویژه‌ای به فعالیت‌های شیلاتی در استان هرمزگان داشته باشیم، چراکه این مهم ریشه در تاریخ و تمدن مردم این منطقه دارد و بخشی از معیشت مردم ساحل‌نشین نیز از این طریق تأمین می‌شود که باید از سوی حاکمیت اسلامی حفاظت شود.»
معاون صید و بنادر ماهیگیری شیلات هرمزگان نیز با اشاره به صید شب چراغ‌ها معتقد است این نوع صید برای سودجویان درآمد و گردش مالی بالایی به همراه دارد، اما همزمان، سفره صیادان قانونی که اصولی صید می‌کنند، کوچک می شود.
محمد جوانمرد با اشاره به حمایت دادستانی، نیروی دریایی سپاه، دریابانی و مراجع ذی‌صلاح برای مقابله با اینگونه صید می‌گوید: «کمبود نیروی انسانی یگان حفاظت از آبزیان از جمله مشکلات این اداره کل است، اما این امر موجب نشده که رصد و پایش بنادر و مراکز تخلیه انجام نشود. در همین راستا ادارات، سازمان‌ها و ارگانهای مختلفی در راستای رصد و پایش بنادر و مراکز تخلیه با اداره کل شیلات همکاری می‌کنند.»
به هر حال حرف‌های مسئولان هنوز نتوانسته است گره‌ای از مشکلات صیادان هرمزگانی باز کند و انجام صید غیرقانونی و غیراصولی بلای جان ذخایر آبزیان استان شده است که برای مقابله با آن و همچنین احیا و حفاظت از این ذخایر باید برنامه‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تهیه شود؛ کاری که به همراهی و هماهنگی بیش از پیش سازمان‌ها و مراجع قانونی و قضایی و مردم نیازمند است.
