جوان آنلاین: پیوند آیین‌هایی مثل یلدا با مذهب و اشاراتی به روایات و احادیث پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) مانند تأکید بر صله‌رحم و احترام به بزرگ‌ترها، نوع‌دوستی و کمک به همسایگان به بالندگی آن کمک بیشتری می‌کند. ثبت و معرفی میراث فرهنگی هر کشور چه ملموس و ناملموس، باعث جلوه‌دادن به آن کشور می‌شود و آن را صاحب تمدن و تفکر می‌کند. هر کشوری با ثبت مفاخر و مشاهیرش دنبال هویت‌سازی می‌رود تا تمدن جدیدی را برای خود بسازد، بنابراین باید از این میراث حمایت و با فرهنگ‌سازی این میراث، آن را از هرگونه استحاله و انحراف دور کرد.
علیرضا ایزدی، مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی وزارت میراث فرهنگی بر این اعتقاد است که مردم حامیان و حافظان اصلی میراث فرهنگی هستند و آن‌ها نقش پررنگی در ماندگاری و ثبات این میراث دارند.
به گفته وی، مردم در این سال‌ها ثابت کرده‌اند همت حمایت را دارند و این ما هستیم که باید با ثبت و نشر آثار، خوراک اطلاعاتی این میراث را در اختیار آن‌ها قرار دهیم تا ناخواسته دچار انحراف نشوند. ایزدی درگفت‌وگو با «جوان» با اشاره به تشکیل کنوانسیون ۲۰۰۳ برای ثبت آثار ناملموس که مجموعه‌ای از کشور‌ها در آن عضو هستند و با تشکیل هیئت داوران، آثار مطرح ناملموس بعد از بررسی ثبت می‌شوند، اظهار داشت: «بعد از انقلاب یک دوره ۲۰ ساله رخوت را تجربه کرده بودیم، اما در سال‌های اخیر تلاش شد سرعتی به روند ثبت جهانی آثار ناملموس داده شود، هر چند با سقف‌بندی یونسکو این امکان فراهم نشد، بنابراین در دوره جدید وزارت تصمیم گرفته شد به جای گنجاندن اثری در یک پرونده، پرونده‌های زنجیره‌ای را در دستور کار قرار دهیم که اتفاق خوبی بود و ثمره آن ثبت ۵۴ کاروانسرا در تک‌پرونده کاروانسرایی بود.»
ثبت جهانی «یلدا» تسهیل‌کننده تقویت ریشه‌های فرهنگی و افزایش نشاط جامعه است
مدیرکل ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی درباره فواید ثبت جهانی یلدا به عنوان یکی از میراث فرهنگی ناملموس گفت: از بین دو آثار ملموس و ناملموس، آثار ناملموس حساسیت بیشتری دارد چراکه بین خرده‌فرهنگ‌ها، فرهنگ کشور را می‌سازند. یلدا هم یک رویداد بسیار زیبایی از ارزش‌ها و ویژگی‌هایی است که به ماندگاری هویت و خرده‌فرهنگ‌های ملی و میهنی ما کمک می‌کند. یلدا اتفاقاتی پشت سر دارد که به نشاط و بلوغ جامعه کمک می‌کند و باعث مودت و مهربانی در جامعه و خانواده‌ها می‌شود و آن‌ها را تقویت می‌کند، اما گاهی مسائل اقتصادی و اجتماعی باعث سردی و کمرنگی آن می‌شود که با ثبت آن، ریشه‌های فرهنگی تقویت و با افزایش نشاط، ناهنجاری‌های اجتماعی کمتر می‌شود.
مردم حامیان اصلی میراث فرهنگی هستند
وی با اعتقاد به اینکه حافظان و نگهبانان اصلی میراث فرهنگی هر کشوری مردمان آن کشور هستند، اظهار داشت: ما برای ثبت آثار فرهنگی تلاش می‌کنیم ولی ماندگاری و ثبات آن با مردم است و بعد از مردم رسانه‌ها هستند که می‌توانند در حفظ اصالت آن کمک کنند و پیام‌های آن را نشر و رشد دهند، با این حال بازیگران اصلی این صحنه مردم هستند و خوشبختانه حمایت از اصالت‌های‌شان را هم تاکنون داشته‌اند و موجب حفظ و غنای آن شده‌اند، اگر چه گاهی دچار نفوذ نامبارکی شده‌ایم، مانند انحراف در چهارشنبه‌سوری و به این دلیل است که فرهنگ‌سازی و اشاعه درستی نشده است، بنابراین تلاش مجموعه‌های فرهنگی و رسانه‌ها را می‌طلبد تا آن‌ها به خوبی حفظ شوند.
«مذهب» تقویت‌کننده فرهنگ ماست
ایزدی پیوند میراث فرهنگی ناملموس با مذهب را موجب ارزشمندی بیشتر جلوه‌های آن میراث دانست و گفت: ایرانیان حتی پیش از اسلام نیز همیشه مؤمن به یک دین، آیین و یکتاپرست بوده‌اند. در این سرزمین هیچ وقت تفکراتی مثل بت‌پرستی وجود نداشته و مردم همیشه یکتاپرست بوده‌اند و مفاهیم و ارزش‌های انسانی در آن‌ها نهادینه بوده است. اگر اندکی صاحب تفکر و اندیشه باشیم، می‌دانیم اسلام وقتی آمد مردم ایران آن را با آغوش باز پذیرفتند و کمک کردند که تقویت شود، بنابراین مذهب حتماً تقویت‌کننده فرهنگ ماست و تقارن با آیین‌های ملی، کمک به تکامل آنهاست. به طور مثال، در نوروز علاوه بر اینکه به دنبال بهار و رویش مجدد هستیم، اما وقتی آمیخته با تفکرات مذهبی می‌شود، نشانه‌هایی از معاد و ارزش‌های دینی در آن بروز پیدا می‌کند. در آیین‌هایی مثل یلدا، روایات و احادیث پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) و تأکیدات این بزرگواران بر صله‌رحم و احترام به بزرگ‌ترها، نوع‌دوستی، کمک به همسایگان و ... به بالندگی آن کمک بیشتری کرده است.
نقش پررنگ «فرهنگ‌سازی میراث فرهنگی» در عصر دیجیتالی
مدیرکل ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی معتقد است: میراث را باید یک موجود حی بدانیم و اگر به آن نرسیم، به ممات نزدیک می‌شود. همانند چهارشنبه‌سوری که اصل آیین آن یکتاپرستی و گسیختگی از اهریمن و فاصله گرفتن از اهریمن و پر از مفاهیم دینی و انسانی است، اما بر اثر انفصال و بدون فکر به قهقرا و انحراف کشیده شده است. ایزدی مقصران عمده این مشکلات را سیاستگذاران فرهنگی می‌داند و می‌گوید: در بخش عمده این مشکلات، ما مقصر هستیم چراکه به عنوان سیاستگذاران فرهنگی نتوانسته‌ایم ابزاری برای آشنایی بیشتر آن‌ها باشیم و اطلاعات آن‌ها را تقویت نکرده‌ایم. به طور مثال مصادره بعضی مفاخر مانند رودکی یا تحریف بخشی از تاریخ در فیلم «سیصد» به دلیل عدم‌آشنایی بود. از طرفی رشد تکنولوژی و ناآشنایی با آن برای فرهنگ‌سازی بهتر، لطمات جدی به پیکره جامعه و خرده‌فرهنگ‌های ما وارد کرده است. همچنان که شاهدیم بعضی آیین‌ها و رسومات در شهر‌های کوچک با تعصب حفاظت شده است، ولی هر چه به سمت شهر‌های بزرگ می‌رویم، بر اثر توسعه تکنولوژی فاصله از اصالت‌ها بیشتر و فرهنگ‌سازی هم کمتر می‌شود، اما این را هم باید گفت که نمی‌توان روی تکنولوژی خط بطلان کشید، بنابراین باید بتوانیم با هدف فرهنگ‌سازی ریل‌گذاری مناسبی داشته باشیم.
وی در خاتمه اظهار داشت: آیین‌های ما بسیار ارزشمندند و لازم است رسانه‌ها و دستگاه‌های آموزشی کشور در این زمینه به سمت فرهنگ‌سازی بروند. در این عصر دیجیتالی باید نقش پررنگی در این زمینه داشته باشیم تا فیلمی مثل سیصد و ادعا‌های غلط دیگر، فرهنگ ما را تحریف نکنند. میراث ملموس برگه‌های شناسنامه هویتی ما و میراث ناملموس اصالت فرهنگی جامعه ما را ثبت‌وضبط می‌کنند، پس باید دست به دست هم دهیم تا آن‌ها را بدون انحراف به نسل‌های آینده برسانیم.
