جوان آنلاین: اما در این بین و از جمله شخصیت‌های بزرگ می‌توان به میرزا یونس استادسرایی معروف به میرزا کوچک‌خان فرزند میرزا آقابزرگ اشاره کرد؛ شخصیتی که در کلام رهبر معظم انقلاب همواره به‌صورت ویژه مورد تمجید و تعریف قرار گرفته است. ایشان در بیانات‌شان در سال ۸۰ پیرامون این شخصیت بزرگ فرمودند: «یک انسانی از همت، اراده، شخصیت و هویت خودش خرج کند تا برای یک نسل هویت، شخصیت و اراده ببخشد و میرزا کوچک‌خان این کار را کرد، او مرد تنها، باصفا و با ایمانی بود که در مظلومت مرد اما شخصیت خودش را در تاریخ ایران تثبیت کرد، یک مشعل شد برای راه و ما در دوران مبارزات خود هر بار نام میرزا کوچک‌خان را به یاد آوردیم و شرح حال او را خواندیم نیرو گرفتیم».
به گزارش وطن امروز، بی‌تردید در تاریخ ایران کمتر شخصیتی پیدا می‌شود که رهبر فرزانه انقلاب اینچنین پیرامون او سخن بگویند. همچنین ایشان در همایش بزرگداشت میرزا کوچک‌خان در ابتدای دهه ۹۰ نیز با ویژه برشمردن شخصیت میرزا کوچک‌خان فرموده بودند: «قضیه مرحوم میرزا کوچک جنگلی یک قضیه ویژه است؛ اگرچه در آن دوره خاص یعنی در دوره فاصله بین مشروطیت و سر کار آمدن رضاخان حوادث گوناگونی در کشور به وجود آمده و همزمان با نهضت جنگل، چند کار بزرگ دیگر هم در گوشه و کنار کشور مثل مرحوم شیخ محمد خیابانی در تبریز، یا کلنل محمدتقی‌خان پسیان در مشهد اتفاق افتاده که اینها همه تقریبا همزمان است، لکن قضیه جنگل یک قضیه ویژه است. یک واحد مینیاتوری را ایشان از نظام اسلامی و جمهوری اسلامی در رشت و در همان محدوده خاص خودش گیلان به وجود آورده».
مرد تنهای جنگل
روایت است میرزا کوچک‌خان وقتی در یک نبرد سنگین و نابرابر اکثر مجاهدان جنگل یا کشته شدند یا تسلیم و متواری، برای جلوگیری از برادرکشی و ملاقات با رشیدالممالک خلخالی عازم خلخال شد ولی در راه با برف و بوران سختی در کوه‌های گیلان روبه‌رو شد. در بوران، عده‌ای از همراهانش کشته شدند و خودش در حالی که یکی از یارانش را به دوش داشت و از توش و توان افتاده بود گرفتار یخبندان شد و روز ۱۱ آذر ۱۳۰۰ شمسی در سن ۴۳ سالگی درگذشت. در حالی که امروز بیش از یک قرن از درگذشت این مرد مبارز می‌گذرد با مروری بر تولیدات فرهنگی و هنری پیرامون تبیین و شناخت این شخصیت در قیاس با سایر شخصیت‌های بزرگ کشور وضعیت بهتری را شاهد هستیم، البته تا رسیدن به وضعیت مطلوب همچنان فاصله بسیار است اما همین تعداد آثار در حوزه‌های مختلف نیز در سرزمینی که شخصیت‌های ماندگار زیادی ظهور و بروز پیدا کرده‌اند غنیمت است اما در حوزه مجموعه‌های تلویزیونی و سینمایی بی‌تردید سریال «کوچک جنگلی» به کارگردانی بهروز افخمی یکی از شاخص‌ترین آثاری است که در دهه ۶۰ تولید و پخش شده است. البته ۲ فیلم سینمایی «سردار جنگل» و «میرزا کوچک‌خان» به کارگردانی مرحوم امیر قویدل در سال ۶۲ با بازی مرحوم ولی‌الله مومنی در نقش میرزا، «عمارت فرنگی» به کارگردانی محمد ورزی در دهه ۷۰ با بازی محمد صادقی در نقش میرزا کوچک‌خان و «گیله وا» به کارگردانی اردلان عاشوری در دهه ۹۰ با بازی بهروز شعیبی در نقش میرزا نیز جزو مجموعه‌های نمایشی قابل‌قبولی هستند که از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تولید شده‌اند اما سریال «کوچک جنگلی» به کارگردانی بهروز افخمی با حضور جمعی از بزرگان سینمای ایران جزو ماندگارترین آثار تولیدشده پیرامون این شخصیت بزرگ به شمار می‌رود.
درباره تولید این سریال ابتدا قرار بود علی حاتمی کارگردانی کار را برعهده بگیرد که به دلیل مشغله پیرامون ساخت سریال «هزاردستان» از کارگردانی کنار رفت و با حضور ناصر تقوایی فیلمنامه کار آماده شد اما در نهایت بهروز افخمی که خودش مدیر وقت گروه فیلم و سریال بود، کارگردانی را برعهده گرفت. همچنین از بازی شاهکار علیرضا مجلل در نقش میرزا کوچک‌خان گرفته تا نقش‌آفرینی‌های درست و بجای مهدی هاشمی، عباس امیری، فتحعلی اویسی، جهانگیر الماسی، داوود رشیدی، محمد مطیع، عنایت بخشی، جمشید گرگین، حسین‌خانی‌بیک، منوچهر حامدی، هوشنگ توکلی، حسین محجوب، صدرالدین حجازی و پروانه معصومی همگی کمک کرد تا مجموعه «کوچک جنگلی» در زمره آثار ماندگار و شاخص نمایشی کشور قرار گیرد. صدالبته با توجه به همکاری ناصر تقوایی، امرالله احمدجو، ایرج رامین‌فر، جلال معیریان، مهوش شیخ‌الاسلام، علی‌اکبر کسمایی، مهرزاد مینویی و نعمت حقیقی در این پروژه کاملا مشخص بود که این اثر در تاریخ سریال‌سازی کشور ماندگار خواهد شد.
اما آنچه مشخص است اینکه شخصیت میرزا کوچک‌خان جنگلی به عنوان یک ظرفیت مهم، نه تنها همچنان جای کار دارد، بلکه نیازمند تولیدات بیش از پیش پیرامون آن هستیم؛ از طرفی رجوع دوباره به قهرمانان این سرزمین با دارا بودن ظرفیت‌های بالقوه و موثر برای تولیدات هنری یکی از نیازهای واجب امروز جامعه است، آن هم در شرایطی که تولیدات قهرمان‌محور در تمام آثار هنری از جمله سینما نقش و سهم مهم و گسترده‌ای در تبیین و معرفی قهرمانان ملی و میهنی در جامعه امروز دارد. این نکته را نیز نباید فراموش کرد که رجوع و بازآفرینی دوباره نقش و سهم قهرمانانی چون میرزاکوچک‌خان در حالی جزو ضرورت‌های و اولویت‌های تولیدات هنری و فرهنگی جامعه امروز ما باید قرار گیرد که این سیاست نه تنها در تولیدات هنری آمریکایی و اروپایی با شدت و سازماندهی کم‌نظیری در حال انجام است، بلکه حتی بازوهای رسانه‌های ضدانقلاب نیز از آن در بازآفرینی و بازتعریف و تغییر چهره منفور جنایتکاران حکومت پهلوی به عنوان یک قهرمان استفاده می‌کنند. به همین دلیل و با توجه به آنچه پیش‌تر درباره معرفی آثار تولید شده در ۳ دهه گذشته پیرامون شخصیت ویژه میرزا کوچک‌خان گفته شد، در دوران امروز نیز نیازمند رجوع دوباره با قواره مشخص نسل جدید به این شخصیت هستیم اما در کنار آثار سینمایی و مجموعه‌های تلویزیونی، سایر حوزه‌ها از جمله کتاب، تئاتر و حتی تجسمی و موسیقی نیز باید اهتمام ویژه‌ای نسبت به آن داشته باشند.
البته طی یکی دو سال گذشته با اهتمام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اداره کل هنرهای نمایشی رویدادی با عنوان جشنواره سردار جنگل به دبیری حسین مسافرآستانه برگزار شد؛ جشنواره‌ای که به رغم نخستین دوره آن اما اشراف سیاست‌گذاران و مجریان به این شخصیت ملی، خروجی کار، آن را به یک رویداد موثر بدل کرد اما همان‌طور که بیان شد در کنار ظرفیت‌های هنری چون سینما و تلویزیون در معرفی، تبیین و بازآفرینی این شخصیت ویژه، هنرهای نمایشی کشور نیز می‌تواند بسیار فراتر و غنی‌تر از یک رویداد استانی به ایفای نقش بپردازد.
از تولیدات جدی و بزرگ چون تئاترهای فاخر در سالن‌های اصلی و مهم کشور گرفته تا سالن‌های خصوصی و متوسط و حتی ایجاد یک بخش ویژه پیرامون قهرمانان ملی در جشنواره تئاتر فجر همگی از ظرفیت‌های موجود و موثری است که می شود در حوزه فرهنگ و هنر کشور برای آشنایی دوباره شخصیت‌ها و قهرمانان ملی به نسل جدید استفاده کرد، هر چند درست یا نادرست امروز در بین هنرها، سینما به مراتب موثرتر و تاثیرگذارتر از سایر هنرهاست بنابراین هرگونه اهتمام پیرامون تولیدات اینچنینی در صورت دارا بودن کیفیت مطلوب می‌تواند برای نسل امروز تأثیرگذاری بسزایی داشته باشد و از طرفی با استقبال مخاطبان پیرامون تولیدات قهرمان‌محور که طی چند سال گذشته رشد بسیار چشمگیری داشته است، این انتظار می‌رود در مهم‌ترین رویداد سینمایی پیش رو یا در آینده نه چندان دور شاهد تولیدات به روزی پیرامون میرزا کوچک‌خان باشیم. در هر صورت نباید فراموش کرد که امثال میرزا کوچک‌خان‌ها داشته‌ها و ظرفیت‌های غنی این سرزمین هستند که باید به نسل‌های آینده معرفی شوند و سینما در حال حاضر از ظرفیت بسیاری برای تبیین و معرفی چنین شخصیت‌هایی برخوردار است. در پایان بازآفرینی مجدد و اهتمام ویژه به تولیدات موضوعی چون شخصیت‌ها و قهرمانان ملی در تولیدات هنری با توجه به نیازهای امروز جامعه امری لازم و ضروری است و در کنار همت ویژه مسؤولان، اهتمام هنرمندان را نیز طلب می‌کند.
