جوان آنلاین: مشاغل و اصناف خاص با درآمد‌های کلان و بدون شفافیت مالی، اعداد و ارقام بسیار پایینی دارند که نشان از انحراف بالای آنان در پرداخت مالیات دارد. آرایشگاه‌های زنانه کمتر از ۴/۲ میلیون تومان مالیات سرانه دارند، در حالی که بنگاه‌های معاملات ملکی کمتر از ۹/۳ میلیون تومان در سال پرداخت می‌کنند. این ارقام نشان‌دهنده اختلاف فاحش بین مالیات‌های پرداخت‌شده از سوی اصناف پردرآمد و مالیات‌های پرداخت‌شده از سوی عموم مردم است.
موضوع فرار مالیاتی در بین مشاغل و اصناف پردرآمد موضوعی حیاتی است که در بحث اصلاح نظام مالیاتی باید به آن توجه شود. اجرای یک سیستم مالیاتی هوشمند و منصفانه که فرار‌های مالیاتی را هدف قرار دهد و در عین حال از مالیات واقعی بخش‌هایی که بالاترین سطوح فرار مالیاتی را تجربه می‌کنند، تضمین شود، ضروری است. اصلاح نظام مالیاتی با وضع مالیات واقعی برای مشاغل خاص مانند پزشکان، آهن‌فروشان، طلافروشی‌ها، وکلا، آرایشگاه‌های زنانه، شرکت‌های املاک و رستوران‌ها لازم به نظر می‌رسد. این بخش از مشاغل که سهم قابل توجهی در تولید ناخالص داخلی دارند، در مقایسه با سطح درآمدشان مالیات کمتری پرداخت می‌کنند.
یکی از اتفاقات مهم در سال‌های اخیر بحث رسانه‌ای کردن اعداد و ارقام مالیاتی پرداختی بخش‌های مختلف اقتصاد بوده است. سرانه مالیاتی کارمندان و کارگران مرتبط با بخش دولتی حدود ۱۱میلیون تومان بوده، این در حالی است که تنها برخی مشاغل خاص سرانه‌ای بالاتر از این میزان دارند و آن هم به دلیل شفافیت کامل جریان خرید و فروش مبتنی بر نظارت سامانه‌ای است که به طور مثال داروخانه‌ها، سرانه مالیاتی پرداختی بالاتری داشته‌اند، اما وقتی سراغ مشاغل و اصناف خاص با درآمد‌های کلان و بدون شفافیت مالی می‌رسیم، به اعداد و ارقام بسیار پایینی می‌رسیم که نشان از انحراف بالای آنان در پرداخت مالیات دارد.
وقتی به مالیات سرانه معاملات پردرآمد نگاه می‌کنیم، آشکار می‌شود که شکاف قابل توجهی بین مالیات‌های پرداخت‌شده از طریق این معاملات و مالیات‌های پرداخت شده از سوی افراد عادی وجود دارد. به عنوان مثال، آرایشگاه‌های زنانه کمتر از ۴/۲ میلیون تومان مالیات سرانه دارند، در حالی که بنگاه‌های معاملات ملکی کمتر از ۹/۳ میلیون تومان در سال پرداخت می‌کنند. این ارقام نشان‌دهنده اختلاف فاحش بین مالیات‌های پرداخت‌شده از طریق اصناف پردرآمد و مالیات‌های پرداخت‌شده از سوی عموم مردم است. برای در نظر گرفتن این موضوع، کارمندان عادی دولت که حقوق ماهانه معمولی دریافت می‌کنند، در یک ماه معادل یک سال پرداخت مالیات آرایشگاه‌های زنانه مالیات پرداخت می‌کنند. این اختلاف، ناعادلانه‌بودن نظام مالیاتی را نشان می‌دهد که در آن افراد با درآمد پایین‌تر در مقایسه با اصناف پردرآمد، مشمول نرخ‌های مالیاتی بالاتری می‌شوند.
این بی‌عدالتی زمانی آشکارتر می‌شود که کسر مالیات قبل از پرداخت حقوق کارمند و کارگر را در نظر بگیریم. این کسر بر کارمندان عادی دولت اعمال می‌شود که در حال حاضر با نرخ‌های مالیاتی بالا بر دوش هستند. از سوی دیگر، مشاغل با درآمد بالا درگیر فرار مالیاتی هستند که به حداقل درآمد مالیاتی حاصل از بخش صنفی می‌انجامد. این نابرابری نه تنها ناعادلانه بلکه غیرمنطقی است. دولت باید به این موضوع رسیدگی و راه‌حلی برای آن پیدا کند. تأمین پایدار منابع برای ثبات و توسعه هر کشور ضروری است، با این حال، زمانی که برخی مشاغل به طور قابل توجهی مالیات سرانه کمتری نسبت به کارگران عادی پرداخت می‌کنند، درآمد مالیاتی بخش صنفی را تضعیف می‌کند. برای اطمینان از یک نظام مالیاتی عادلانه و مؤثر، باید تمرکز ویژه‌ای بر کاهش فرار مالیاتی در این بخش وجود داشته باشد.
لزوم تمرکز بر اصلاح نظام مالیاتی
برای رسیدگی به موضوع فرار مالیاتی در بین مشاغل و اصناف پردرآمد، اصلاح همه‌جانبه نظام مالیاتی ضروری است. اولین گام، معرفی یک سیستم مالیاتی هوشمند و منصفانه است که فراریان مالیاتی را شناسایی کرده و آن‌ها را مشمول مقررات و مجازات‌های سختگیرانه می‌کند. این امر از طریق ممیزی‌های مالیاتی مؤثر و نظارت بیشتر بر مشاغل پردرآمد قابل دستیابی است.
علاوه بر این، مالیات واقعی باید برای مشاغل خاصی که بالاترین میزان فرار مالیاتی را دارند، اعمال شود. پزشکان، آهن‌فروشان، زرگرها، وکلا، آرایشگاه‌های زنانه، شرکت‌های املاک و رستوران‌ها باید ملزم به پرداخت مالیاتی باشند که نشان‌دهنده سطح درآمد واقعی آن‌ها باشد. این به پر کردن شکاف بین مالیات‌های پرداخت‌شده از سوی اصناف پردرآمد و افراد عادی کمک می‌کند. علاوه بر این، ترویج رعایت مالیات و آموزش افراد و مشاغل در مورد اهمیت پرداخت مالیات بسیار مهم است. با پرورش فرهنگ مسئولیت مالیاتی، دولت می‌تواند فرار مالیاتی را کاهش دهد و توزیع عادلانه بار مالیاتی را تضمین کند.
لزوم حذف شکاف مالیاتی اصناف پردرآمد
اصغر سلیمی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با «جوان» با اشاره به فرار مالیاتی برخی اصناف پردرآمد و مشاغل خاص و ایجاد بهره‌گیری از سامانه‌های هوشمند در مالیات‌ستانی از این بخش‌ها گفت: مالیات اصناف پردرآمد و مشاغل خاص حتماً باید پرداخت شود، متأسفانه شاهد این هستیم که سرانه پرداختی مالیاتی اصناف خاص و پردرآمد از یک کارمند عادی دولت نیز کمتر است و این به معنای شکاف مالیاتی است که باید حتماً اصلاح و مالیات واقعی اصناف از آنان اخذ شود.
وی با بیان اینکه قوانین در زمینه اخذ مالیات از اصناف پردرآمد و مشاغل خاص باید به صراحت اجرایی شوند، بیان کرد: به عنوان مثال برخی بنگاه‌های خرید و فروش ملک مبالغ بالایی در زمینه خرید و فروش ملک دریافت می‌کنند که باید مالیات‌شان را پرداخت کنند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی بیان کرد: وقتی فردی قصد دارد خودرویی را خرید و فروش کند، به دفاتر مراجعه می‌کند و مالیاتش مشخص است، اما در برخی صنوف، مالیات‌ستانی به درستی محقق نمی‌شود.
این نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مالیات‌ستانی از صنوف پردرآمد باید با بهره‌گیری از سیستم‌های هوشمند مالیاتی مدنظر قرار گیرد، بیان کرد: باید نظارت صحیحی از سوی سازمان مالیاتی در این بخش لحاظ شود.
وی تأکید کرد: مالیات اصناف پردرآمد و مشاغل خاص حتماً باید زیر نظر سازمان‌های مالیاتی قرار گیرند. این نماینده مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: سازمان امور مالیاتی باید به دنبال اخذ مالیات واقعی از صنوف پردرآمد باشد.
جمع‌بندی
موضوع فرار مالیاتی در بین مشاغل و اصناف پردرآمد یک نگرانی مبرم است که نیاز به توجه فوری دارد. با اصلاح نظام مالیاتی و وضع مالیات واقعی برای مشاغل خاص با نرخ فرار مالیاتی بالا، دولت می‌تواند اختلاف ناعادلانه بین مالیات‌های پرداختی اصناف پردرآمد و افراد عادی را برطرف کند. این اصلاحات نه تنها به نظام مالیاتی عادلانه‌تر منجر می‌شود، بلکه به تأمین پایدار منابع و ارتقای توسعه اقتصادی کمک می‌کند. ضروری است دولت کاهش فرار مالیاتی در بخش اصناف را در اولویت قرار دهد و اقداماتی را انجام دهد که سیستم مالیاتی هوشمند و عادلانه را تضمین کند.
