در ابتدای سال میلادی (۲۰۲۳) یعنی اواخر سال ۱۴۰۱ بود که سازمان جهانی هواشناسی اعلام کرد، احتمال بازگشت پدیده اقلیمی «ال نینو» در نیمه دوم سال جاری میلادی بسیار بالاست.
اوایل امسال و درست زمانی که بارش‌های پراکنده، اما شدید و سیل‌آسا صورت می‌گرفت، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی با اشاره به حرکت جریان «لانینا» به سوی «ال‌نینو» گفته بود: «از جمله تأثیرات این جریان می‌تواند آغاز پاییز به‌هنگام و بارش‌های مناسب و البته تابستانی گرم‌تر از سال گذشته باشد.»
حالا تابستان گرم به پایان رسیده و با توجه به اتفاقات آب و هوایی در دیگر نقاط دنیا باید گفت ال‌نینو در ایران هم فعالیت خود را آغاز کرده و پاییز پر بارش و مرطوبی در راه است.
موضوعی که رئیس سازمان هواشناسی کشور هم آن را تأیید کرده و گفته است که با توجه به تقویت پدیده ال‌نینو در غرب آسیا، بارندگی‌های پاییز امسال زودتر از سال‌های گذشته شروع می‌شود و علاوه بر اینکه تقریباً تمام نقاط ایران از نزولات آسمانی بهره‌مند خواهند شد، بارش‌ها در غرب کشور فرانرمال خواهد بود.
سال ۱۳۹۴ بود که نام ال‌نینو برای نخستین بار در اخبار ایران جای گرفت و مردم با روز‌های پربارشی مواجه شدند که نتیجه فعال شدن این پدیده بود.
حالا بعد از هشت سال یک‌بار دیگر اعلام شده ایران تحت تأثیر ال‌نینو قرار می‌گیرد.
ال‌نینو پدیده‌ای است که هر چند سال یک‌بار باعث ایجاد ناهنجاری‌های بزرگی در آب و هوای سراسر کره زمین می‌شود و امسال طبق پیش‌بینی‌ها قرار است پاییز و زمستان پربارشی را برای ایران رقم بزند.
به گفته دانشمندان هواشناسی، ناهنجاری‌های فشار و دمای اقیانوسی نقش مهمی در گردش‌های جوی و آب و هوا در مقیاس‌های کوچک و بزرگ ایفا می‌کنند که می‌توانند تحت عنوان ال‌نینو و لانینا به خصوص در فصول سرد به صورت سامانه‌های جوی پرفشار نمایان شوند.
براساس آخرین داده‌ها، ناهنجاری ال‌نینو در حال رشد است و وقوع یک رویداد متوسط تا قوی مورد انتظار است که تأثیرات گسترده‌ای آب و هوایی در پاییز و زمستان امسال در مناطق مختلف جهان و ایران خواهد داشت.
در مورد تأییدبودن این پیش‌بینی‌ها همین بس که تحت تأثیر شروع ال‌نینو در تابستان سال جاری، در کنار سایر عوامل با رویداد‌های مختلفی مانند آتش‌سوزی جنگل‌ها و وقوع دوره‌های گرم بی‌سابقه در مناطق مختلف ایران و جهان و به‌خصوص در جنوب اروپا، جنوب‌شرق آسیا و امریکای شمالی و جنوبی مواجه بودیم.
بر همین اساس نتایج بررسی پیش‌بینی‌های فصلی پاییز و زمستان کارشناسان را به این نقطه رسانده که معتقدند به جز در جنوب و جنوب شرق کشور در استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمان، هرمزگان، فارس، خراسان جنوبی و یزد که دارای شرایط بارشی نرمال و اندکی بالاتر از نرمال خواهند بود، سایر بخش‌های کشور با افزایش بارش و شرایط فوق‌نرمال مواجه هستند.
وقوع چنین شرایط فوق‌نرمال در فاز ال‌نینو، خبر از وقوع بارش‌های سنگین و سیل‌آسا دارد و در صورت تحقق پیش‌بینی‌های فصلی، انتظار آن می‌رود که بخش عمده کشور در پاییز و زمستان پیش‌رو با وقایع حدی اقلیمی مواجه بوده و بارش‌های شدید و رودخانه‌های سیلابی را تجربه کنند.
بارش‌های شمال کشور طی هفته‌های اخیر و سیلاب‌های ویرانگری که آستارا و روستا‌های اطراف را در برگرفت بخشی از فعالیت ال‌نینو است که می‌تواند هشداری برای دیگر نقاط باشد.
امروزه در تمام دنیا تغییرات اقلیمی یک مسئله امنیتی محسوب می‌شود، زیرا تبعات زیادی روی حوزه‌های اجتماعی و مسائل دیگر دارد. گرمایش جهان در افزایش پدیده‌های جوی بسیار قابل محسوس است، بنابراین اگر مسئولان امر نمی‌خواهند مثل دفعات گذشته دوباره از واژه «غافلگیر شدیم» استفاده کنند باید از همین امروز نسبت به موضوع ال‌نینو و بارش‌های شدید احتمالی برنامه‌ریزی کنند و جهت مقابله با این موضوع از خرد بین‌المللی بهره ببرند.
همچنین برای استفاده از آب‌های روان و مدیریت و ذخیره آن‌ها در سفره‌های زیر زمینی طرح‌های اجرایی روی میز باشد.
در دنیای امروز انرژی‌های تجدیدپذیر به شدت مدنظر قرار دارند و در ایران هم وزارتخانه‌های مرتبط برای سرمایه‌های زیستی و تغییرات اقلیمی باید برنامه‌ریزی کنند.
ال‌نینو می‌تواند بارش‌های زیادی را رقم بزند. موضوعی که از همین امروز می‌توان پیش‌بینی کرد در ایران اتفاقات ناگواری مثل سیلاب‌های ویرانگر را به همراه خواهد داشت، زیرا علاوه بر سوء‌مدیریت‌ها، تغییر کاربری اراضی سبب شده مسیر آب‌ها تغییر و خسارت سیل‌ها را بالا ببرد.
خشکی تالاب‌ها سبب خیزش ریزگرد‌ها شده و در سال‌های اخیر روز‌های گرد و خاکی افزایش یافته است. از طرفی زیر ساخت‌ها فرسوده و استان‌ها را با چالش همراه کرده است، بنابراین برای مقابله با بحران‌های پیش رو باید برنامه‌ریزی دقیقی صورت گیرد.
به هر حال بیش از ۱۱ ماه است که در مورد ال‌نینو و بارش‌های آن در پاییز ایران هشدار داده می‌شود و باید دید این بار مسئولان امر برای جلوگیری از وقوع اتفاقات ناگوار چه تدابیری اندیشیده‌اند.
