اختصاصی جوان آنلاین: پس از مشکلاتی که در حوزه عرضه خودرو به صورت قرعه‌کشی وجود داشت، وزارت صمت طرحی را از اسفندماه سال گذشته اجرایی کرد و براساس این طرح مقرر شد به تمام ثبت‌نام‌کنندگان در سامانه یکپارچه بدون قرعه‌کشی و براساس فرآیند نوبت‌دهی خودرو داده می‌شود. این طرح تاکنون دو بار، یک بار در اسفند سال گذشته و یک بار در اردیبهشت امسال اجرا شده است و مرحله سوم آن قرار است از شهریور ماه آغاز شود. در این روش از فروش مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان به صورت بیعانه در حساب وکالتی از سوی متقاضیان واریز می‌شود و خودرو‌های ثبت نامی نهایتا تا پایان ۱۴۰۳ تحویل متقاضیان می‌شود. هر چند بسیاری این روش از فروش را نسبت به قرعه کشی عادلانه‌تر عنوان می‌کنند، اما برخی مشکلات باعث شده تا این طرح جذابیت لازم برای خریداران نداشته باشد.
انصراف بخش عظیمی از متقاضیان
روز گذشته آمار قابل توجهی از سوی مدیر سامانه فروش یکپارچه خودرو اعلام شد؛ آماری که از انصراف بخش عظیمی از متقاضیان حکایت دارد. طبق آمار منتشرشده، بیشترین انصراف دهندگان در سامانه یکپارچه فروش را متقاضیان محصولات سایپا، شرکت‌های خصوصی از جمله کرمان‌موتور و همچنین متقاضیان طرح جوانی جمعیت تشکیل داده‌اند. به نظر می‌رسد تنها ایران‌خودرو توانسته است بخشی از متقاضیان خرید محصولات خود را حفظ کند که البته یکی از دلایل مهم آن می‌تواند عدم مشارکت این خودروساز در مرحله دوم فروش یکپارچه باشد.
در طرح اول فروش یکپارچه بیش از ۹۳۶ هزار نفر شرکت کردند که ۷۸۰ هزار نفر متقاضی محصولات ایران خودرو، ۳۲ هزار نفر متقاضی محصولات سایپا و ۱۲۴ هزار نفر متقاضی دیگر خودروسازان بود. در مرحله دوم تعداد ثبت نامی بیش از ۲ میلیون نفر شرکت کردند که با توجه به عدم حضور ایران خودرو در این مرحله، چندان نمی‌توان ایران خودرو را از لیست ریزش متقاضیان خرید خودرو استثنا کرد.
طبق اظهارات مدیر سامانه فروش یکپارچه خودرو ۵۰درصد متقاضیان مرحله دوم ثبت‌نام خودرو از شرکت سایپا، نسبت به تکمیل وجه خرید خودروی مورد نظر خود اقدام نکرده اند. مهدی تقدسی همچنین تاکید کرده که طبق گفته خودروسازان خصوصی فقط حدود ۱۰درصد افرادی که در طرح یکپارچه عرضه خودرو ثبت‌نام کرده‌اند، نسبت به پرداخت پول به خودروساز اقدام کرده‌اند، بنابراین ظرفیت خالی زیادی باقی مانده است.
تقدسی همچنین گفت: تنها ۳درصد از متقاضیان کرمان‌موتور برای تکمیل وجه پا پیش گذاشته اند. او در مورد یکی دیگر از خودروسازان خصوصی که هیچ نامی از آن نبرده گفته که از ۲۷هزار نفری که متقاضی محصولات این شرکت بودند، تنها ۱۰۰نفر اقدام به تکمیل وجه کردند. این به معنای آن است که بیش از ۶/ ۹۹درصد متقاضیان خرید محصولات این شرکت از درخواست خود انصراف داده اند و کمتر از ۴/ ۰درصد همچنان می‌خواهند از طریق سامانه یکپارچه از شرکت مذکور خریداری کنند.
آمار‌های جالبی نیز از متقاضیان خرید خودرو در طرح جوانی جمعیت منتشر شده است. هفته گذشته عبدالله توکلی لاهیجی، مدیرکل دفتر صنایع خودرویی وزارت صمت، در یک گفت وگوی تلویزیونی عنوان کرد از بین ۳۵۰هزار خودرویی که سایپا به طرح جوانی جمعیت تخصیص داده، تنها ۲۰هزار نفر اقدام به تکمیل وجه کرده اند که این تعداد تنها ۷/ ۵درصد ظرفیتی است که سایپا برای این طرح تخصیص داده بود.
کاهش فاصله قیمت‌ها از کارخانه تا بازار
در این خصوص دلایل متعددی را می‌توان عنوان کرد که مهمترین آن به اختلاف کم قیمت کارخانه تا بازار و در عین حال تحویل دیرهنگام خودرو باز می‌گردد. این طبیعی است که در شرایط تورم و با توجه به تحویل دیرهنگام خودرو، متقاضی تنها در صورتی تمایل به خرید دارد که اختلاف بین کارخانه و بازار توجیه کننده انتظار او باشد.
همچنین در خصوص خودرو‌های مونتاژی نیز نکته مهمی وجود دارد و آن هم موافقت شورای رقابت با افزایش قیمت این خودرو‌ها بود. در ادامه هر چند رئیس جمهور دستور کاهش قیمت را داد، اما در نهایت شورا با آن موافقت نکرد و قیمت این خودرو‌ها گران شد. بر این اساس این مساله نیز در ریزش متقاضیان موثر است.
پیام مهم این اتفاق برای سیاستگذار این است که هرچه دست‌کم در مورد خودرو‌هایی که با انصراف گسترده همراه بودند باید هر چه سریع‌تر به فکر بازگشایی راه‌های دیگر فروش و جایگزین سامانه یکپارچه باشد که فروش به صورت قسطی و همچنین از طریق بورس کالا از جمله این پیشنهادات است.
وقتی دلالی حرف اول را می‌زند
همچنین یکی دیگر از چالش‌های سامانه فروش یکپارچه خودرو، جولان دلالان در این طرح و فروش حواله‌های خودرو است. پیش از این جوان آنلاین در گزارشی قیمت فروش حواله‌های خودرو را بررسی کرده بود که نشان می‌داد حواله دناپلاس ۱۵۰ میلیون تومان، حواله تیگو ۸ پرو۱۸۲ میلیون تومان، حواله سمند سورن ۱۲۰ میلیون تومان، حواله هایما s ۵، ۲۰۰ میلیون تومان به فروش می‌رسد. پیام و نکته مهم این ارقام این است که همچنان در سامانه یکپارچه، دلالی حرف اول را می‌زد. همان‌طور که اشاره شد، در هر نقطه‌ای که اختلاف قیمت کارخانه و بازار کم بوده و امکان کسب سود برای دلالان محدود می‌شود، با موج انصراف مواجه هستیم؛ بنابراین همچنان دلالان در سامانه یکپارچه جولان می‌دهند. این درحالی است که پیش از این گفته می‌شد با حذف قرعه کشی خودرو و در شرایطی که همه ثبت‌نام‌کنندگان موفق به خرید خودرو شوند، واسطه گری در بازار خودرو از طریق سامانه یکپارچه کنترل می‌شود.
بازار چشم انتظار خودرو‌های وارداتی
کارشناسان همچنان نسبت به افزایش عرضه از طریق واردات به عنوان نسخه مهمی برای ساماندهی بازار خودرو تاکید دارند؛ موضوعی که همچنان در کش و قوس اداری است.
سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی امروز در گفتگویی که با ایسنا داشت از ۲۰ هزار خودروی وارداتی در گمرک خبر داد و گفت: دولت مانند مجلس برای واردات خودرو مصمم است و کیفیت، قیمت و واردات خودرو سه محور کلیدی است که از سوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس با جدیت دنبال می‌شود.
روح الله عباسپور درباره آخرین اقدامات صورت گرفته از سوی مجلس و دولت برای واردات خودرو، بیان کرد: مجلس در بودجه سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ تصویب کرد تا واردات خودرو‌های خارجی با انتقال دانش فنی انجام شود. برای واردات خودرو‌های کارکرده نیز مصوب کرد تا خودرو‌هایی که بین یک تا پنج سال عمر دارند، وارد کشور شوند.
این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با بیان اینکه دولت نیز همانند مجلس برای واردات خودرو مصمم و جدی است، گفت: در برخی موارد نواقصی برای واردات خودرو دیده می‌شود که ان‌شاءالله هرچه زودتر مرتفع شده و شاهد ورود خودرو‌های بیشتری به کشور خواهیم بود.
عباسپور تصریح کرد: کمیسیون صنایع با جدیت موضوع واردات خودرو را دنبال خواهد کرد. قیمت، کیفیت و واردات خودرو سه اولویت اساسی کمیسیون صنایع و معادن مجلس است که در نشست مشترک اخیر کمیسیون با وزیر صمت نیز پیگیری‌های لازم پیرامون این سه محور صورت گرفت.
