سرویس جامعه جوان آنلاین: در حالی که زنگ خطر رشد جمعیت سالمندی در کشور به صدا درآمده و گزارش‌ها حاکی از آن است که طی ۳۰ سال آینده جمعیت سالمندی سه برابر می‌شود، اما برنامه‌ریزی برای حمایت از این قشر به کندی پیش می‌رود و توجه چندانی به آن نشده است.
مسئله سالمندی آنقدر پیچیده است که باید در ابعاد گوناگون به آن پرداخته شود. اما در کشورمان برخلاف کشور‌های توسعه یافته، حمایت از این قشر، حداقلی است یا اصلا حمایتی وجود ندارد.
سالمندان با مشکلات عدیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کنند و عمدتا مشکلات اقتصادی و درمانی گریبان‌گیر آن‌ها می‌شود در صورتی که یک سالمند نباید دغدغه نان داشته باشد یا برای درمان بیماری‌هایش با مشکل مواجه شود همچنین باید فرصت‌های تفریحی مناسبی در اختیارش قرار گیرد.
عقب ماندگی ۵۰ ساله در برنامه سالمندی در کشور
بسیاری از سالمندان با وجود مشکلات جسمی ناچارند برای تامین هزینه‌های زندگی خود و خانواده‌شان کار کنند. بدتر اینکه آن‌ها در کنار دغدغه برای تامین هزینه‌های زندگیشان باید به فکر هزینه درمان بیماری‌های ناشی از افزایش سنشان نیز باشند.
در خصوص تعداد سالمندان در کشور به تازگی احمد دلبری، رئیس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی گفت: ۹ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر سالمند در کشور وجود دارد و انجمن علمی سالمندان به دنبال رفع مشکلات سالمندان است.
او ادامه داد: عقب ماندگی ۵۰ ساله در برنامه سالمندی در کشور داریم؛ در حالی که در برنامه‌های سوم تا ششم توسعه به صراحت آمده تا سازمان‌های متولی ورود جدی کنند، اما متاسفانه کار چندانی نشده است.
سند ملی سالمندی، روی هوا!
بیش از دو سال از ابلاغ سند ملی سالمندان می‌گذرد، اما هنوز به مرحله اجرا نرسیده است. در این رابطه «محسن شتی» رییس اداره سلامت سالمندان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز به ایرنا گفت: سند ملی سالمندان فقط مربوط به وزارت بهداشت نیست و دستگاه‌های مرتبط با سالمندی در نوشتن آن نقش داشتند. این سند در مهر ماه ۱۳۹۹ ابلاغ شد که شامل اهداف مختلف است و تا سیاست‌های اجرایی پیش رفته که اکنون باید برای آن برنامه عملیاتی نوشته شود و این برنامه‌ها را باید دستگاه‌های اجرایی اجرا کنند. بخشی از اهداف آن به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مربوط می‌شود و بخش‌های دیگر به طور مثال به توانبخشی و موارد دیگر مرتبط است. وظیفه پیگیری اجرای آن بر عهده شورای ملی سالمندان است.»
شتی درباره میزان پیشرفت بخشی از سند ملی سالمندان که بر عهده وزارت بهداشت است، گفت: نزدیک به ۵۰ عنوان و برنامه در راستای اهداف سند ملی سالمندان را در جداولی نوشتیم و هرکدام از این موارد مشخص است که کدام سیاست در سند ملی سالمندان پیگیری می‌شود و تا چه مرحله‌ای پیش رفته‌اند. در طول این سال‌ها در معاونت بهداشت وزارت بهداشت در راستای سالمندی تلاش‌های زیادی انجام شده است. متاسفانه به جز وزارت بهداشت و وزارت رفاه و سازمان بهزیستی، در بسیاری از دستگاه‌های اجرایی دیگر، حتی یک کارشناس مرتبط با سالمندان وجود ندارد.
لزوم توجه به مشکلات سالمندان در لایحه بودجه ۱۴۰۲ و برنامه هفتم توسعه
به تازگی در نشست فراکسیون سلامت سالمندی مجلس مطرح شده که زمان محدودی برای پرداختن به مشکلات حوزه سالمندی داریم و با توجه به قرار گرفتن در زمان تدوین برنامه هفتم توسعه و بودجه ۱۴۰۲ باید تلاش مناسبی برای گنجاندن مشکلات و مباحث حوزه سالمندی داشته باشیم.
در این نشست محمدعلی محسنی بندپی رئیس فراکسیون سلامت سالمندی مجلس با بیان اینکه زمان محدودی برای پرداختن به حوزه سالمندی داریم، گفت: همیشه درمان پاشنه آشیل همه گروه‌های اجتماعی از جمله سالمندان بوده است و با توجه به قرار گرفتن در زمان تدوین برنامه هفتم توسعه و بودجه ۱۴۰۲ باید تلاش مناسبی برای گنجاندن مباحث حوزه سالمندی داشته باشیم.
او افزود: برخی از کشور‌ها توانسته‌اند با برنامه ریزی مناسب از مشکلات حوزه سالمندی رهایی یابند و می‌طلبد ما نیز برنامه ریزی درستی را داشته باشیم متاسفانه بسیاری از قوانین از جمله جوانی جمعیت و حمایت از خانواده به درستی اجرا نمی‌شود و نیاز به توجه ویژه دولتمردان به این موضوع دارد.
آسیب‌های ناشی از بی‌توجهی به سالمندان
در رابطه با دوران سالمندی، مجید ابهری، رفتارشناس و آسیب‌شناس اجتماعی به خبرنگار «جوان آنلاین» می‌گوید: «سالمندی یکی از اصلی‌ترین و گریزناپذیرترین مراحل زندگی هر فرد است که تمام انسان‌ها به جبر زندگی باید به آن برسند. متاسفانه در جامعه ما بعضی از افراد سالمندی را پایان زندگی تصویر می‌کنند در حالی که در این مرحله فرد به حداکثر کارایی و تجربه رسیده است و برای نسل‌های جوان‌تر به عنوان یک راهنما و پل انتقال تجارب عمل کند.»
او ادامه می‌دهد: «نداشتن برنامه برای سالمندان از سویِ خود یا اطرافیان فرد باعث می‌شود زن یا مرد در این مقطع سنی احساس پوچی و درنتیجه ازکارافتادگی کند.»
ابهری به هزینه‌های سرسام‌آور دوران سالمندی اشاره می‌کند و می‌گوید: «باکمال تاسف در جامعه ما دوران سالمندی با مشکلات اقتصادی مواجه می‌شود چرا که به دلیل بازنشستگی، حقوق افراد کاهش می‌یابد، در حالی که هزینه آن‌ها افزایش چشمگیری پیدا می‌کند؛ بزرگ شدن فرزندان و ازدواج آنان موجب ورود اعضای جدید به خانواده می‌شود و از طرفی این دوره سنی، دوران ظهور انواع بیماری‌ها مثل دیابت، چربی خون، فشار خون و امراض مختلف خواهد بود که هزینه درمان آن‌ها نیز بخش قابل توجهی از درآمد آن‌ها را مصرف می‌کند. البته این‌ها در صورتی است که فرد سالمند، حقوق و درآمدی داشته باشد و از مزایای بیمه و بازنشستگی استفاده کند!»
او ادامه می‌دهد: «متاسفانه سبک زندگی غلط در دوران سالمندی و بی‌توجهی اطرافیان و نهاد‌های متولی موجب بروز بیماری‌هایی مثل آلزایمر و زوال عقل می‌شود که مشکلات فرد و اطرافیان را دوچندان می‌کند.»
وظیفه مسئولان و خانواده‌ها چیست؟
ابهری به وظیفه نهاد‌های فرهنگی اشاره می‌کند و می‌گوید: «نهاد‌های متولی باید برای سالمندان برنامه‌های فرهنگی گردشگری و زیارتی، تنظیم و اجرا کنند چرا که سالمندان در کنار یکدیگر احساس آرامش و نشاط می‌کنند.»
این جامعه شناس با اشاره به بی‌تفاوتی برخی از فرزندان نسبت به پدر و مادر سالمندشان می‌گوید: «با تاسف فراوان بعضی از فرزندان در دوران سالمندی، پدر یا مادر خود را به مراکز نگهداری یا همان خانه سالمندان می‌سپارند که این کار باعث شکنجه روحی و افسردگی فراوان در آن‌ها می‌شود. در حالی که رسول اکرم (ص) فرمودند: «سالمندان خود را گرامی بدارید و آن‌ها را محترم بشمارید.»
او در پایان تاکید می‌کند: «رسانه‌ها باید امور یادشده را به جوانان و خانواده‌ها آموزش دهند و جایگاه شایسته سالمندان را در جامعه تعیین و بیان نمایند تا شاید از این طریق توجه بیشتری هم از سوی خانواده‌ها و هم از سوی مسئولان به قشر سالمند در کشور شود.»
