سرويس تاريخ جوان آنلاين: یکی از نکات اعجابانگیز در رویدادهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی، طرفداری جریانات چپ از جمله حزب توده - که وابستگی آن به شوروی قابل انکار نیست - منافقین و دیگر گروههای معاند با جمهوری اسلامی از رویداد تسخیر لانه جاسوسی است. اینان پس از تسخیر سفارت امریکا سریعتر، پرشورتر، انقلابیتر و تندتر از جریانات دیگر حرکت دانشجویان مسلمان پیرو خط امام را تأیید کردند. بیتردید این حرکت برای ایجاد تشکیک در ارتباط بیواسطه این گروهکها با امریکا بوده است. پس از دستیابی دانشجویان به اسناد لانه جاسوسی و انتشار آنها، برخی از اعضای این گروهکها وقتی مطمئن شدند سندی از آنها به دست دانشجویان نیفتاده است، همچنان به توطئههای خود ادامه دادند. در مقالی که پیشروی شماست، برخی از این مواضع تأییدآمیز مرور شده است.
حزب توده، در عداد نخستین حامیان تسخیر
در میان حامیان ظاهری تسخیر لانه جاسوسی امریکا حزب توده بیش از دیگران از این موقعیت استفاده تبلیغی نمود و با حمایت بیچون و چرا از جمهوری اسلامی بهشدت از دانشجویان مسلمان پیرو خط امام حمایت و اطلاعیه شدیداللحن زیر را صادر کرد:
«مردم ایران با شنیدن خبر اشغال لانه جاسوسان و توطئهگران امریکا درست همانند روزی که شاه خائن فرار کرد، در خیابانها به شادی پرداختند و گل و نقل پخش کردند. همه نیروهای انقلابی نیز پشتیبانی خود را از این عمل بجا و شجاعانه ابراز کردند. حزب توده ایران که خود از مبارزان اصلی ضدامپریالیسم امریکاست این آگاهی و دلیری مردم ایران، این عزم راسخ و اراده را تحسین میکند و تهنیت میگوید. مردم ایران امپریالیسم امریکا را نه فقط به عنوان دشمنی که ددمنشی، چون رژیم پهلوی را به آنها تحمیل کرده بود میشناسد، بلکه دست جنایتکار و خونآلود این دشمن را در تمام توطئههای ۹ ماهه پس از انقلاب ایران، افروختن جنگ، برادرکشی در کردستان و خوزستان و ترور شخصیتهای سیاسی، مذهبی و انقلابی، خرابکاری در اقتصاد کشور و در دستگاه دولتی، کارزار تبلیغاتی ضدانقلابی در داخل و خارج، تدارک اشغال نظامی خلیجفارس و... بهخوبی دیدهاند و میبینند.»
تأیید شگفتانگیز «نهضت آزادی» از رویداد تسخیر
در اسناد لانه جاسوسی بیش از همه گروهها و گروهکها نام اعضای نهضت آزادی و ارتباط آنان با جاسوسان امریکایی به چشم میخورد. توطئههایی، چون تلاش برای انحلال مجلس خبرگان و تهدید امام به استعفای دستهجمعی اعضای دولت موقت برای پذیرفتن این درخواست و در صورت عدم پذیرش امام ایجاد شورش و بلوا با هماهنگی کامل سفارت امریکا و به سردمداری امیرانتظام و جاسوسان امریکایی طراحی شده بودند. بر اساس اسنادی که از لانه جاسوسی به دست آمد میتوان به این افراد اشاره کرد:
۱ ـ رحمتالله مقدم مراغهای
۲ ـ عباس امیرانتظام
۳ ـ حسن نزیه، رئیس شرکت نفت در دولت موقت
۴ ـ ناصر میناچی، وزیر ارشاد دولت موقت
نهضت آزادی که اکثریت اعضای دولت موقت را تشکیل میدهند و به دلیل سازشکاری با امریکا و مذاکره با برژینسکی از سوی نیروهای انقلابی همواره زیر فشار هستند، در حرکتی اعجابانگیز خواهان قطع رابطه با امریکا میشوند و اطلاعیه عجیب زیر را منتشر میکنند:
«آزادی، استقلال، جمهوری اسلامی، شعار مردم انقلابی ایران در سراسر سال گذشته و گزارشگر خواستهای آنان پس از انقلاب بوده و هست. در این خواست خصلت ضد استعماری انقلاب اسلامی ایران آشکارا دیده میشود و تحقق این خواست بزرگترین عمل انقلابی انقلابیون مسلمان ایران است. امریکای استعمارگر و سردسته استعمارگران دشمن بزرگ خلقهای مستضعف جهان شناخته شده است و نه تنها به عنوان سردسته، بلکه رمز و سمبل استعمار باید هدف اصلی و اساسی ضداستعماریان راستین و نستوه باشد. دانشجویان انقلابی مسلمان با تصرف سفارت امریکا با وضوح تمام خصلت ضداستعماری انقلاب اسلامی ایران را اعلام کرده و مردم مبارز ایران با تأیید خود نشان دادهاند بهخوبی راهی را که باید در پیش داشت، تشخیص میدهند. غرض ما از صدور این بیانیه دوبارهکاری و تأیید نیست. غرض ما آن است که از این برداشت ضد استعماری انقلابی درس بیاموزیم و نتیجهگیری کنیم. تصرف سفارت امریکا یک اعتراض ساده به سیاست امریکا نیست. اعتراض به راه و رسمی است که استعمار کور و خشن امریکا در سراسر جهان رهبری میکند و یکی از مصادیق کوچک آن حمایت از محمدرضا پهلوی و اطرافیان وی و پذیرایی از آنان در خاک خود یا با کمک و تأییدش در گوشه و کنارهای دیگر دنیاست. از اینرو منطق مبارزه ضد استعماری دانشجویان و همه مردم انقلابی ضد استعماری ایران را نباید نیمهکاره رها ساخت.»
نکته جالب این است - که ابراهیم یزدی که بیش از هر کس دیگری در دولت موقت به خاطر مذاکره با برژینسکی و مواضع تردید برانگیز خود زیر بار شماتت انقلابیون بود- در جلسه ۲۹ شهریور سال ۱۳۵۹ مجلس شورای اسلامی که برای حل مسئله گروگانها تشکیل شده بود، اظهار داشت: «بعد از گروگانگیری من اولین کسی بودم که این حرکت را تأیید کردم و با آقای موسوی خوئینیها تماس گرفتم و گفتم این کار لازم بوده است!»
«جبهه ملی» و توصیه به همدلی در رویداد تسخیر!
جبهه ملی نیز که از هنگام پیروزی انقلاب در برابر اقدامات انقلابی مردم ایران و حتی مواضع امام هم گاه ساز مخالف میزد، طی بیانیهای از این حرکت حمایت و بیانیه زیر را منتشر میکند:
«اقامت محمدرضا پهلوی شاه خائن و مخلوع ایران در امریکا و اجتماع عناصر مرتبط با بیگانه و دستنشانده سیاستهای استعماری در خاک امریکا و طرح توطئه علیه انقلاب ایران ابعاد جدیدی به خود گرفته است. محافل امپریالیستی امریکا با فراهم ساختن امکانات ارتباط و کمک به طرحریزی توطئههای جدید به شکل مرکز فعال ضد انقلاب ایران در آمدهاند. اظهارات سفیر عراق در لبنان علیه ایران و طرح ادعاهای جدید دولت عراق که به دشمنی، نفاق و برادرکشی در سرزمین ما دامن میزند، به نوبه خود جنبه دیگری از هجوم امپریالیسم جهانی علیه انقلاب بزرگ کشور ما محسوب میشود. اکنون موقع آن است که یکدل، یکزبان، هوشیار و آگاه در برابر دسایس امپریالیسم با وحدت و همبستگی هر چه بیشتر اقدام کنیم و نقشههای شوم دشمنان حاکمیت و استقلال ملی را خنثی سازیم. جبهه ملی ایران»
منظر تأییدی «جاما» به تسخیر
از دیگر گروههایی که به حمایت از حرکت دانشجویان پیرو خط امام پرداخت، جنبش انقلابی مردم مسلمان ایران «جاما» به رهبری دکتر کاظم سامی، وزیر بهداشت و درمان دولت موقت بود. وی در اطلاعیهای این حرکت را اینگونه ستود:
«انقلاب ایران علیه استعمار جهانی و امپریالیسم امریکا وارد مرحله جدیدی میشود. تظاهرات ضد امپریالیستی مردم ایران در روز عید قربان با عمل انقلابی اشغال سفارت امریکا جهتگیری جنبش ضد استعماری مردم مسلمان ایران را به اوج خود رساند و همانطور که در روز ۱۳ آبان در سال گذشته با شهادت جوانان جانباز ما در دانشگاه نقطه حرکت قطعی به سوی پیروزی انقلاب شد، اقدام انقلابی دانشجویان جنبش پیروزمند ما را به فصل جدیدی از مبارزه ضد استعماری وارد کرد. به این امید که ۱۳ آبان سال بعد را به روز پیروزی جنبش علیه سرمایهداری و استعمار بدل کنیم. جاما از حرکت انقلابی دانشجویان علیه تجاوزات و مداخلات امپریالیسم امریکا طرفداری میکند و همراه همه نیروهای انقلابی مسلمان رهنمودهای آگاهانه رهبر عالیقدر انقلاب را پذیرا خواهد بود.»
«حزب ملت ایران» و تلاش برای جا نماندن از قافله تسخیر
حزب ملت ایران نیز با صدور بیانیهای تلاش میکند از قافله عقب نماند: «اعتراضهای وظیفهداران سیاست خارجی برای مردم قانعکننده به نظر نرسید و ملاقاتهای معنیدار رجال مملکتی با شخصیتهای بیگانه آن هم در مجمعی [در الجزایر]که به عنوان یکی از نخستین سنگرهای مبارزات ضد استعماری ملتهای مسلمان شناخته شده است، خشم ملت را فزونتر ساخت و سرانجام دانشجویان قهرمان کشور به گونهای نمایندگان پیشتاز مردم ستمدیده ایران برای بیان خواستههای انقلابی جامعه که دولت نتوانسته بود آن را آشکار سازد سفارت امریکا را اشغال کردند و بدینوسیله صدای مظلومیت و حقطلبی هممیهنان خود را به گوش جهانیان رساندند. برد سیاسی این اقدام شجاعانه مورد تأیید ملت است و اکنون باید دید آیا با اقدامات سنجیده بینالمللی و به کار بردن دیپلماسی ملی دولت میتواند رسالت خود را در هماهنگی با انقلاب آشکار سازد؟»
«مجاهدین خلق» در مسیر مصادره تسخیر
سازمان مجاهدین خلق نیز که با زدن سنگ خلق به سینه بیش از هر گروهک دیگری ادعای ضدامپریالیسم بودن میکند، در حالی که رویدادهای بعدی نشان دادند ضدخلقیترین گروهی که دست به بدترین جنایتها زد منافقین بودند. آنها بر اساس عادت همیشگی با شعارهای تند و تیز انقلابی سعی کردند نیات پلید خود را پشت پردهای از انقلابیگری بپوشانند. در بیانیه طرفداری آنان از حرکت دانشجویان پیرو خط امام هم به تعابیر تند و شدید انقلابی و خواستههای همیشگی آنان برمیخوریم:
«همراه با برگزاری بزرگداشت روز ۱۳ آبان روز دانشجو و روز تظاهرات گروههای مختلف مردم در تأیید انقلاب اسلامی ایران و ضمن تقبیح امپریالیسم جهانی امریکا موارد زیر را به حضور رهبر انقلاب اسلامی ایران امام خمینی و مردم ایران پیشنهاد میدهیم و خاطرنشان میسازیم که انقلاب بزرگ مردم ایران باید تا حصول نتیجه نهایی همچنان شور انقلابی خود را حفظ کند و برای نیل به اهداف از هیچگونه تلاش و مبارزهای دریغ نکند:
۱- افشا و لغو تمامی قراردادهای مختلف امپریالیستها (قراردادهای نظامی و نفتی)
۲- مصادره کردن تمامی سرمایههای ایران و امریکا بهویژه در ایران که سالهای سال منابع مردم ما را چپاول کردهاند.
۳- افشای اسامی تمامی مأموران، شبکهها و روابط سازمان سیا در ایران و پروندههای آنان.
۴- قطع کامل روابط ایران و امریکا تا تحویل شاه خائن به ایران.»
مرگ بر امپریالیسم جهانی به سرکردگی امپریالیسم امریکا
سلام بر مبارزه متحد ضدامپریالیستی خلق ایران
منافقین برای اثبات وفاداری خود به نظام! و انقلابی بودن و وابسته نبودن به امریکا به بیانیه اکتفا نمیکنند و تلگرامی هم برای حضرت امام (ره) میفرستند:
«بسماللهالرحمنالرحیم
پدر گرامیمان!
اکنون که انقلاب رهاییبخش اسلامی و ضدامپریالیستی ایران در مسیر حقیقی مردمی خود مجدداً اوج گرفته و بر آن است که اندیشههای استعماری و امریکایی شاه خائن را از بن اندازد و راه هر گونه بازگشت را بر آنها سد کند، فرزندان مجاهد شما که اکیداً خواستار ادامه رسالت ضد استعماری شما هستند، جانهای ناچیز خود را که کمترین فدیه رهایی این میهن و این خلق و این مکتب است، بر کف گرفتهاند و آمادگی نثار کردن آنها را با همه تواناییهای ناچیزتر سیاسی و نظامیشان اعلام میدارند. به انتظار فرمان قاطع امام در ریشهکنی بنیادهای امپریالیستی و صهیونیستی.»
شعارهای «جنبش مسلمان مبارز»
در جانبداری از تسخیر
جنبش مسلمان مبارز به رهبری دکتر حبیبالله پیمان که بدترین نسبتها را به شهید آیتالله بهشتی داد و در کنار دولت موقت به عنوان مظهر لیبرالیسم، حزب جمهوری اسلامی و شهید بهشتی را به عنوان مظهر ارتجاع معرفی و بیشترین نقش را در بدبین کردن عوامالناس نسبت به این شخصیت انقلابی و کمنظیر ایفا کرد، نخستین گروهی بود که از اقدام دانشجویان پیرو خط امام حمایت نمود:
«اشغال مقر امپریالیسم خونخوار امریکا به دست پرتوان شما نشانه اعتراض و نفرت عمیق ملت ایران از اعمال جنایتکارانه امپریالیسم امریکاست. این امریکا حامی شاه جنایتکار است که باعث شکنجه و کشتار عزیزترین فرزندان انقلابی است. شما با اشغال لانه جاسوسی سیا و مقر طرح نقشههای شوم ضد انقلابی و ضد مردمی بار دیگر پیام شهدای به خون خفته خلق مسلمان ایران را به گوش جهانیان میرسانید که تا نابودی کامل امپریالیسم جهانی به سرکردگی امریکا نهضت انقلابی ما ادامه دارد. شما با این حرکت انقلابی خود چهره لیبرالیستهای سازشکار و ارتجاع حامی امپریالیسم را افشا کرده و آنان را در تنگنا قرار دادهاید. امریکای جنایتکار باید شاه فراری را به دادگاههای انقلابی ایران تحویل بدهد تا خلق ما این بزرگترین جنایتکار تاریخ را به محاکمه بکشد. امریکا باید بداند که توطئههایش علیه انقلاب ایران و همراهیاش با صهیونیسم اسرائیل و کشتار خلق محروم جنوب لبنان و فلسطین را ما با تداوم و حرکت انقلابی خود نابود خواهیم کرد. این اسلحههای امپریالیسم امریکا بود که به سوی فرزندان خلق ایران نشانه رفت و اینک باید خرید تمامی این سلاحها ممنوع و تمامی قراردادهای ضد مردمی با امریکا لغو شود.
خواهران و برادران مبارز! شما با این حرکت انقلابی خود بار دیگر گفته امام را که «روابط با امریکا را ما میخواهیم چه کنیم؟» مستحکمتر اعلام کردهاید که خلق مسلمان ایران خواهان قطع کامل روابط با امپریالیسم امریکاست. درود بر شما فرزندان مسلمان که ماهیت ضد امپریالیستی اسلام را در مبارزه با امپریالیسم امریکا عیان ساختید. پیروز باد انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی، مرگ بر امپریالیسم امریکا.»
«حزب جمهوری اسلامی خلق مسلمان ایران» همگام با تسخیر
حزب جمهوری اسلامی خلق مسلمان ایران وابسته به آیتالله سیدکاظم شریعتمداری- که از هیچ آشوب و فتنهای در آذربایجان خودداری نکرد و در جریان انحلال مجلس خبرگان و حمله به اصل ولایت فقیه از همه گروههای ضد انقلاب تندروتر بود- بیانیه انقلابی زیر را در حمایت از حرکت دانشجویان پیرو خط امام صادر کرد:
«امپریالیسم امریکا هر روز با اجرای توطئههای کثیف و نقشههای مزورانه خود ماهیت پلید خویش را آشکارتر میسازد و در راه اجرای مقاصد خود از تمامی امکانات سود میجوید. امریکایی که برای ما کودتای ۲۸ مرداد را میآفریند و با تأیید شاه خائن جوانان پاک وطن را به خاک و خون میکشد و به تمام هستی و آرمانهای ملک و ملت خیانت میکند و امروز با پناه دادن به شاه، این جانی بالفطره به کرامت انسانی و اراده ملت مسلمان ایران مستقیماً توهین میکند، نباید غیر از خشم بیامان ملت انتظار دیگری داشته باشد. ما ضمن تأیید هر گونه مبارزه اصیل ضد امپریالیستی علیه قدرتهای استعمارگر علیالخصوص امریکا و انگلیس استمرار مبارزه اصولی منطقی و بنیادی را علیه تمامی قدرتهای استعمارگر خواهانیم و مطمئنیم ملت آگاه ایران همیشه پشتیبان مبارزات حقیقی با ابرقدرت جهانخوار بوده است و اراده ملت مبارز ایران بر توطئههای خائنان پیروز خواهد شد و استعمارگران باید بدانند کسی که باد میکارد، طوفان را درو خواهد کرد.»
«جبهه دموکراتیک ملی ایران» و سخن از خروش در برابر امپریالیسم!
جبهه دموکراتیک ملی ایران که رهبر آن هدایتالله متیندفتری بود و قبل از دستگیری به خارج ایران گریخت و دادستانی اموالش را مصادره کرد، هر چند در بیانیهاش هم نتوانست از نفرت و خشم نسبت به انقلاب اسلامی و نهادهای آن خودداری کند، ولی از حرکت دانشجویان پیرو خط امام حمایت کرد! در بخشی از این بیانیه آمده است: «و اینک که شورش دو باره توده مردم برای ادامه و عمیقتر کردن مبارزه ضد امپریالیستی بالا گرفته است، اینک که توده مردم با اشغال لانه جاسوسی امریکا و راهپیماییهای پرشور خود برای گسترش مبارزه ضد امپریالیستی و تعیین تکلیف خود با سرکرده امپریالیسم جهانی، امپریالیسم جهانخوار و آدمخوار امریکا به پا خاستهاند باز همان عناصر و گروههای ابنالوقت، انحصارطلب و مرتجعی را میبینیم که دونکیشوتوار با حمله به آسیابهای بادی که خود به وجودشان آوردهاند میخواهند موج عظیم ضدامپریالیستی تازه را نیز به زیر کنترل خود در آورند. مبارزان ضد امپریالیست ایران! اینک بار دیگر به برکت خیزش و خروش تودههای مردم مبارزه ضد امپریالیستی در میهن ما دو باره اوج گرفته است. بکوشیم از هر گونه انحرافی که میخواهند به آن تحمیل کنند جلو گیری نماییم. بکوشیم تا برای پیروزی این مبارزه، آزادی و دموکراسی، یعنی حق مردم در تعیین سرنوشت خویش را که اینک لگدمال خبرگان شده است احیا کنیم و بکوشیم تا امپریالیسم را با پایگاه همیشگیاش ارتجاع یکجا به زبالهدان تاریخ بفرستیم.
ـ باز پس گرفتن شاه خائن لازم است، اما کافی نیست.
ـ مصادره سرمایههای امپریالیستی در ایران.
ـ افشای نام تمام عمال امپریالیسم و انتشار اسناد، مدارک و قراردادهای امپریالیستی.
ـ اینها خواست امروز همه مبارزان ضد امپریالیسم است.»
و سرانجام بیانیه خواندنی «کانون نویسندگان ایران»
بیانیه کانون نویسندگان با امضای کسانی که اکثراً از همان ابتدای پیروزی انقلاب در برابر انقلاب صفآرایی کردند، جالب توجه است: «جای بسی شادمانی است که جوهر اصلی انقلاب ایران یعنی مبارزه بیامان با امپریالیسم جهانی، بهویژه امریکا یک بار دیگر به همت شما فرزندان رشید ملت در دستور روز قرار گرفت. اقدام شما در لحظهای که امپریالیسم امریکا شاه فراری را در دامان خود پناه داده است نشان داد دانشگاه همچنان سنگر مبارزه در راه آزادی و استقلال میهن عزیز است و پرچم جهاد ضد امپریالیستی را قهرمانانه به دوش میکشد. هیئت دبیران کانون نویسندگان ایران به نمایندگی از جانب تمامی اعضای این کانون وظیفه خود میداند در این لحظات حساس به روح ضد امپریالیستی مبارزه مقدس شما درود بفرستد و آرزو کند میهن ما در پرتو همبستگی و یکپارچگی همه نیروهای مترقی و ضدامپریالیست از سلطه جهانخواران بینالمللی رهایی یابد و آزادی و دموکراسی مبتنی بر حاکمیت تودهها که سنگ بنای شکوفایی اندیشه و تفکر و اعتلای فرهنگی جامعه است، در پرتو رهایی کامل ملت ما از سلطه امپریالیسم خونخوار هر چه زودتر در سرزمین ما تحقق پیدا کند. ما از صمیم قلب امیدواریم همچنان که مبارزه علیه دستگاه دیکتاتوری شاه مخلوع به قیام یکپارچه خلق و سرنگونی رژیم پلید شاهنشاهی منجر شد، این بار نیز قاطعیت موضع ضد امپریالیستی شما به یک مبارزه بیوقفه و آگاهانه در همه سطوح علیه امپریالیسم بینجامد.
دکتر باقر پرهام، دکتر غلامحسین ساعدی، احمد شاملو، دکتر اسماعیل خویی و محسن یلفانی.»