سرویس ایران‌شهر جوان‌آنلاین: به گفته معاون وزیر کشور و رئیس شورای عالی ترافیک حدود ۷۰ درصد ناوگان اتوبوسرانی پیر و فرسوده هستند. بر این اساس ناوگان اتوبوسرانی پایتخت نزدیک به ۷ هزار و ۶۰۰ دستگاه اتوبوس دارد که از این تعداد چیزی در حدود ۳ هزار و ۵۰۰ دستگاه اتوبوس سن فرسودگی را رد کرده‌اند. بعد از گذشت هشت سال از آخرین اتوبوس‌هایی که با همکاری دولت وارد ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران شد، اکنون شهرداری تهران تصمیم گرفته است تا در آخر امسال ۱۰۰ دستگاه اتوبوس تازه‌نفس را وارد ناوگان فرسوده اتوبوسرانی شهر تهران کند، اما این نوسازی یک شرط دارد؛ اینکه به گفته معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران اگر شهروندان بدهکاری خود را درخصوص پرداخت عوارض ورود به محدوده طرح ترافیک پرداخت کنند، این اتوبوس‌ها خریداری خواهد شد. به هر رو در پایتخت مدیریت شهری به جای حل فرسودگی ناوگان حمل و نقل شهری خود را درگیر طرح‌های درآمدزایی ترافیکی با محدودیت‌هایی برای تردد کرده و می‌خواهد جای خالی سهم دولت و خود را به نوعی از جیب شهروندان پر کند.
ناوگان فرسوده در خدمت شهروندان
دولت سال‌هاست به تعهدات قانونی خود مبنی بر نوسازی ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران عمل نکرده است. آخرین سری از اتوبوس‌های جدیدی که بنا بر قوانین بالادستی با مشارکت دولت و شهرداری تهران خریداری شد، به سال ۸۹ بازمی‌گردد و از این سال به بعد دولت تصمیمی برای انجام تعهدات قانونی خود نداشت.
هرچند مدیریت گذشته شهری سعی کرد تا به جای دولت اتوبوس‌های جدیدی را وارد ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران به‌ویژه خطوط ده‌گانه اتوبوس‌های تندرو کند و تا حدودی نیز در این کار موفق شد و حتی در مرحله بعد تصمیم گرفت تا با تغییر روش خصوصی‌سازی سرمایه‌گذاران فعال در این حوزه را تشویق به خرید اتوبوس‌های جدید برای نوسازی اتوبوس‌های فیدر بخش خصوصی کند، اما مشکلات اقتصادی و عدم وجود توجیه اقتصادی باعث شد تا سرمایه‌گذاران تمایلی برای ورود به این بخش از خود نشان ندهند.
دلیل عدم وجود تمایل به سرمایه‌گذاری در بخش حمل و نقل عمومی دلایل متعددی دارد. از بی‌میلی شهرداری تهران در دوره گذشته نسبت به ورود بخش خصوصی به این حوزه گرفته تا عدم بازگشت سرمایه به دلیل خلأ‌های قانونی موجود در حوزه حمل و نقل باعث شد تا ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران در حوزه نوسازی نسبت به برنامه‌های پنج ساله تدوین شده دچار عقب‌افتادگی بزرگی شود. یکی از دلایل تأثیرگذار در این حوزه را می‌توان پرداخت نشدن به‌موقع سهم یک‌سوم دولت در یارانه بلیت اتوبوس عنوان کرد. همچنین غیرواقعی بودن هزینه سفر با اتوبوس‌های شهری نیز یکی دیگر از دلایلی بود که باعث می‌شد تا سرمایه‌گذاران نسبت به ورود به این حوزه دست به عصا باشند. با وجود تمامی این مشکلات هرچند دولت در سال‌های اخیر با قرار دادن بند‌هایی در قانون بودجه سالانه خود نسبت به نوسازی ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران امید‌هایی را در بین شهروندان و مدیران شهری ایجاد کرد مانند بند «ق» قانون بودجه سال ۹۴ یا نوسازی ناوگان اتوبوسرانی از محل صرفه‌جویی سوخت توسط وزارت نفت یا ورود وزارت صنعت به حل مشکل نوسازی ناوگان اتوبوسرانی تمام این راهکار‌ها تنها بازی‌هایی بود که دولت برای سرگرم کردن مدیریت شهری و شهروندان نسبت به این موضوع اجرایی کرد.
تکمیل شبکه اتوبوسرانی وعده توخالی دولت و مدیریت شهری
بر اساس مصوبات گذشته شورای شهر تهران، شهردار موظف است سالانه ۵۰۰ دستگاه اتوبوس جدید را وارد ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران کند. هرچند در یکی، دو سال نخست تصویب این قوانین در شورای شهر تهران مدیریت شهری توانست تا انتهای سال به تعهدات قانونی خود عمل کند، اما با توجه به مشکلات اقتصادی‌ای که شهرداری تهران در طول سال‌های اخیر با آن دست به گریبان بود و از همه مهم‌تر نوسانات ارزی باعث شد تا این مصوبه نیز هر سال اجرایی نشود.
هرچند برای ترغیب سرمایه‌گذاران نسبت به سرمایه‌گذاری در بخش حمل و نقل عمومی، شهرداری تهران هزینه‌ای را به عنوان ریسک سرمایه‌گذاری در این حوزه برای شرکت‌های خصوصی قرار داد تا آن‌ها را تشویق به نوسازی ناوگان تحت پوشش خود کند، اما مشکلات اقتصادی‌ای که کشور درگیر آن بود نتوانست انگیزه لازم را در این بخش ایجاد کند.
برابر بررسی‌های انجام شده در حال حاضر تهران به ۱۱ هزار اتوبوس جدید نیاز دارد؛ این در حالی است که ناوگان کنونی اتوبوسرانی پایتخت نزدیک به ۷ هزار و ۶۰۰ دستگاه اتوبوس دارد که از این تعداد چیزی در حدود ۳ هزار و ۵۰۰ دستگاه اتوبوس سن فرسودگی را رد کرده‌اند.
اکنون معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس وعده داده است که تا پایان سال ۱۰۰ دستگاه اتوبوس جدید به ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران افزوده می‌شود. اما به گفته محسن پورسیدآقایی اجرای این طرح یک شرط دارد، اینکه در صورتی که بدهکاران طرح ترافیک عوارض خود را پرداخت کنند، شهرداری تهران می‌تواند این اتوبوس‌ها را خریداری کند.
آنطور که معاون شهردار تهران توضیح داده است، در حال حاضر میزان بدهی شهروندان به شهرداری درخصوص پرداخت عوارض ورود به محدوده طرح ترافیک نزدیک به ۳۸۰ میلیارد تومان است.
به عبارت دیگر وعده‌ای که معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران درخصوص حرکت مدیریت شهری برای نوسازی ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران داده است، ازجمله وعده‌هایی است که عدم تحقق آن بیشتر است از محقق شدنش، آن هم در روز‌های پایانی سال.
هرچند پورسیدآقایی عنوان کرده است که خرید این ۱۰۰ دستگاه اتوبوس از محل نوسازی ناوگان اتوبوسرانی است، اما گویا به نظر می‌رسد که ردیف بودجه‌ای که برای انجام این کار در نظر گرفته شده است، در محل درآمد شهرداری از اخذ عوارض ورود به محدوده طرح قرار دارد و اکنون شهروندان بزرگ‌ترین بدهکاران در این خصوص به مدیریت شهری هستند.
فرسودگی ۷۰ درصد ناوگان اتوبوسرانی شهری
جمالی‌نژاد رئیس شورای عالی ترافیک کشور در خصوص نوسازی شبکه حمل و نقل عمومی گفت: همیشه تأکید بر استفاده از خودرو‌های حمل و نقل عمومی و عدم استفاده از خودرو‌های شخصی را در کلانشهر‌ها داریم و برای اینکه بتوانیم این موضوعات را به صورت اجرایی پیش ببریم هم سازمان شهرداری‌ها و هم وزارت کشور برنامه‌ریزی‌هایی در این خصوص انجام داده است. اما از ۲۲ هزار دستگاه اتوبوس شهری نزدیک به ۱۶ هزار دستگاه که حدود ۷۰ درصد ناوگان را شامل می‌شود، فرسوده و پیر هستند و این میزان فرسودگی برای ناوگان اتوبوسرانی بسیار بالاست. بنابراین نیازمند نوسازی این ناوگان هستیم.
وی آخرین وضعیت نوسازی ناوگان تاکسیرانی را نیز تشریح کرد و گفت: به‌رغم اینکه در ناوگان اتوبوسرانی درون شهری نتوانسته‌ایم اقدامات لازم را انجام دهیم، اما در حوزه طرح نوسازی ناوگان تاکسیرانی بسیار موفق بوده‌ایم و این طرح در سال ۹۵ با همکاری دستگاه‌های مرتبط آغاز شد و تاکنون بیش از ۷۱ هزار تاکسی اسقاط شده است و ۶۱ هزار و ۴۴۷ نفر از متقاضیان تاکسی جایگزین دریافت کرده‌اند. از این تعداد ۴۷ هزار و ۴۶۰ هزار دستگاه خودرو در سال ۹۵ تحویل شده است. در سال ۹۶، ۱۳ هزار و ۹۰۲ دستگاه خودرو تحویل داده شده است. در سال ۹۷ نیز در حدود یک هزار دستگاه تحویل داده شده است و به دنبال این هستیم که خودروسازان را به عرصه آورده و از آن‌ها کمک بگیریم و بدانید که در سال آینده این اتفاق خواهد افتاد.
معاون عمرانی وزیر کشور درخصوص نوسازی تاکسی‌های فرسوده گفت: در آخرین جلسه که در کارگروه آلودگی هوا با وزارت صنعت داشتیم قول دادند که هفته‌ای ۲۰۰ تاکسی به ما تحویل دهند که امیدواریم در اسرع وقت انجام شود.
الزام خودروسازان برای اختصاص بخشی از تولیدات خود به تاکسیرانی
مرتضی ضامنی مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری کشور گفت: در جلسات کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا مقرر شد با مدیریت وزارت صمت، خودروسازان سهمیه‌ای برای تاکسیرانی در نظر بگیرند. وی گفت: فرآیند نوسازی تاکسی‌های فرسوده همچنان ثابت و نزدیک توقف است، اما در جلسات کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا که با حضور وزارت صنعت برگزار شد، مقرر شد که با مدیریت وزارتخانه مذکور خودروسازان سهمیه‌ای برای تاکسیرانی در نظر بگیرند. وی افزود: در صورت تحقق این وعده خودروسازان مکلفند در سال آینده بخشی از تولیدات خود را به تاکسیرانی اختصاص دهند. بر این اساس چندی پیش مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی‌های کشور گفته بود که وزارت صنعت بایستی در موضوع نوسازی تاکسی‌های فرسوده دخالت و برای حل این مشکل چاره‌جویی کند. درحقیقت بایستی بخشی از تولیدات شرکت‌های خودروساز به حوزه تاکسیرانی اختصاص یابد.
این مقام مسئول همچنین گفته بود که خودروساز، تاکسیرانی را مشتری با گارانتی می‌داند و اگر تلاطمی در بازار رخ دهد اولین حوزه‌ای که از لیست آنان برای تخصیص خودرو حذف می‌شود تاکسیرانی است و اگر طرح نوسازی ناوگان فرسوده تاکسیرانی دوباره به جریان نیفتد تا پایان سال ۱۴۰۰ تقریباً حوزه تاکسیرانی دچار انباشت فرسودگی می‌شود و به نوعی ۷۰ درصد ناوگان فرسوده خواهد شد.
