سرویس اقتصادی جوان آنلاین: سؤالی که مکرر مردم می‌پرسند این است که چرا با وجود اینکه دلار ۱۸ هزار تومانی به کانال ۱۰ هزار تومان سقوط کرده کالا‌ها همچنان گران است؟ شاید پاسخ به این سؤال را بتوان از لابه‌لای آمار تورم تولید که از سوی بانک مرکزی اعلام شده است، یافت.
براساس آمار بانک مرکزی شاخص بهای تولیدکننده در ایران در آبان ماه ۱۳۹۷ به عدد ۱/ ۱۸۲ رسید و نسبت به ماه قبل معادل ۵ /۳ درصد بالا رفت که کمتر از ۵ /۱۱ درصد افزایش در مهرماه بود. شاخص مزبور نسبت به ماه مشابه سال گذشته برابر ۳/ ۶۳ درصد افزایش داشته است. شاخص مذکور، طی هشت ماه اول سال‌جاری به میزان ۴ /۳۴ درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل افزایش یافت.
به‌عبارت دیگر هر آنچه در تولید مؤثر است، همچنان روند افزایش قیمت‌ها در آن‌ها ادامه دارد و معدود کالا‌هایی است که درصد بسیار کمی کاهش قیمت داشته‌اند؛ لذا آنچه شما به‌عنوان گرانی تصور می‌کنید هنوز تخلیه آثار تورمی قیمت ارز‌های وارداتی بر قیمت تمام شده تولید است که از ارز ۴۲۰۰ تومان به ارز نیمایی در محدوده ۹ هزار تومان رسیده است.
البته در این میان برخی کالا‌ها نیز وجود دارند که به‌طور کلی قاچاق منظور شده و یا ارز نیمایی هم به آن‌ها تخصیص نمی‌یابد، لذا آن‌ها نیز به دلیل خرید گران و قاچاق با ارز‌های آزاد از قانون و منطقی تبعیت نمی‌کنند.
براساس آمار بانک مرکزی شاخص بهای تولیدکننده در ایران، بالا رفتن شاخص بهای اقلام و گروه‌هایی مانند دانه‌های روغنی، کنجد، حبوب، بادنجان، پیاز، لوبیاسبز، تنباکو، پنبه، زعفران، مرکبات، سیب، گردو، زیتون، پرورش حیوانات، ماهیگیری و آبزی‌پروری، ماهی منجمد، چیپس، خشکبار، سرکه، سبوس گندم، فرآورده‌های نانوایی، ملاس و باگاس، حلوا شکری، سس قرمز، چای و دمنوش، خمیر مایه، نخ‌های مصنوعی، پارچه تولید شده از نخ طبیعی، «قالی، قالیچه و موکت»، پیراهن مردانه، کاپشن و اورکت، «تولید فرآورده‌های چوب، چوب پنبه، حصیر و مواد حصیربافی»، کاغذ و مقوا، کک، سوخت سبک هواپیما (جیپیفور)، پنتان، اتان، «روغن‌ها، روانکار‌ها و فرآورده‌های پالایش شده سنگین نفتی»، قیر، مواد‌شیمیایی اساسی مصرف داخلی، کود و ترکیبات ازت مصرف داخلی، پلاستیک و لاستیک مصنوعی پایه‌ای، پلی‌اتیلن سبک، استایرن، سموم دفع آفات و حشره‌کش‌ها، لعاب و فریت، صابون و مایع دستشویی، ضدیخ، نخ تایر، تولید دارو‌های شیمیایی و گیاهی، محصولات پلاستیکی، شیشه و فرآورده‌های شیشه‌ای، ظروف چینی، بتون، لوله‌آهنی و فولادی، ورق‌های آهن، آهن اسفنجی، پروفیل آهنی، قطعات ریخته‌گری، منبع و مخزن فلزی، الکترود، سیدی و دیویدی، تلویزیون، رادیو، ترانسفورماتور توزیع، کلید برق فشار قوی، وسایل خانگی برقی و گازی، بلبرینگ، لیفتراک، فن‌کوئل، هواکش صنعتی، گاو آهن، ماشین فرز، اتوبوس، قطعات و لوازم الحاقی وسایل نقلیه موتوری، موتورسیکلت، حمل بار با قطار، هزینه اقامت در مهمانپذیر، شهریه مهدکودک و شهریه دانشگاه بیشترین اثر را در افزایش شاخص بهای تولیدکننده نسبت به ماه قبل داشت. ضمناً در این ماه، شاخص قیمت برخی از اقلام و گروه‌ها نظیر کدو، لیموشیرین، انار، آمونیاک صادراتی، پلی‌پروپیلن، آهن نبشی، کنتور گاز، الکتروموتور کولری و لامپ کم‌مصرف پایین آمده است.
در ماه مورد گزارش، بالا رفتن شاخص بهای اقلام و گروه‌هایی مانند دانه‌های روغنی برابر ۶/ ۳۵ درصد، کنجد ۲/ ۱۰۶ درصد، حبوب ۴ /۱۲ درصد، بادنجان ۹ /۱۵ درصد، پیاز ۲۱درصد، لوبیاسبز ۳/ ۶۰ درصد، تنباکو ۳/ ۲۳ درصد، پنبه ۴۵ درصد، زعفران ۸/ ۱۳۲ درصد، مرکبات ۱/ ۷ درصد، سیب ۸/۸ درصد، گردو ۹/ ۱۰ درصد، زیتون ۴/ ۱۱ درصد، پرورش حیوانات ۸/ ۵ درصد و «ماهیگیری و آبزی‌پروری» ۱/ ۱۳ درصد موجب شد شاخص بهای گروه کشاورزی، جنگل‌داری و ماهیگیری افزایشی به میزان ۲ /۴ درصد نسبت به ماه قبل نشان دهد.
در این گروه، قیمت اقلامی نظیر کدو معادل ۳/ ۳۸ درصد، لیموشیرین ۷ /۲۸ درصد و انار ۱۷ درصد کاهش یافت. شاخص بهای گروه مذکور، برابر ۴/ ۵۲ درصد از عدد شاخص ماه مشابه سال گذشته بالاتر بوده است.
همانگونه که می‌توان دریافت تقریباً هر چیزی که سهم زیادی در سبد خانوار‌های دهک‌های پایین داشته و بسیاری از آن‌ها را نمی‌توان حتی به‌عنوان کالای جایگزین از دهک‌های بالا هم حذف کرد، گران شده و همه مواد مذکور به‌عنوان مواد‌اولیه تولید به شمار می‌روند.
وضع صنعت بدتر است
با این حال این روند افزایش قیمت‌ها برای نهاد‌های تولید به مراتب در بخش صنعت بدتر است. شاخص بهای گروه صنعت، در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته برابر ۷ /۸۷ درصد افزایش داشته است.
در آبان ماه ۱۳۹۷، شاخص بهای گروه ساخت (صنعت) به میزان ۵ /۳ درصد نسبت به ماه قبل افزایش یافت که بیشتر ناشی از بالا رفتن شاخص بهای اقلام و گروه‌هایی مانند ماهی منجمد معادل ۱/ ۲۰ درصد، چیپس ۶۷۲ درصد، ملاس و باگاس ۱/ ۵۴ درصد، حلوا شکری ۳/ ۱۴ درصد، سس قرمز ۱ /۲۶ درصد، کاغذ و مقوا ۶/ ۱۴ درصد، کک ۶/ ۱۰ درصد، سوخت سبک هواپیما (جیپیفور) ۳/ ۱۴۱ درصد، پنتان ۷/ ۹۱ درصد، اتان ۳ /۹۷ درصد، استایرن ۹/ ۴۲ درصد، لعاب و فریت ۳/ ۴۴ درصد، شیشه و فرآورده‌های شیشه‌ای ۹/ ۳۰ درصد، الکترود ۱/ ۲۲ درصد، تلویزیون ۲۰ درصد، رادیو ۴ /۱۹ درصد، ترانسفورماتور توزیع ۷/ ۱۲ درصد، کلید برق فشار قوی ۸/ ۱۲ درصد، اتوبوس ۴/ ۲۷ درصد، قطعات و لوازم‌الحاقی وسایل نقلیه موتوری ۴ /۰ درصد تا ۴۶ درصد و موتورسیکلت ۵ /۵۵ درصد و... بود که شاخص بهای گروه مزبور، در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته برابر ۷ /۸۷ درصد افزایش داشت.
نکته جالب توجه اینکه هنوز هم در بخش‌هایی مانند سبوس گندم ۳/ ۸ درصد، فرآورده‌های نانوایی ۱/ ۷ درصد، خمیرمایه ۳/ ۱۱ درصد که همچنان از ارز ۴۲۰۰ تومانی استفاده می‌شود نیز ما شاهد افزایش قیمت هستیم که باید دولتمردان در‌این‌باره توضیحات اقناع‌کننده‌ای داشته باشند.
خدمات هم ساز گرانی کوک کرد
همچنین در ماه مورد بررسی، بالا رفتن شاخص بهای اقلام و گروه‌هایی، چون حمل بار با قطار معادل ۲/ ۱۳ درصد، هزینه اقامت در مهمانپذیر ۷/ ۴ درصد، شهریه مهدکودک ۷ /۱۱ درصد و شهریه دانشگاه ۹ /۱۰ درصد سبب شد شاخص بهای گروه اختصاصی خدمات افزایشی به میزان ۳ درصد نسبت به ماه قبل نشان دهد. شاخص بهای این گروه، برابر ۱/ ۳۶ درصد نسبت به ماه مشابه سال گذشته بالا رفت. پیش‌بینی می‌شود این بخش در ماه‌های آینده و به خصوص با آغاز سال نو ساز گرانی را بیشتر کوک کند و برای تخلیه آثار هزینه‌های ناشی از تولید بر قیمت تمام شده خدمات بیفزاید. همچنین دولت با توجه به شرایط کاهش درآمد احتمالاً خدمات خود را گران‌تر خواهد کرد.
