مراکز ترک اعتیاد بدون مجوز دو برابر مجوز‌دارها!

شکنجه‌های قرون وسطایی، کتک‌زدن با کمر بند و باتوم، آویزان کردن از زنجیر یا حبس در قفس سگ‌ها تنها بخشی از بلایی است که در کمپ‌های ترک اعتیاد زیر‌زمینی و بدون مجوز بر سر معتادان می‌آورند. کمپ‌هایی که گویا تعدادشان هم کم نیست و آنطور که مدیرعامل انجمن مراکز بهبودی اقامتی استان تهران می‌گوید، دو سوم مراکز درمان اعتیاد این استان فاقد مجوزند، آن هم در شرایطی که گرفتن مجوز برای تأسیس مرکز ترک اعتیاد کار سختی نیست. اوضاع دیگر شهر‌های کشور هم بدتر از پایتخت نباشد، بهتر نیست. معاون پیشگیری بهزیستی استان اصفهان هم پیش‌تر گفته بود نیمی از مراکز ترک اعتیاد این استان مجوز ندارند. از نسبت دو برابری مراکز غیر‌مجاز نسبت به مراکز مجاز این است که سازمان بهزیستی بدون وجود شکایت، اجازه ورود به مراکز درمانی غیر مجاز را ندارد.

۲ میلیون و ۸۰۸ هزار نفر به عنوان آمار رسمی مصرف‌کنندگان مستمر مواد‌مخدر اعلام شده‌است.
هر چند بنا به اذعان کارشناسان آمار واقعی باید خیلی بیشتر از این‌ها باشد، اما با پذیرش همین آمار هم می‌توان دریافت چالش اعتیاد به مواد‌مخدر و تبعات آن برای فرد، خانواده و جامعه آنقدر دامنگیر کشور شده که فعالیت کمپ‌های متعدد ترک اعتیاد را توجیه کند؛ کمپ‌هایی که به رغم تمام رعب و وحشتی که در معتادان ایجاد می‌کنند به دلیل رعایت نشدن اصول ترک دادن اعتیاد افراد موفق نبوده‌است و افرادی که از این کمپ‌ها مرخص می‌شوند فرار می‌کنند و‌اغلب دوباره به دامان اعتیاد به مواد‌مخدر باز می‌گردند! اوضاع مراکز متادون‌تراپی هم بهتر
از این نیست. این مراکز هم تنها کاری که می‌کنند، تغییر ماده مورد مصرف معتادان به «متادون» است، حتی اگر این مراکز مجوز داشته باشند و تحت نظارت پزشک کار کنند.
وقتی اوضاع مراکز مجوز‌دار اینچنین است، دیگر تکلیف‌مان با مراکز فاقد مجوز روشن خواهد بود. مراکز فاقد مجوزی که نسبت‌شان به مجوز‌دار‌ها دو برابر است!

دریافت هزینه‌ای بیشتر از مجاز
یوسف دولتی، مدیرعامل انجمن مراکز بهبودی اقامتی استان تهران با بیان اینکه در استان تهران حدود ۲۰۰ مرکز درمانی و اقامتی دارای مجوز رسمی در حوزه ترک اعتیاد فعالیت می‌کنند، می‌افزاید: سازمان بهزیستی متولی صدور مجوز مراکز درمانی اعتیاد است و با اهتمام به موارد و شرایط مختلف پروسه صدور مجوز مراکز درمان و ترک اعتیاد را پیگیری می‌کند.
دولتی با اشاره به فعالیت مراکز غیر مجاز اعتیاد در تهران می‌گوید: تعداد مراکز درمانی اعتیاد دارای مجوز رسمی، یک سوم مراکز غیر رسمی و بدون مجوز است. در حالی که صدور مجوز مرکز درمانی اعتیاد در سازمان بهزیستی پروسه و مراحل سختی ندارد. اگر یک فرد شرایط احراز سازمان بهزیستی را داشته باشد، به راحتی می‌تواند مجوز رسمی خود را ظرف یک ماه از آن سازمان ‌دریافت کند.

مدیرعامل انجمن مراکز بهبودی اقامتی استان تهران با هشدار تعطیلی به مراکز دارای مجوزی که نتوانند با پروتکل‌های جدید سازمان بهزیستی کار خود را تنظیم کنند، خاطر‌نشان می‌کند: مراکز غیر‌مجاز ترک اعتیاد توسط افراد قانون‌گریز اداره می‌شود. یک مرکز غیر‌مجاز ترک اعتیاد می‌تواند بدون توجه به قوانین موجود تعداد بسیار بیشتری از معتادان را در مرکز خود تحت درمان قرار دهد. دولتی با بیان اینکه مرکز غیر‌مجاز ترک اعتیاد می‌تواند هزینه‌های بسیار بیشتری را نسبت به یک مرکز مجاز از فرد تحت درمان اخذ کند، می‌افزاید: تعطیلی هر چه بیشتر مراکز غیر‌مجاز درمانی اعتیاد با مشارکت مردم امکان‌پذیر است؛ چراکه سازمان بهزیستی بدون وجود شکایت، اجازه ورود به مراکز درمانی غیرمجاز را ندارد. مجتبی ناجی، معاون پیشگیری بهزیستی استان اصفهان هم می‌گوید: نیمی از مراکز ترک اعتیاد این استان، پروانه فعالیت و استاندارد‌های لازم و شرایط استاندارد تمدید را برای ادامه فعالیت ندارد.

خشونت راهکار ترک نیست
رؤیا نوری، محقق و مدرس حوزه اعتیاد نیز با اشاره به اینکه رفتار خشونت‌آمیز نمی‌تواند فرد را از انجام کاری باز دارد، تأکید می‌کند: بدون شک مقابله با بیماری اعتیاد را نمی‌توان از مسیر خشونت و اعمال خشونت‌بار پیگیری و درمان کرد. این جامعه‌شناس با اشاره به اینکه اعتیاد در ایران تعاریف مختلفی دارد، گفت: وجود تعریف‌های گوناگون از معضل اعتیاد در کشور، مانعی در زمینه ایجاد یک راهبرد مشخص برای رفع این معضل برای درمانگران و مقابله‌گران است. وی با بیان اینکه مشخص‌نبودن مرز جرم و بیماری در معضل اعتیاد می‌تواند از جمله موارد مبهم و سردرگم‌کننده در این حوزه باشد که به عدم رفع این معضل کمک می‌کند، تصریح می‌کند: اگر تمامی سازمان‌های مسئول در حوزه اعتیاد با یک تعریف مشخص و هماهنگی و پیوستگی در این حوزه اقدامات مشترکی را انجام دهند، فرصت فعالیت از نهاد‌های غیر‌مجاز در این حوزه سلب خواهد شد.