بیهیچ واهمه درست پیش چشم مسئولان بساطشان را پهن کردهاند. خیابان سپهبدقرنی تقاطع خیابان طالقانی در اطراف داروخانه هلالاحمر یکی از پاتوقهایشان است. موتورهایشان خاموش و خودشان روی زین موتور نشستهاند. همین صحنه را میتوانید در اطراف داروخانه ۱۳ آبان در زیرپلکریمخان نبش خیابان خردمندشمالی ببینید و همچنان در اطراف برخی بیمارستانها و سایر داروخانههای دانشگاهی شبانهروزی هم پاتوقهای دیگری است که این موتورسواران در اطراف آن پرسه میزنند. شاید در نگاه اول پیکموتوری به نظر برسند که میتوانند بیماران و افراد دربهدر پیداکردن داروهای کمیاب را از این سوی شهر به آن سوی شهر جابهجا کنند، اما کافی است از کنارشان رد شوید تا با صدایی خفه در گوشتان زمزمه کنند «دارو میخوای؟» اگر در نگاهت بخوانند که به دنبال دارو میگردی، کافی است اسم دارویت را بگویی. داروهایی که در هیچ داروخانهای پیدا نمیشود ولی در بساط این دلالهای موتوری است و با وجود آنکه همه مسئولان داروخانههای شبانهروزی آنها را میشناسند، اما خلأ قانون موجبشده تا در صورت دستگیری هم به سادگی رها شوند، زیرا صرف صحبت درباره دارو با آدمهایی مستأصلی که دست خالی از داروخانههای شبانهروزی بیرون میآیند، جرمی را اثبات نمیکند.
دلالان موتوری دارو بازارسیاه سیار داروهای قاچاق و نایاب را در اطراف داروخانههای شبانهروزی راه انداختهاند. حالا تقریباً همه کسانی که در این داروخانهها کار میکنند یا به چنین فضاهایی رفتوآمد دارند، خیلی از آنها را میشناسند، اما هیچ اقدام جدی برای جمعکردن این بازار سیاه سیار انجام نمیشود. اگرچه راهکار قطعی مبارزه با بازار سیاه دارویی، ممانعت از نشت شبکه توزیع است.
جرائم ناچیز
محمدرضا روئینی رئیس داروخانههای دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره چرایی عدم برخورد با دلالان موتوری اطراف داروخانهها میگوید: دلالان دارو در شکلهای مختلف از جمله موتوری، اطراف داروخانهها کمین میکنند، اما این دلالان دستگیر و با جریمه مختصر آزاد میشوند. این مبالغ ناچیز جرائم، دلالان را توجیه نمیکند که دیگر به این کار نپردازند.
وی تأکید میکند: شاید ما نمیتوانیم ادله کافی فراهم کنیم تا این دلالان در بازداشت بمانند؛ آنها کنار داروخانهها با بیماران گفتوگو میکنند و به آنان میگویند داروی شما را میخریم یا اینکه میتوانیم داروی شما را تأمین کنیم، اما این گفتوگوها برای دادگاه نمیتواند جرم را ثابت کند. در دادگاه به مدیران دانشگاهی گفته میشود، اگر مدعی هستید باید شکایت کنید، اما در حقیقت این کارها بر عهده مدعیالعموم است.
از نگاه وی، در حال حاضر در شرایط خاص به سر میبریم و برای شرایط خاص باید قوانین خاص تعریف شود.
کمین دلالان بر سر راه بیماران
به گفته رئیس داروخانههای دانشگاه علوم پزشکی تهران برخی دلالان دارو در قالب موتورسواران مسافربر نزدیک داروخانهها کمین میکنند؛ البته این موتورسواران به گونهای عمل میکنند که ظاهراً مسافر را برای تأمین دارویش از این داروخانه به آن داروخانه جابهجا میکنند، اما برخی از آنان در حقیقت دارو را به صورت غیرقانونی خرید و فروش میکنند. بعضی دیگر از این موتورسواران بیماران را برای تهیه دارو به جای آنکه به داروخانه یا مرکز معتبر دیگری ببرند، به جاهایی مانند ناصرخسرو برای تأمین غیرقانونی دارو میبرند.
وی تأکید میکند: خرید و فروش غیرقانونی دارو فقط مختص موتورسواران نیست و بسیاری از دلالان در کمین بیماران هستند. به طور مثال بیمارانی که از داروخانه ۱۳ آبان از روی پل عابرپیاده به آن سمت خیابان میروند تا نسخ تأمین اجتماعی خود را تأیید کنند با دلالانی مواجه میشوند که روی پل عابر برای آنان کمین کردهاند. برخی دیگر نیز بیماران را شناسایی میکنند و همراه آنان میشوند تا بتوانند از نیاز آنان به دارو و پول، سوءاستفاده کنند.
به گفته روئینی، کلانتری و حراست دانشگاه علوم پزشکی تهران در جریان فعالیت این دلالان (در اطراف داروخانه ۱۳ آبان) قرار گرفتهاند و گاه و بیگاه آنان را رصد میکنند و مکرراً در این زمینه دستگیریهایی انجام میشود و ظاهراً به دلیل نبود ادله کافی آزاد میشوند.
رئیس داروخانههای دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: خرید و فروش غیرقانونی دارو، ذخیره دارویی داروخانهها را کاهش میدهد، اما بیشتر از آن برای بیمهها هزینه و بار مالی دارد.